مرگ ۹۳ بیمار تالاسمی بدلیل عدم دریافت دارو و تزریق داروی بی‌کیفیت

صبح ساحل ، حوادث -   اعظم رام : ۹۳ بیمار تالاسمی بدلیل عارضه قلبی ناشی از عدم دریافت دارو و تزریق داروی بی‌کیفیت جان خود را  از دست دادند ، از این تعداد جان باخته حدود ۸۷ نفر از بیماران تالاسمی  در سال گذشته  و ۷ نفر  نیز فروردین ماه  امسال  بودند. 

رییس انجمن تالاسمی این مطلب را بیان کرد ولی یک روز بعد از این خبر سخنگوی سازمان غذا و دارو  این خبر را تکذیب و عنوان کرد:» اینکه گفته می شود، تعدادی از بیماران به دلیل مصرف داروی ایرانی فوت کرده اند، صحت ندارد و کیفیت و استاندارد داروهای تولیدشده، قبل از عرضه آن به بازار سنجیده شده و مدارک و مستنداتش اعلام می شود، بی کیفیت بودن داروی ایرانی بیماران تالاسمی را تکذیب می کنم».

 مدتی قبل میثم رمضانی (رییس هیات مدیره انجمن تالاسمی) در نشستی به مرگ بیماران تالاسمی اشاره کرد و اینکه  به جز یک مورد، مابقی بیماران تالاسمی فوت شده به دلیل عارضه قلبی جان خود را از دست دادند که به دلیل این است؛ بیمار به دلایل مختلف دارو مصرف نکرده یا دارویی که مصرف کرده عملا کارآمد و موثر نبوده است و نتوانسته نیاز بیمار را برطرف کند.

وی خاطرنشان کرد: وقتی درصد بالایی از افراد مبتلا به تالاسمی به دلیل عارضه قلبی جان خود را از دست می‌دهند، بی‌شک این موضوع ناشی از عدم تزریق دارو یا بی‌کیفیتی دارو بوده است.

به گفته رمضانی، اولین خط درمان یک بیمار تالاسمی تزریق خون است و یک بیمار تالاسمی برای اینکه زنده‌ بماند باید خون تزریق کند. با تزریق هر واحد خون چیزی حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلی‌گرم آهن در بدن تجمع می‌شود، بالا رفتن میزان آهن ابتدا روی کبد و سپس بر قلب تاثیرات منفی می‌گذارد. کبد می‌تواند با تجمع آهن مقابله کند اما قلب نمی‌تواند و دچار عارضه می‌شود.

رییس هیات‌ مدیره انجمن تالاسمی ایران با بیان اینکه در سال گذشته با نوسانات توزیع داروی وارداتی مواجه بودیم، تصریح کرد: در سال گذشته دارو در دفعات متعددی در دسترس بیماران تالاسمی نبود و در حال حاضر نیز سه ماه است که اصلا داروی دسفرال نیست و موجودی آن صفر مطلق است. مقادیر محدودی داروی دسفرال نیز به دلیل افزایش قیمت دلار در گمرگ است.

رمضانی درباره عدم توزیع مناسب دارو توضیح داد: در سال گذشته مراکز درمانی به شرکت‌های توزیع کننده بدهکار بودند و نمی‌توانستند؛ بدهی‌های خود را پرداخت کنند، مراکز درمانی نیز مدعی بودند که بیمه هزینه‌های لازم را پرداخت نکرده‌است.

 از بیمه ها که جویا می‌شدیم مدیران بیمه نیز ادعا داشتند که وزارت بهداشت به آنها بدهکار است و در نتیجه مشخص نشد؛ چه کسی باید این هزینه‌ها را پرداخت کند و ضرر این سردرگمی متوجه بیماران است.

وی با بیان اینکه بسیاری از بیماران تالاسمی در حال حاضر در دهه سوم زندگی خود هستند و تشکیل خانواده‌ داده‌اند، اضافه کرد: عدم مسئولیت‌پذیری و عدم مدیریت مسئولان باعث می‌شود تا جان این بیماران به خطر بیفتد. از میان بیماران تالاسمی در کشور حدود ۱۸ هزار نفر دارو مصرف می‌کنند و از این میان نیز ۱۲ هزار نفر داروی خارجی مصرف می‌کنند، فکر نمی‌کنم کشورمان آنقدر منابع مالی نداشته باشد که نتواند این هزینه را تامین کند.

رییس هیات مدیره انجمن تالاسمی خاطرنشان کرد: سهمیه‌ای برای واردات در نظر می‌گیرند تا بتوانند به تولید داخل قوت ببخشند، متاسفانه شرکت‌های داخلی میزان تعهدشان پایین است و مدام ماده اولیه را از کشورهای مختلف تامین می‌کنند.

