دستی که جان خواهر را گرفت

صبح ساحل، حوادث _  "در یکی از روستاهای کهنوج به دنیا آمدم. دو ماه بیشتر نداشتم که پدرم به دلیل حمل مواد مخدر اعدام شد و مادرم را در پنج سالگی به علت بیماری از دست دادم. به همراه سه خواهر و سه برادرم زندگیمان را گذراندیم، دوران کودکی و نوجوانی را بدون آغوش پدر و مادر طی کردم، در این میان خواهر بزرگم سعی در ایفای نقش مادری داشت ولی باز هم محبت هایش نمی توانست خلاء پدر و مادر را در زندگی ام پر کند. خواهران و برادرانم همگی بزرگ شده و یکی بعد از دیگری ازدواج می کردند و من هر روز بیشتر از قبل تنها می شدم. البته در منزل خواهران و برادرانم زندگی می کردم".

بابک در دوران مدرسه، دانش آموز متوسطی بود اما توانست تا مرحله دیپلم پیش برود وموفق نشد که نمره قبولی چند درس را کسب کند، و ترک تحصیل کرد.بعد از ترک تحصیل به جیرفت رفت، همانجا در کارگاه اپن سازی آشپزخانه مشغول به کار شدو در همان زمان به مواد مخدر روی آورد. در این میان خواهر سومش (لیلا) از دوران نوجوانی به نوعی بیماری آشفتگی رفتار دچار شده بود و از اجتماع فاصله گرفته و بیشتر در خود فرو رفته بود، به خاطر بیماری اش به چند دعا نویس مراجعه کرده ولی هیچ بهبودی در روند بیماری اش حاصل نشد. ناکامی لیلا در زندگی مشترکش، موجب تشدید  بیماری گردید و او را بیشتر در خود فرو برد. در این میان همسر او به علت حمل مواد دستگیر ، روانه زندان شد و لیلا با وجود داشتن یک فرزند از وی جدا شد.

بابک در این مورد می گوید:"در این ایام به علل وخامت حال لیلا ناگزیر به روانپزشک مراجعه کردیم،مدتی هم در بیمارستان روانی بستری شد و بهبودی کوتاه مدتی در رفتارش حاصل شد. بعد از مدتی خواهرم با مرد دیگری ازدواج کرد که آن هم معتاد بود که وی هم به خاطر خرید مواد به فروش اسباب و اثاثیه منزل روی آورد و از طرف دیگر لیلا نیز مصرف مواد مخدر را شروع کرده بود".

 لیلا از ازدواج دوم هم صاحب یک فرزند شد ولی هیچ گونه عاطفه مادری و احساس مسئولتی در مورد فرزندانش نداشت و رابطه خود را با اطرافیان قطع کرده بود، گاهی اوقات هم با پوشش نامناسب در کوچه و خیابان ظاهر می شد و این در حالی بود که همسرش هم وی را ترک نموده  و مجهول المکان شده بود. لیلا با دو فرزندش به منزل خواهر بزرگترش برای ادامه زندگی رفت.

بابک ادامه می دهد:"وی بعد از مدتی زندگی کردن در کنار خواهر بزرگترمان به بهانه پیدا کردن همسرش به بندرعباس آمد، در این میان دوستان و آشنایان از بندرعباس تماس می گرفتند و از رفتارهای غیر عادی او خبر می دادند از این وضعیت پیش آمده به شدت  عصبی و ناراحت بودم خانواده ام هم دست کمی از من نداشتند، از طرفی دلمان  هم برایش می سوخت، می دانستیم که او مقصر نیست بلکه نمی تواند خودش را کنترل کند با این حال چندین بار به وی هشدار دادم که اگر باز هم این مسائل تکرار شود خودم او را خواهم کشت".

این جوان اضافه می کند:"دو ماه با خودم کلنجار رفتم هیچ راه حلی به ذهنم خطور نمی کرد. در واقع پای آبروی خانواده ام در میان بود، بالاخره تصمیم خودم را گرفتم، به بندرعباس آمدم و بعد از مدتی جستجو او را پیدا نمودم، چند ساعتی را با هم قدم زدیم، هوا رو به تاریکی می رفت که به نزدیکی های راه آهن رسیدیم. با یکدیگر کراک کشیدیم و بعد، از من درخواست سیگار کرد برایش روشن نمودم انگار می دانست که هدفم چیست به من گفت آخرین سیگاری است که می کشم؟ با حرکت سر تائید کردم".

