تخصص و مدیریت در بخش کشاورزی

صبح ساحل ، اجتماعی - امنیت غذایی از مهمترین مسائل هر جامعه و کشوری است . داشتن تخصص بخش کشاورزی و بهره گیری از علم مدیریت لازمه حضور در مدیریت های کلان این بخش است . سید سعید مدرس  از مدیران استان است که سالهای متمادی  مدیریت و تحقیق را در این حوزه داشته است . برآن شديم تا از تجربيات و سوابق با ارزش  ايشان استفاده نموده که گفتگوي ذيل حاصل آنست و تقديمتان مي گردد:درابتداء خودرا معرفی و سوابق مدیریتی خودرا تشریح نمایید؟سید سعید مدرس ، دارای مدرک دکترا در زمینه  تخصصی سم شناسی و حشره شناسی کشاورزی هستم. دوره لیسانس را با گرایش گیاه پزشکی در سال 75 از دانشگاه صنعتی اصفهان و فوق لیسانس را با گرایش حشره شناسی کشاورزی از دانشگاه ارومیه با رتبه دوم فارغ التحصیل شدم. افتخار داشتم تا بعد از فارغ‌التحصیلی از دوره کارشناسی و به دلیل اینکه رتبه اول دانشگاه صنعتی اصفهان بودم در آن زمان به بورسیه وزارت کشاورزی درآمدم. فوق لیسانس را هم چون بورسیه سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی بودم به مدت دوبرابر مدت تحصیل از سال 77 تا 85 به عنوان اولین غیر بومی فوق لیسانس در منطقه محروم استان سیستان بلوچستان مرکز تحقیقات زابل خدمت کردم. سپس به عنوان رئیس بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات زابل انتخاب شدم  و بعد در حوزه معاونت پژوهشی مرکز تحقیقات و در بسیاری از مواردبه عنوان ریاست مرکز انجام وظیفه نمودم . بعد از انتقالی به استان مرکزی به عنوان هیئت علمی مرکز تحقیقات این استان وارد ایستگاه تحقیقات ملی لوبیای خمین شدم. درآنجا در پست ها و مسئولیت های مختلف انجام وظیفه کردم و سپس ریاست بخش تحقیقات گیاه پزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی اراک به من محول شد. بعد از آن به مدت سه سال به عنوان رئیس پژوهشگری گل وگیاه زینتی ملی ایران مشغول خدمتگذاری بودم که در این مدت توانستم با ارتقا سطح پژوهشکده، بودجه مستقل کشوری را برای این پژوهشکده بگیرم.  بعد از 16سال خدمت در سایر شهرستان ها ، به استان هرمزگان انتقالی گرفته و در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان در بخش گیاه پزشکی مشغول به خدمت شدم. مدتی که در مرکز تحقیقات استان بودم ، سه طرح تحقیقاتی مصوب کردم که یکی از این طرح های تحقیقاتی، طرح کنترل گل جالیز در مزارع گوجه فرنگی بود که امسال با صددرصد جواب به موارد خوبی دست پیدا کردیم . هم اینک  معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان هرمزگان به بنده حقیر محول گردیده است . من  عضو هیئت علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور در مرتبه و پایه 16 استادیاری هستم و نزدیک به 25 مقاله علمی و پژوهشی، 12 مقاله خارجی  و بیش از 140 خلاصه مقاله و مقاله کامل در مجلات، ژورنال ها و کنفرانس های داخلی ،خارجی و بین المللی منتشر کرده ام . همچنین به مدت 14 ترم در دانشگاههای مختلف در رشته های کارشناسی تا تحصیلات تکمیلی دکترا در استان سیستان بلوچستان و دانشگاههای آزاد اراک و محلات تدریس کردم. مدیریت تولیدات گیاهی دارای گستردگی های زیادی است  قطعا در این مدیریت نکاتی وجود دارد.  آن را شرح دهید؟معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان مشتمل بر سه مدیریت حفظ نباتات، زراعت، باغبانی  و امور مکانیزه کشاورزی می باشد که هرکدام  دارای شرح وظایف مخصوص به خود است .  