توقع هنرمندان از سازمان میراث فرهنگی بالاست

صبح ساحل ، اقتصادی -   سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری اصلی‌ترین متولی حمایت و ساماندهی صنایع‌دستی و صنعت‌کارانی است که در آن مشغول به کار هستند. بر اساس آمارهای غیررسمی میزان اشتغال به کار هرمزگانی‌ها درزمینه ساخت و تولید صنایع‌دستی چیزی بیشتر از 70 هزار نفر است علی‌رغم گستردگی حضور اقشار مختلف جامعه در طیف تولید و درآمدزایی این صنعت و قابلیت‌های چشمگیر صنایع‌دستی در بالا بردن آمار اشتغال و برطرف کردن بسیاری از معضلات ناشی از آن اما سهم تولیدات استان هرمزگان بیشتر از آنکه در شهرهای توریستی و گردشگری آن به فروش برسد در سایر نقاط ایران معرفی و مورد استقبال قرارگرفته می‌شود این روند تا به آنجا گسترش‌یافته است که برجسته‌ترین هنرمندان صنایع‌دستی استان ترجیح می‌دهند آثار نمایشگاهی و فروشگاهی خود را در بیرون از استان و نمایشگاه‌های داخلی و خارجی عرضه نمایند مساله ای که بدون شک به هویت تاریخی و فرهنگی هرمزگان لطمه زده و بسیاری از فرصت‌های درآمدزایی و اشتغال را از بومیان سلب خواهد کرد. این مساله و کاستی‌ها و سایر دغدغه‌ها در رابطه با صنایع‌دستی و میراث فرهنگی استان دستمایه این گفتگو با مهندس ضیایی رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان هرمزگان شده استجناب ضیایی آمار دقیقی از میزان اشتغالدر صنایع‌دستی استان وجود دارد؟بر طبق آماری که در سامانه ثبت‌شده نزدیک به 64 هزار نفر در صنایع‌دستی استان مشغول هستند که تقریباً 90 درصد این افراد را بانوان تشکیل می‌دهند و اغلب درزمینهٔ صنایع دوخت، حصیر و گلیم فعالیت می‌کنند.به نظر شما ظرفیت صنایع‌دستی استان قابلیت افزایش و جذب بیشتر نیروی کار را دارد؟بله صنایع‌دستی هرمزگان ظرفیت اشتغال‌زایی بیشتر از این هم دارد ضمن اینکه به نظر می‌رسد تعداد بیشتری از این آمار رسمی درزمینهٔ صنایع‌دستی فعال باشند چراکه اغلب این هنرها در خانواده‌ها به‌صورت گروهی کار می‌شود همین مساله ساماندهی و آمارگیری دقیق را به علت وسعت استان سخت کرده است البته طرح ایجاد خانه‌های صنایع‌دستی کمک بزرگی در شناسایی این افراد می‌کند.به‌طور مشخص خانه‌های صنایع‌دستی چه تفاوتی با تعاونی‌های صنایع‌دستی دارند؟هسته اولیه تعاونی‌ها، خانه‌های صنایع‌دستی است ضمن اینکه تعاونی‌ها به‌صورت تخصصی‌تر درزمینهٔ تولید فعال هستند چراکه باید دارای اساسنامه و هدف مشخص باشند اما در خانه‌های صنایع‌دستی تلاش شده تا تمامی نیازهای صنعت‌کاران مثل صدور پروانه تولید انفرادی، آموزش و شرکت در نمایشگاه‌ها به‌صورت یکجا تجمیع شود و به‌نوعی این خانه‌ها به‌عنوان پشتیوانه صنعت‌کاران به‌خصوص در روستاها عمل می‌کنند.اما برخی از فعالان صنایع‌دستی استان معتقدند عملاً در خانه‌های صنایع‌دستی کار خاصی انجام نمی‌شود و تقویت و حمایت از تعاونی‌ها می‌توانست راهگشای بهتری برای شاغلان در این زمینه باشدمن با این نظر موافق نیستم چراکه در بررسی‌های انجام‌شده از 270 تعاونی صنایع‌دستی کمتر از 50 عدد فعال هستند و این بیشتر به دلیل بروکراسی اداری و پیچیدگی‌های موجود است پس‌نیاز به یک بخش برای نزدیک شدن بخش دولتی و خصوصی احساس می‌شد که این خانه‌های صنایع‌دستی به‌نوعی همکاری بخش دولتی و خود صنعتگران را به وجود آورده است.