گویا لیلا می دانست که بابک قصد کشتنش را دارد اما هیچ گونه مقاومتی از خود نشان نداد دقایقی گذشت بابک به اطرافش نگاهی انداخت کسی آن اطراف نبود، دست و پاهایش می لرزید به خواهرش نگاهی انداخت او خمار بود، نمی توانست در چشمان خواهرش زل بزند و نابودیش را ببیند .خود را به پشت سر او رساند و بلافاصله شالی را که به سر لیلا بود را  دور گردنش پیچید و او را خفه نمود. وقتی که از مردنش مطمئن شد با خانواده تماس گرفتم و آنان را از وقایع آگاه کرد...

تجزیه و تحلیل:

بابک جوانی است که چند ماه قبل به جرم قتل خواهرش در بندرعباس دستگیر و روانه زندان شد اما چه عللی دراو نهفته بود که به جای یافتن راحل برای  اصلاح خواهرش، او را به قتل رساند.  كارشناس مركز مشاوره و آرامش معاونت اجتماعي فرماندهي انتظامي استان هرمزگان  در این مورد می گوید:"بابک در كودكي شرايط سختي را تجربه كرده است و محروميت والدين اثرات نامطلوبي را بر او گذاشته اما تمامي اين شرايط محيطي و خلا هاي عاطفي از يك طرف و تلاش بابک و خانواده براي حفظ آبرو از طرفي ديگري عاملي براي وقوع اين خيانت به شمار مي رود".  نجمه شيخ زاده معتقد است:"مي توان گفت اگر بيماري ليلا خواهر بابک و هم چنين رسوايي هاي اجتماعي اش وجود نداشت هيچ وقت این جوان به عنوان يك شخص روان پريش با اين خصايص رواني شناخته نمي شد وسبك زندگي بيمارگونه او ظاهر نمي گرديد چرا كه در جامعه افراد زيادي هستند كه شخصيت هاي بيمارگونه اي دارند اما برچسب بيمار را نمي گيرند اسكيزوفرني يك اختلال رواني است كه ژنتيك يكي از عامل هاي بسيار مهم ابتلاي افراد به اين اختلال است و همچنين منحصر به فرد اين گونه افراد قطع رابطه با واقعيت است".كارل راجز در نظريه شخصيت خويش بيان مي كند: ما با فرايند ارزش گزاري ارگانيزمي نيز متولد شده ايم كه به ما امكان مي دهد تا براي آن تجربياتي كه به صورت تقويت كننده زندگي ما درك شوند ارزش مثبت و براي تجربياتي كه جلوي رشد ما را مي گيرند ارزش منفي قائل شديم. هنگامي كه با دنيا ارتباط برقرار مي كنيم به واقعيت محض يا حقيقي پاسخ نمي دهيم بلكه به واقعيت به صورتي كه آن را تجربه   مي كنيم واكنش نشان مي دهيم.

این کارشناس می گوید:"واقعيت ما قطعا تا اندازه اي توسط محيط شكل مي گيرد ولي ما به طور فعال در آفريدن دنياي ذهني خود يعني چهار چوب داوري دروني خود مشاركت داريم هر وقت كه فردي مانند پدر يا مادر به رفتارخاصي با توجه مثبت پاسخ مي دهد خود پنداره ما به دليل اينكه ديگران ما را ارزشمند مي دانند تقويت مي شود".

