فروکش کردن آتش جنگ با نفوذ چین؟

در بیانیه پایانی این نشست که "بیانیه پکن" نام گرفت و در هشت بند منتشر شد، علاوه بر تاکید بر پایان اشغالگری براساس قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل متحد و بازگشت فلسطینیان به سرزمین‌های خود طبق قطعنامه 194 شورای امنیت سازمان ملل متحد، سه محور مهم به عنوان سه گام اساسی برای پایان دادن به بحران جاری در غزه مورد تاکید قرار گرفته است: 

گام نخست، ترویج آتش‌بس جامع و پایدار در نوار غزه در اسرع وقت و تضمین دسترسی آسان به کمک های بشردوستانه و امداد.

 گام دوم، حمایت از اصل « اداره فلسطین توسط فلسطینی‌ها » و همکاری برای پیشبرد مدیریت غزه پس از جنگ. گام سوم، تلاش برای عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل و شروع اجرای «راه‌حل دو دولتی».چین مدتهاست بر حل مسئله فلسطین از طریق راه حل تشکیل دو دولت تاکید دارد اما شرایط پیچیده خاورمیانه، اختلافات میان گروه‌های فلسطینی، اصرار اسرائیل بر ادامه جنگ و اشغالگری و کشتار مردم غزه و حمایت‌های آمریکا و غرب از طرف اسرائیلی باعث شده که عملا طرح تشکیل دو دولت راه به جایی نبرد.از سال گذشته که چینی‌ها با ایفای نقش میانجی‌گری سازنده خود باعث از سرگیری روابط دیپلماتیک ایران و عربستان به عنوان یکی از مهم‌ترین تحولات سیاسی خاورمیانه و جهان اسلام شدند، نگاه‌ها به سمت این قدرت شرقی به عنوان یک بازیگر جدید در تحولات خاورمیانه جدی تر شده است.

چینی‌ها که همراه چند کشور دیگر در سال 1992 و بعد از روند صلح میان سازمان آزادی بخش فلسطین و اسرائیل رسما روابط خود با تل آویو را آغاز کردند، اما در ماه‌های اخیر و به دلیل تشدید جنایات هولناک و ضدبشری  اسرائیل علیه فلسطینیان، ناگزیر در سیاست خارجی خاورمیانه‌ای خود مسیر حمایت از مردم فلسطین را در پیش گرفته‌اند و در تلاش برای پایان دادن جنگ غزه و تحقق آتش بس پایدار هستند؛ تلاش‌هایی که تا امروز نتیجه ملموسی به دنبال نداشته است.

کمک به حل اختلافات میان ایران و عربستان، ایفای نقش در بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و تلاش برای حل اختلافات میان گروه‌های فلسطینی و زمینه‌سازی برای تشکیل دولت وحدت ملی در فلسطین و نیز تلاش برای پایان دادن به جنگ غزه، اقداماتی است که چینی‌ها برای کاستن ناآرامی‌ها و بحران‌ها در منطقه خاورمیانه و کمک به استقرار صلح و ثبات و آرامش در این منطقه راهبردی انجام داده و می‌دهند اما در نهایت، هدف چین از تلاش‌ها صرفا کمک به ایجاد یک خاورمیانه آرام و با ثبات نیست.

چینی‌ها که امروز در آستانه تبدیل شدن به قدرت اقتصادی اول جهان هستند و به بزرگترین شریک تجاری و اقتصادی بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای حوزه خاورمیانه تبدیل شده‌اند، برای تقویت مناسبات تجاری و اقتصادی خود، نیازمند کاستن از بحران‌ها و تنش‌های منطقه‌ای هستند زیرا به‌خوبی به این مهم واقف‌اند که هرجا جنگ و درگیری و تنش باشد، جایی برای رشد و توسعه تجارت نخواهد بود. از این رو، می‌توان بازی چینی‌ها در منطقه خاورمیانه را "بازی برد-برد" هم برای چین و هم برای کشورهای خاورمیانه دانست که هر دو طرف از آن سود خواهند برد.

با وجود تمام تلاش‌ها و اقدامات پکن از جمله میزبانی آن از نشست مهم نمایندگان تمام گروه‌های فلسطینی، مادامی که چین نتواند از نفوذ خود برای اثرگذاری لازم و کافی بر اسرائیل با هدف وادار و یا متقاعد کردن این رژیم به متوقف کردن حملات و جنایات علیه فلسطینیان و پایان دادن به جنگ غزه و اشغالگری استفاده کند، نمی‌توان افق چندان روشنی را برای تعبیر رویای چین برای تحقق یک خاورمیانه امن و با ثبات تصور کرد.

از طرفی هم حمایت‌های همه جانبه آمریکا از رژیم اسرائیل باعث شده تا این رژیم از پشتوانه‌ای قوی برای ادامه جنایات خود در منطقه برخوردار باشد؛ جنگی که تاکنون منجر به شهادت 40 هزار نفر از مردم بی دفاع فلسطین شده و مادامی که حمایت قوی غربی‌ها از اسرائیل ادامه داشته باشد، شاید نتوان به حصول نتیجه‌ای مثبت از تلاش‌های پکن برای تحقق صلح در خاورمیانه چندان خوش بین بود.روزهای گذشته همزمان حضور دهها نفر از نمایندگان گروه‌های فلسطینی در چین، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل هم در واشنگتن به سر می‌برد تا دستورالعمل‌های جدید و نسخه‌های جنایات تازه را از کاخ سفید دریافت کند. جنگ غزه از مهم ترین محورهای گفت و گو میان نتانیاهو و بایدن در جریان سفر نخست وزیر رژیم اسرائیل به واشنگتن بوده است. اگرچه در ظاهر به نظر می رسد که آمریکا اسرائیل را برای پذیرش آتش بس در  غزه تحت فشار قرار داده است اما ادامه حملات اسرائیل به مردم غزه و رفح حکایت از آن دارد که فشارهای واشنگتن بر تل آویو چندان جدی و موثر نیست و به عبارت دیگر، با چشم بستن بر روی جنایات اسرائیلی‌ها، در خفا چراغ سبز به کشتار مردم غزه نشان می‌دهد. آنچه مسلّم است، چینی‌های سخت کوش که به خوبی به ارزش راهبردی فراوان منطقه خاورمیانه به ویژه برای توسعه ابتکار بزرگ "یک پهنه-یک راه" که از 10 سال پیش توسط شی جینپینگ رئیس جمهوری این کشور با هدف ایجاد بزرگترین شبکه تجاری در جهان شد، واقف هستند، دست از روند تلاش برای کاستن از بحرانی و بی ثباتی در خاورمیانه برنخواهند داشت و منافع فراوان آن‌ها در این منطقه، ایجاب می‌کند که رایزنی‌ها و فعالیت‌های دیپلماتیک برای سرد کردن آتش جنگ غزه و حل و فصل مسئله فلسطین را ادامه دهند.

درصورتی که اقدامات دیپلماتیک چین بتواند به آتش بس پایدار در جنگ اسرائیل علیه فلسطینیان منجر شود و تل آویو را از ادامه جنایت و کشتار علیه مردم فلسطین بازدارد، بدون تردید باید چینی ها را نه تنها در زمینه اقتصاد و فناوری، بلکه در حوزه قدرت دیپلماسی و سیاست خارجی هم در جایگاه نخست جهان دانست.

روزنامه صبح ساحل