کسانی که به‌عنوان همیار در خانه‌های صنایع‌دستی فعالیت می‌کنند افراد بومی هستند که برای صنعتگران همان منطقه تسهیلات فراهم می‌کنند و به همین دلیل استقبال خوبی از این خانه‌ها صورت گرفته حتی به‌عنوان یکی از طرح‌های نوآور از سوی سازمان مدیریت به سایر نقاط کشور معرفی‌شده است.مساله موردبحث اصلی در این گفتگو صنایع‌دستی و وضعیت بازار فروش این محصولات به‌خصوص در شهر بندرعباس است چرا در سطح شهر هیچ فروشگاه دائمی و یا نمایشگاهی برای عرضه محصولات صنایع‌دستی وجود؟یکی از دلایل این است که صنایع‌دستی استان در نمایشگاه‌های سراسر کشور و حتی بین‌الملل با استقبال خوبی مواجه می‌شود ضمن اینکه بسیاری از صنعتگران محصولات خود را به‌صورت سفارشی تولید می‌کنند به همین دلیل اغلب تولیدکنندگان بزرگ صنایع‌دستی تمایل به شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی دارند. البته فروشگاه‌های دائمی صنایع‌دستی در محل معاونت صنایع‌دستی بندرعباس دایر است ولی بیشتر افراد حاضر در این نمایشگاه به دلیل شرکت در نمایشگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی عملاً از فروش در بندرعباس غافل شده‌اند.اغلب فعالان در عرصه صنایع‌دستی نبود توجیه اقتصادی و هزینه بالای مغازه‌ها را دلیل اصلی عدم فروش محصولاتشان در بندرعباس عنوان می‌کنند اداره میراث فرهنگی چه کمکی‌هایی در این زمینه ارائه کرده است؟اگرچه در همه جلساتی که با صنعتگران داریم آن‌ها انتظار حمایت این اداره رادارند ولی به نظر می‌رسد توقع آن‌ها از سطح حمایتی ما بسیار بالاست سال گذشته فرمانداری بندرعباس طی جلساتی چهار نقطه از شهر را برای فروش محصولات صنایع‌دستی و زراعی در نظر گرفت ولی کسی استقبال نکرد به‌عنوان‌مثال مکان‌هایی مانند بازارچه امام حسین یا شهرک توحید با عدم استقبال مواجه شد اغلب این افراد خواستار واگذاری مکان‌هایی در مرکز شهر یا لب دریا هستند این افراد حتی حاضر نیستند بخشی از هزینه‌های آن را تقبل نمایند ما در معبد هندوها هم تلاش کردیم از این افراد برای فروش صنایع‌دستی استفاده کنیم اما به‌جز یکی دو مورد کسی نتوانست آنجا بماند.چرا هیچ الزامی برای فروش محصولات داخلیدر مکان‌های تاریخی مانند معبد هندوها اعمال نمی‌شود این نوع از عرضه محصولات بی‌کیفیت چینی چهره این بنا را تخریب نمی‌کند؟به‌هرحال این‌یک ضعف در مدیریت و نظارت میراث فرهنگی است و دوم اینکه با توجه به هزینه‌های این مکان فروش صرف صنایع‌دستی توجیه اقتصادی ندارد.آیا طرح‌هایی مانند جمعه‌بازار و یا مکان‌های ثابتی برای فروش روزانه صنایع‌دستی که می‌تواند به رونق فروش و بازار این محصولات کمک کند در دست اجرا دارید؟