پرونده‌ حادثه اتوبوس دانش‌آموزان چگونه بسته می‌شود

 صبح ساحل ، سیاسی - کمند روستا-صبح ساحل اکنون و چند روز پس از حادثه هنوز اظهارنظرها در مورد این حادثه تلخ ادامه دارد، نوجوانان دانش‌آموز با حضور انبوهی از مردم شهرشان و در میان ماتم و بهت و بی‌قراری خانواده‌هایشان تشییع شده‌اند، مسئولان و رسانه‌ها در حال تحلیل واقعه‌اند ولی آن‌چه از شواهد برمی‌آید آن است که این اتفاق آخرین اتفاق از این دست نبوده و با رویکردی که در مورد این حادثه و حوادث مشابه دیده شده این نتیجه‌گیری دور از انتظار نیست که ریشه‌یابی دقیقی از این حادثه صورت نخواهد گرفت و با مقصر شمرده شدن راننده پرونده این حادثه نیز بدون دستیابی به راهکاری جدی برای حل مشکل تصادفات رانندگی مختومه خواهد شد.اکنون و چند روز پس از حادثه هنوز اظهارنظرها در مورد این حادثه تلخ ادامه دارد، نوجوانان دانش‌آموز با حضور انبوهی از مردم شهرشان و در میان ماتم و بهت و بی‌قراری خانواده‌هایشان تشییع شده‌اند، مسئولان و رسانه‌ها در حال تحلیل واقعه‌اند ولی آن‌چه از شواهد برمی‌آید آن است که این اتفاق آخرین اتفاق از این دست نبوده و با رویکردی که در مورد این حادثه و حوادث مشابه دیده شده این نتیجه‌گیری دور از انتظار نیست که ریشه‌یابی دقیقی از این حادثه صورت نخواهد گرفت و با مقصر شمرده شدن راننده پرونده این حادثه نیز بدون دستیابی به راهکاری جدی برای حل مشکل تصادفات رانندگی مختومه خواهد شد.سحرگاه عید قربان بود و مردم در انتظار شادی و شعف متناسب با این عید بزرگ که ناگهان ورق برگشت و ماتم همه جا را فرا گرفت. زمینه‌ساز این ماتم و اندوه خبری بود که از جنوب کشور رسید و جایی در استان فارس قتل‌گاه دختران دانش‌آموز کشورمان شد و ایران را در ماتم فرو برد.درست از آن روز به بعد بود که بار دیگر حوادث جاده‌ای و تعداد کشته شدگانی که بر اساس آمار به سالی 15 تا 16 هزار نفر می‌رسد، در صدر خبرها قرار گرفت و یک‌بار دیگر با کمک دوربین سپهتن(سامانه پایش هوشمند تردد ناوگان) که تصویری از راننده را در اختیار پلیس قرار داده بود و به گفته پلیس این تصویر حکایت از خواب‌آلودگی راننده داشت و با وجود آن که سرعت خودرو و میزان ساعت رانندگی راننده بر اساس اطلاعات همین سامانه مجاز اعلام شده بود، راننده اتوبوس مقصر قلمداد شد تا با این تحلیل باز هم ریشه‌یابی مشکلات مربوط به حمل‌ونقل جاده‌ای به فراموشی شمرده شود.این موضوع اما با اعتراض رانندگان ناوگان عمومی جاده‌ای مواجه شد، تنها گذری کوتاه در فضای مجازی به خصوص گروه‌های مرتبط با بخش جاده‌ای نشان می‌داد که رانندگان خواستار ریشه‌یابی این موضوع بوده و از این‌که راننده به این سرعت مقصر جلوه داده شده، گله‌مندند. استناد رانندگان در این مورد به اطلاعاتی بود که پلیس در مورد راننده در اختیار رسانه‌ها قرار داده بود، پلیس سرعت خودرو را مجاز، میزان ساعت رانندگی راننده را قانونی، تست اعتیاد و الکل وی را منفی و سابقه تخلف راننده و خودرو را منفی اعلام کرده بود اما با این وجود اعلام می‌کرد که بر اساس تصویر سپهتن و همچنین شرایط جاده‌ای که در آن این اتفاق رخ داده بود و نحوه تصادف، راننده مقصر است.