در مدیریت حفظ نباتات استان مهمترین وظیفه ما، تولید گیاهان و محصولات سالم با استفاده از سموم و نهاده های مختلف کشاورزی، سموم بیولوژیک و سموم سالم برای کنترل بیماریها، آفات و علف های هرز کشاورزی است. در واقع هدف این است که بهترین سموم با دوره کارنس های کوتاه و موثر و با غلظت پایین و حدالمقدور غیر شیمیایی به کشاورزان معرفی و وارد باغات و مزارع استان گردد تا بتوانیم تولیدات کشاورزی سالم به مصرف کنندگان ارائه دهیم. مدیریت مطلوب این بخش ، استفاده از مهمترین عوامل بیولوژیک در سطح استان شامل زنبورهای تریکوگراما و زنبورهای براکون می باشد. زنبور تریکوگراما پارازیت کننده تخم پروانه ها و شبپره های آفت و براکون ها پارازیت کننده لارو آفات هستند. بنابراین با تکثیر تقریبا 22میلیون و 500  هزار زنبور در سال و توزیع آن به صورت رایگان در بین کشاورزان استان در جهت کنترل کرم ذرت و پروانه مینوز گوجه فرنگی و همچنین کرم گوجه فرنگی اقدام گردید . همچنین استفاده از سم کاملا گیاهی و طبیعی عصاره چریش که کنترل کننده بسیاری از آفات است و قارچ های مایکوریزا که نوعی قارچ همزیستی، گیاهی است و باعث جذب  بیشتر مواد غذایی به گیاه می شوند. وقتی مواد غذایی بیشتر به گیاه جذب شود گیاه در برابر آفات مقاوم تر عمل می کند. همچنین قارچی بنام تریکودرمین که این هم در حال حاضر علیه قارچ های بیماری زا در باغات استفاده می شود. در مدیریت زراعت ، مهمترین برنامه ما اصلاح الگوی کشت در سطح استان است.  هدف از اصلاح الگوی کشت ، استفاده از آبیاری های نوین مثل آبیاری قطره ای برای کشت محصولات زراعی می باشد و همچنین کاهش سطح زیر کشت محصولاتی که مصرف آب کشاورزی زیادی دارند. به عنوان مثال جایگزینی محصول کنجد و کشت تابستانه گوجه فرنگی  با ذرت که مصرف آب زیادی دارد. ما با ابلاغ تاریخ های مختلف تولید کشت نشاء گوجه فرنگی را به کشاورزان تعیین می کنیم .در نقاط مختلف سطح استان از 25 مرداد ماه کشت نشاء آغاز و در ابتدای مهر و آبان ماه که خلاء گوجه فرنگی می باشد این محصول را وارد بازار می کنیم که خوشبختانه این برنامه ریزی نتیجه بخش بود و تا کنون حجم زیاد تولید گوجه فرنگی را در یک زمان نداشته ایم و سود خوبی هم نصیب کشاورزان شده است . از دیگر برنامه های کاری ما توزیع کودهای سالم، مناسب و استاندارد با مجوزهای قانونی و دولتی از طریق شرکت خدمات حمایتی و سازمان تعاون روستایی می باشد.در قسمت مدیریت باغبانی توزیع نهال های سالم ، نهالهای کشت بافت عاری از آفت وبیماری از مهمترین  برنامه های کاری ماست  . همچنین در اداره مکانیزاسیون، رصد به روز کردن ماشین آلات  مکانیزه مورد نیاز در استان را برای محصولات کشاورزی پیگیری می کنیم . بطور مثال ، بالابرهای ارتفاع 30 متر برای برداشت خرما یا سم پاشهای توربینی با پاشنه 30 متر  برای سم پاشی درختان خرما در دستور کار داریم .ضرورت داشتن تخصص در حوزه ای که مدیریت می کند برای یک مدیر چقدر اهمیت دارد ؟ مدیریت نقش برنامه ریزی وهماهنگی کلی را برعهده دارد ونیاز بوده که از این ظرفیت و داشته های خودش در بحث تشکیلات بیشتراستفاده کند . ضرورت داشتن تخصص به عنوان یک اصل و اساس برای مدیریت مطرح است . ضمن اینکه علم مدیریت را باید چاشنی کار کرد ولی  بنا براصل مدیریتی بایستی بتوانیم عمدتا نقش هماهنگ کردن تشکیلات و زیر بخش‌های مختلف برای اجرای وظایف و یک برنامه‌ریزی برای انسجام را داشته باشیم . به عنوان مثال معاونت بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان قبلا به عنوان معاونت فنی مطرح بوده برای اینکه یک معاون در سطح مدیریت فنی بتواند مدیریت انجام دهد باید به صورت تخصصی و علمی اول نقاط قوت و ضعف و چالش های موجود در بخش تخصصی خودش را  واقف باشد و با داشتن یک مدیریت علمی صحیح نقش هماهنگی بر قرار کند. یکی از مهمترین چالش های ما در حفظ نباتات، ترکیب بهترین عنوان سم از بین هزاران سمی که در کشور و جهان وجود دارد می باشد که  بایستی  با علم مدیریت خاصی در کشاورزی آن را  به کشاورزان معرفی کنیم تا با اهداف ما در یک راستا قرار داشته باشد. به عنوان یک مدیر موفق که علم تخصصی و علم مدیریت رابا هم تلفیق کرده اید، چگونه مجموعه خود را به نحو مطلوب مدیریت می کنید؟