ما تلاش کردیم در سال گذشته مکانی برای جمعه‌بازار و یا بازارچه‌های فروش صنایع‌دستی فراهم کنیم حتی تفاهم‌نامه‌ای با شهرداری منعقد شد تا مکانی در اختیار میراث فرهنگی قرار بگیرد و زیرساخت‌ها هم از سوی سازمان تأمین شود اما متأسفانه اعتبار این طرح از سوی تهران تأمین نشد در سایر شهرستان‌های استان هم این طرح در دست اجرا است در برخی از شهرها مانند سیریک در حال افتتاح و در برخی مانند میناب به دلیل عدم تأمین اعتبار اجرای چنین طرح‌هایی با مشکل روبرو است.یکی از مشکلات عمده صنعت‌کاران دستی عدم اجرای بیمه برای این کارگران است که چند سالی است اجرا نمی‌شود آیا دولت برنامه‌ای برای حل این مشکل در نظر دارد؟بیمه صنعتگران دستی تا سال 93 انجام می‌شده است اما در سال‌های 94 و 95 به دلیل عدم تأمین اعتبار مبلغ بیمه هنرمندان از سوی دولت این روند با اختلال مواجه شده اما امسال با توجه به تصویب بودجه و در نظر گرفته شدن اعتبار لازم به‌زودی بیمه صنعتگران صنایع‌دستی از سر گرفته خواهد شد.یکی از گلایه‌های صنعت‌کاران استان وفور صنایع‌دستی چینی در بازار و فروش آزادانه آن در مکان‌های گردشگری استان به‌خصوص قشم و کیش است درصورتی‌که در سایر شهرهای توریستی کشور با این مساله به‌شدت برخورد می‌شود چرا در هرمزگان ممنوعیت فروش دست‌ساخته‌های خارجی در مکان‌های گردشگری اعمال نمی‌شود؟یکی از اصلی‌ترین دلایل این مساله به عدم تولید انبوه صنایع‌دستی در استان برمی‌گردد اغلب فروشندگان تمایل دارند در کنار فروش محصولات تولیدی، صنایع‌دستی خارجی را هم بفروشند به‌عنوان‌مثال در بحث صدف فقط یک کارگاه فعال در ایسین داریم که معمولاً کارهای سفارشی انجام می‌دهد و حتی گسترش این صنایع هم با پیچیدگی‌هایی که در بروکراسی اداری وجود دارد مشکل است به همین دلیل فروشندگان صنایع‌دستی برای افزایش درآمد و کمک‌هزینه‌ها مجبور به فروش این صنایع هستند البته بعید است در سایر شهرها هم محصولات خارجی به فروش نرسد.علاوه بر صنایع‌دستی استان، بافت تاریخی هم در سال‌های گذشته از منظر شهری بندرعباس حذف‌شده است اداره میراث فرهنگی برنامه خاصی برای حفظ آثار تاریخی و بافت قدیمی بندرعباس در دست اجرا دارد؟اینکه چرا بندرعباس شکل شمایل تاریخی ندارد بخشی به دلیل بی‌توجهی‌هایی است که در سال‌های گذشته در مورد نگهداری و حفظ آثار تاریخی هم از سوی مردم و هم مسئولان صورت گرفته و اصولاً چندان دغدغه خاطری برای نگهداری بافت تاریخی در مدیریت شهری وجود نداشته است.چه برنامه‌ای برای حفظ و مرمت آثاری که به‌جامانده است دارید؟از سال 95 اعتباری برای تدوین ضوابط و مقررات بافت تاریخی در نظر گرفته‌شده که به‌زودی تحویل شهرداری‌ها می‌شود و البته تلاش‌هایی هم برای حفظ و نگهداری آثار باقیمانده باستانی بندرعباس هم صورت گرفته است که البته به دلیل موانعی چندان موفق نبوده است عنوان مثال خانه‌ی احمدی که علی‌رغم ثبت ملی به دلیل شکایت مالک و رای دیوان عدالت اداری در آستانه تخریب قرارگرفته است. میراث فرهنگی ناچار است برای حفظ این بنا آن را از مالک خریداری کند که با توجه به قیمت بالای این ملک این امکان وجود ندارد.