رانندگان اما آن جاده را بی کیفیت می‌دانستند و به محدودیت سرعتی که حتی در روز دارد، اشاره می‌کردند‌‌ و سرعت نرمال راننده را نیز با توجه به تجربه خود که در صورت خواب بودن یا سرعت کم می‌شود یا زیاد، دلیلی بر عدم خواب‌آلودگی راننده دانستند، در این بین یک پژوهشگر حوزه آی تی نیز در مورد آن بخش از اظهارات سردار مهری فرمانده پلیس راهور که در مصاحبه‌ای با رسانه ملی عنوان کرده بود با کمک سامانه سپهتن و بررسی عکس‌های تهیه شده توسط دوربین این سامانه خواب آلود بودن راننده اتوبوس مذکور تشخیص داده شده است، در شبکه‌های مجازی مطلبی را منتشر کرد که در آن آمده بود: «این تجهیزات توانمندی این کار را ندارد و در بهترین حالت تصاویر تهیه شده از راننده با عکس راننده بر روی گواهینامه رانندگی وارد شده به کارت خوان تجهیزات مطابقت داده می‌شود تا اگر فردی غیر از مالک گواهینامه پشت فرمان نشسته باشد، مشخص شود.»اما این پایان ماجرا نبود، هنوز اظهار نظرها در مورد مقصر بودن یا نبودن راننده داغ بود که برنامه‌ای در رادیو جوان پخش شد که طی آن رضا ساکی مجری برنامه پی‌نوشت رادیو جوان ، در بخشی از برنامه خطاب به رانندگان گفت:«  آقایان راننده اتوبوس که یک کتی می‌نشینید و فکر می‌کنید سلطان جاده‌ها هستید، شمایی که وقتی خوابتان می‌آید عارتان می‌شود که بگویید من خوابم می‌آید و انگار که مثلا از شما کم می‌شود که بزنید بغل و بخوابید... امروز روزی است که باید به خودتان بیایید... چه در ذهن رانندگان اتوبوس بین‌شهری می‌گذرد؟ چه فرایندی در ذهنشان طی می‌شود که وقتی 50 - 60 دانش‌آموز نوجوان را دارند از شهری به شهر دیگر می‌برند و خوابشان می‌گیرد همچنان به رانندگی ادامه می‌دهند...آیا می‌توانیم این موضوع را یکبار برای همیشه حل کنیم و رانندگان اتوبوس بین‌شهری که نه همه‌شانن بلکه بخش زیادی شان اصلا انگار در این باغ نیستند و اصلا انگار در این دنیا زندگی نمی‌کنند و انگار فکر نمی‌کنند این مملکت قانون دارد و شغلشان چیست و پلیس چه می‌گوید {به خود بیایند}. با چند نفرشان که برخورد داشتم می‌گفتند همه کاره جاده ما هستیم و ما می‌فهمیم و هیچ کس نمی‌فهمد و پلیس هم نمی‌فهمد و هیچ کس شعور ندارد و فقط ما شعور داریم. یک بار برای همیشه باید تکلیف با این قشر مشخص شود، قشری که جان من و شما دستشان است.»در همین برنامه یکی از شنوندگان نیز طی تماسی تلفنی همه رانندگان را «شیره‌ای و معتاد» ذکر کرد و این تلفن بدون کم و کاست از این رادیو سراسری پخش شد. پس از آن بود که سیل انتقادات دوباره رانندگان به این نوع برخوردها و موضع‌گیری‌ها شروع شد و موجی جدید از سوی آنان برای احقاق حقوقی که مدت زیادی است برای آن تلاش می‌کنند، شکل گرفت.