یکی از موارد اصلی برای موفقیت یک مدیر علاوه بر تخصص داشتن در حیطه مدیریت خود ، داشتن  علم مدیریت است که بصورت صحیح در دستور کار خود قرار دهد ، تا بتواند این دو امر مهم را در یک سو هدایت کند. من اول به عنوان مدیر فنی در سطح سازمان جهاد کشاورزی استان بایستی ارتباطات مدیران زیر مجموعه خودم را با کارشناسان در سطح ستاد مدیریت کنم.  همچنین ارتباط بین ستاد تا مدیریت جهاد کشاورزی در سطح شهرستان های استان و همچنین این مدیریت باید ارتباط پیدا کند از سطح شهرستانها تا مراکز خدمات جهاد کشاورزی در دورترین روستاها ، که به عنوان خط مقدم ما در سطح مزارع هستند. بنابراین من بعنوان یک حلقه اتصالی از وزارت جهاد کشاورزی و معاونت های تخصصی جهاد کشاورزی  با مدیران زیر مجموعه خودم هستم . پس باید با داشتن تخصص در حیطه وظیفه و نظارت به امور مربوط به بهبود و افزایش تولیدات کشاورزی در سطح استان در چارچوب سیاست های کلان وزارت جهاد کشاورزی و با استفاده از علم مدیریت امور مربوطه را انجام دهم .این تخصص را چقدر برای کارشناسان و مدیران مجموعه خود در نظر گرفتید؟مدیریت یک مجموعه با تنوع وظایف و مسئولیت ها در قالب مجموعه قوانین و مقررات مختلف است، من بطور مدوام جلسات متعددی در قالب جلسات فنی و تخصصی در سطح مدیران و کارشناسان برگزار می کنم. ما با راه اندازی یک کمیته فنی و تخصصی در معاونت تولیدات گیاهی سازمان میتوانیم با ارائه کلیه طرح هادر مجموعه مدیریت و کارشناسان و شهرستانها این طرح ها را بین  مدیران و صاحب نظران به اشتراک قرار دهیم و ضمن بحث و تبادل نظر تصمیم نهایی برای قابلیت اجرایی و موفقیت کدام طرح از نظر فنی مشخص می شود. توصیه من به همه همکاران خودم در پست های مدیریتی وهم به همکاران این است که ما بایستی بتوانیم به عنوان کشوری که به سمت توسعه قدم برمی داریم ، شرایط مناسبی را برای یک جهش خوب فراهم کنیم .باید بتوانیم در کسب علم مدیریت کوشا بوده و شاخص‌های مدیریتی را در کارمان پیاده کنیم . اصل تشکیلات مدیریتی  یک سازمان موفق بستگی به مدیریت منابع انسانی آن سازمان دارد و فقط نیروهای انسانی فرهیخته می توانند سازمان را سالم به پیش برند . ما سعی برای داشتیم تا با استفاده از علم مدیریت و دوره های مدیریتی و ارتباط با مدیران سطح بالا و کارشناسان و زیر مجموعه خود دستورالعمل هایی تهیه کنیم که  با تبادل نظر آنها تهیه شده و با کارشناسی کامل به کشاورزان انتقال دهیم تا به موفقیت خوبی برسیم . و اما حرف پایانی؟عملیات کشاورزی برای مدیران بخش کشاورزی می‌تواند یک توفیق برای خدمت کردن بهتر باشد. هر دوره مدیریتی یک دوره کوتاه و آزمایشی برای انسان می باشد. اگر انسان با تخصص و با ارتباطات بین مردم چه در زیر مجموعه های خود چه در مدیران سطح بالا خدمتی به مردم کند ، هم باعث موفقیت خود و هم پیشرفت مردم از نظر اقتصادی می شود. حرفی که به کشاورزان دارم این است که همه دستهای شما پینه بسته است ولی همه کار کشاورزی فقط تجربه نیست . بایستی علم هم حضور داشته باشد . چون اگر فقط تجربه باشد جوابگوی یک خانوار است ، اما ما باید علاوه بر یک خانواده، جامعه ای را اداره کنیم . کشاورزانی که به ایجاد اجرای یک الگوی کشت پایدار و تنوع محصولات جدید اقدام کردند قطعاً ما امیدوار به این هستیم تجربه کنار این علم نتیجه مطلوبی برای خانواده کشاورزی و جامعه ما خواهد داشت.صبح ساحل را چگونه می بینید؟من تشکر می کنم از عوامل روزنامه صبح ساحل روزنامه پر تیراژ و خوب استان که دارای مدیریت خوبی بوده وکاملا بی طرف واقعیت ها را منعکس می کند وهمین باعث موفقیت آن شده است . من به صورت مرتب مطالب روزنامه صبح ساحل را پیگیری می کنم و آرزوی موفقیت میکنم برای روزنامه صبح ساحل و سازمان مدیریت صنعتی و همه دست اندر کاران این مجموعه.