شیخ زاده اضافه می کند:"از سوي ديگر اگر والدين به رفتاري كه از ما سر زده با اخم يا جلوه ديگر توجه منفي پاسخ دهند، خود پنداره ما درباره اينكه چقدر از نظر والدين عزيز هستيم ضعيف مي شود در نتيجه ابزار توجه مثبت توسط افراد بهم به قدري نيرومند است كه مي تواند از فرايند ارزش گذاري ارگانيزمي الزام آورتر شود بنابراين فرد بيشتر مجذوب توجه مثبت ديگران مي شود به جاي اينكه افراد رفتار خود را  به گونه اي هدايت كنند كه به ارگانيزم كمك كرده وآن را تقويت كند آن را به وسيله احتمال محبت ديدن هدايت مي كنند طولي نمي كشد كه افراد ياد مي گيرند به همان صورتي خود و رفتار خويش را در نظر بگيرندكه آدم هاي مهم آنها را در نظر مي گرفتند. يعني رفتار كردن مطابق با ارزش هاي دروني ديگران آنها تا وقتي كه  مطابق با اين شرايط زندگي نكنند  نمي توانند براي خود ارزش مثبت قائل شوند در اين صورت فرد به آدمي تبديل مي شود كه ارزش هاي ديگران اورا كنترل مي كنند".

وی ادامه می دهد:"ما در همان سنين اوليه ياد مي گيريم كه گرايش بنيادي خود براي شكوفا شدن را با محبت مشروط ديگران و خودمان مبادله كنيم ( نظريه هاي روان درماني تاليف پروچاسكاونوركراس ترجمه يحيي سيد محمدي) متاسفانه بابک و خانواده اش همين شرايط را داشته اند و شرايط ارزش ديگران برايشان اولويت داشته او جان خواهرش را گرفت فقط به خاطر ترس از دادن آبروي خانواده كه البته اين تعصبها بي مورد درباره فردي كه يك بيماري روان پريش است هيچ توجيهي ندارد عدم آگاهي بابک و خانواده با خصايص و ويژگي افرادي كه به اين بيماري دچار شده اند". آسیه دولتی كارشناس مركز مشاوره و آرامش معاونت اجتماعي فرماندهي انتظامي استان بر این باور است که افزايش آگاهي در تمامي موارد مي تواند تا حد قابل ملاحظه اي از آسيب هاي اجتماعي پيشگيري كند بابک به اين فكر مي كند كه اگر خواهرش در اين دنيا نباشد ديگر مردم در مورد آنها افكار منفي ندارند و آبرويشان نمي رود زندگي كردن براي ديگران مسئله عمده اي كه متاسفانه در بسياري از افراد جامعه مشاهده مي شود در موارد زيادي افرادي را مي بينيم كه دست به انجام كارهاي مي زنند كه هيچ تمايل فردي به آن ندارند و وقتي علت اين اقدام را جويا مي شويم ترس از دست رفتن آبرو را بيان مي نمايند و جمله اي در اين گونه موارد به زبان مي آورند اينست كه:"مردم چه مي گويند ؟

وی در خصوص شرايط فردي و رواني قاتل می گوید:"بابک كودكي اش را بدون حضور پدر سپري مي كند.خانواده تك والد كه البته سرپرستي مادر هم دوام چنداني ندارد او در كنار خواهر و برادرانش كودكي اش را مي گذراند. او الگوي با ثباتي را براي همانند سازي نداشته و اين عوامل باعث شده كه نيمرخ رواني وی  اضطراب تنيدگي ،آشفتگي ،ضعف رواني و نداشتن اعتماد به نفس را نشان دهد و تمامي اين عوامل زمينه را مساعد مي نمايد كه فردي با ويژگي هاي شخصيت او  مرتكب اين خيانت شود".دولتی با ارائه راهکار  تصریح می کند:"با توجه به اهمیت بهداشت و سلامت روان افراد جامعه پیشنهاد می گردد که صدا و سیما به عنوان یک رسانه ملی با دعوت از کارشناسان و مشاوران متخصص و مجرب خانواده ها و افراد جامعه را با بیماری های روانی عصر حاضر آشنا و توصیه های پیشگیرانه را ارائه نمایند". وی می افزاید:"راهکارهای مانند تشویق افراد از طریق رسانه های ملی برای مراجعه به روان شناس هنگام مشاهده اختلالات رفتاری درخود و اطرافیان،تشویق خانواده های بیمار برای پیگیری درمان مستمر بیماری و عدم قطع دارو توسط بیمار، ایجاد امکانات وتوسعه مراکز مشاوره و روانشناختی برای رسیدگی به مشکلات خانوادگی و روانی خانواده ها،آموزش شیوه های موثر برای حل مشکل یک مهارت مقابله ای است که افراد در مواجهه با مشکلات زندگی آن را به کار می برند".