اما این موج رسانه‌ای به اینجا نیز ختم نشد، گفت‌وگوی ویژه خبری سیما نیز با حضور مقامات مسئول در این باره اختصاص یافت که طی آن مهمانانی از وزارت راه، پلیس راهور، وزارت آموزش و پروش، وزارت بهداشت، کمیسیون عمران بهداشت حضور داشتند. در این برنامه «مهدی فیض» معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش فقدان هفت دانش‌آموز و مربی آنان را تسلیت گفت و اعلام کرد که برای هشت نفر داغدار است. نکته قابل توجه در این تسلیت‌گویی عدم اشاره به نفر نهم یعنی راننده‌ای بود که در این حادثه‌ کشته شده بود. نکته قابل توجه دیگر اظهارات مهرداد تقی‌زاده معاون حمل‌ونقل وزارت راه بود که در این برنامه اشاره‌ای به توانمندی‌های سامانه سپهتن داشت و اعلام کرد: « در بحث سرعت غیر مجاز سیستم سپهتن به نحوی است که سرعت دائما چک می‌شود و.. به محض این‌که راننده از آن سرعت تجاوز می‌کند، این سامانه پیغام صوتی می‌دهد که سرعت بالاست، سرعت را پایین بیاورید و همزمان یک آلارم به پاسگاه بعدی می‌فرستد و پاسگاه بعدی دریافت می‌کند که این اتوبوس دارد می‌آید و پنج یا  6  یا 10 کیلومتر مانده برسد و سرعت غیر مجاز داشته است و آن‌جا جلویش را می‌گیرند.» اظهارات تقی‌زاده در حالی مطرح شد که حبیب رستمی مدیرگروه پژوهشی فناوری اطلاعات سازمان جهاد دانشگاهی صنعتی شریف که مدیریت پروژه ملی طراحی و پیاده‌سازی سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی را با حمایت مالی سازمان گسترش و نوسازی صنایع در سالهای 90 تا 93 به عهده داشته گفته است: « نکته مهم در این رابطه این است که باید توجه کنیم تعیین یک حد بالای سرعت برای تعیین و تشخیص خطرناک بودن سرعت لحظه‌ای یک خودرو اصلاً کافی و صحیح نیست. برای مثال شما در اکثر نقاط آزاده راه قزوین - رشت می‌توانید با سرعت 110 یا 120 کیلومتر در ساعت رانندگی کنید، اما این سرعت در منطقه کوهستانی این مسیر در حوالی گردنه کوهین می‌تواند بسیار خطرناک باشد. سرعت مجاز رانندگی در برخی نقاط این منطقه بسیار کمتر و در حد 60 الی 70 کیلومتر بر ساعت است. سامانه سپهتن در شرایط کنونی سرعت 110 کیلومتر را نیز در این منطقه مجاز می‌داند، در حالی‌که این سرعت می‌تواند مرگبار باشد. بنابراین در وضعیت کنونی سامانه سپهتن سرعت مجاز را بدون در نظر گرفتن شرایط پیچ و شیب جاده، یک عدد ثابت در نظر می‌گیرد و بر مبنای آن تشخیص می‌دهد که تخلف سرعت از سوی راننده وسیله نقلیه صورت گرفته است یا خیر.»نکته‌ای که رانندگان نیز بر آن تاکید داشته و اعلام کرده‌اند: « اگرچه در صورت بالا بودن سرعت این سامانه به راننده هشدار می‌دهد اما با توجه به این‌که در جادهای اصلی سرعت غیر مجاز  برای اتوبوس‌ها بیشتر از ۱۰۰ کیلومتر و در آزادراه‌ها بیش از ۱۱۰ کیلومتر است اگر در جاده‌ای تابلو سرعت ۹۵کیلومتر یا ۸۵ کیلومتر را اعلام کرده باشد چنانچه راننده با سرعت ۱۰۰کیلومتر رانندگی کند تذکر یا هشدار داده‌ نمی‌شود».اکنون و چند روز پس از حادثه هنوز اظهار نظرها در مورد این حادثه تلخ ادامه دارد، نوجوانان دانش‌آموز با حضور انبوهی از مردم شهرشان و در میان ماتم و بهت و بی‌قراری خانواده‌هایشان تشییع شده‌اند، مسئولان و رسانه‌ها در حال تحلیل واقعه‌اند ولی آن‌چه از شواهد برمی‌آید آن است که این اتفاق آخرین اتفاق از این دست نبوده و با رویکردی که در مورد این حادثه و حوادث مشابه دیده شده این نتیجه‌گیری دور از انتظار نیست که ریشه‌یابی دقیقی از این حادثه صورت نخواهد گرفت و با مقصر شمرده شدن راننده پرونده این حادثه نیز بدون دستیابی به راهکاری جدی برای حل مشکل تصادفات رانندگی بسته خواهد شد.