 تعدادی از بیماران به دلیل مصرف داروی ایرانی 

فوت کرده اند

پس از این نشرخبر، سخنگوی سازمان غذا و دارو   در گفت و گو با وبدا، ادعا  فوت تعدادی از بیماران تالاسمی در اثر نبود داروی تزریقی دسفرال و بی کیفیتی نوع ایرانی این دارو،را کذب اعلام کرد و گفت: کیفیت و استاندارد داروهای تولیدشده، قبل از عرضه آن به بازار سنجیده شده و مدارک و مستنداتش اعلام می شود و نمی توان با اظهارنظر افراد غیر کارشناس به این نتیجه رسید که داروی تولید شده در ایران کیفیت ندارد.

دکتر کیانوش جهانپور با بیان اینکه داروهای آهن زدای بیماران تالاسمی در دو نوع خوراکی و تزریقی ارائه می شود، خاطرنشان کرد: در ایران هر دونوع خوراکی و تزریقی این دارو تولید می شود و به رغم اینکه این داروها به خارج از کشور نیز صادر می شود، در مقاطعی که دارو با کمبود مواجه شود، صادرات آن نیز متوقف می شود و به شرکت های تولیدکننده ای که دارو صادر می کردند، توصیه می شود، صادر نکنند تا نیاز بازار دارویی داخل کشور تامین شود.

سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: داروی تزریقی بیماران تالاسمی، هر زمان که نیاز بوده و تولید داخلی کفاف نمی داده، از خارج وارد، توزیع و مصرف شده است.

دکتر جهانپور با اشاره به اینکه تولید داخل داروی تزریقی و خوراکی بیماران تالاسمی اتفاق جدیدی نیست که با خطر ریسک و آزمایش و خطا روبه رو باشد، اظهارداشت: این دارو مدتها است که در ایران مورد استفاده بیماران بوده و تاکنون بیماران هیچ مشکلی نداشته اند، اینکه گفته می شود، تعدادی از بیماران به دلیل مصرف داروی ایرانی فوت کرده اند، صحت ندارد.

وی ادامه داد: در هر گروهی از بیماران بسته به نوع بیماری شان، حتی در جامعه افراد سالم، سالانه تعدادی فوت می کنند بنابراین ارتباط فوت بیماران تالاسمی در اثر بی کیفیتی دارو بی اساس است، لذا بدون اطلاعات و یافته های علمی دقیق و مستند، نباید در مورد موضوع به این مهمی نتیجه صادر کرد و فوت بیماران را منتسب به نوع دارو کرد، چراکه موجب دلهره و تشویش اذهان سایر بیماران می شود.

سخنگوی سازمان غذا و دارو با بیان اینکه فضاسازی ها و اظهارنظرهای اینچنینی بسیار غیرمسئولانه است، ادامه داد: افرادی که چنین شایعاتی را منتشر می کنند، براساس کدام مستندات آنها را ارائه می دهند؟ آنها هیچگونه مستنداتی ندارند، بنابراین اینگونه موارد به لحاظ حقوقی نیز پیگرد قانونی دارد چراکه به ایجاد اضطراب و جو روانی کاذب در اجتماع و به خصوص در جامعه بیماران تالاسمی، دامن زده اند.

دکتر جهانپور با بیان اینکه داروهای مورد استفاده تولید داخل از کیفیت، استاندارد و ایمنی  لازم برخوردار است، گفت: البته تهیه و تجویز  داروی تزریقی در دنیا رو به کاهش است، در ایران هم الگوی تجویز و مصرف داروی آهن زدای بیماران تالاسمی باید به سمت داروی خوراکی پیش رود و تجویز و مصرف داروی تزریقی کاهش پیدا کند.

وی افزود: از طرفی، انتشار مطالبی ازاین قبیل و فضاسازی های رسانه ای، زحمات و تلاش های افرادی که در زمینه تولید و تامین دارودر کشور فعالیت می کنند را زیر سوال می برد. وی درخصوص عوارض داروی ایرانی گفت: در سامانه ثبت عوارض دارویی در سازمان غذا و دارو، هیچگونه گزارشی مبنی بر اینکه این داروها مشکلی ایجاد کرده، وجود نداشته است.

گزارشی رسمی از مرگ ومیر بیماران تالاسمی 

به دلیل کمبود دارو نداشته ایم

کارشناس مسئول هموفیلی و تالاسمی وزارت بهداشت در حاشیه نشست هم‌اندیشی روز جهانی تالاسمی در گفتگو با فارس،این را گفت  که تاکنون گزارش‌های رسمی از مرگ و میر بیماران مبتلا به تالاسمی به دلیل کمبود دارو نداشته‌ایم و در هر مرحله که با کمبود دارو مواجه شده‌ایم سازمان‌ غذا و دارو این مشکلات را پیگیری و رفع کرده است.

 راضیه حنطوش‌زاده با اشاره به پیگیری‌های انجام شده مشکلات کمبود بیماران تالاسمی تا هفته آینده مرتفع خواهد شداظهار داشت:بیماری تالاسمی یک بیماری مزمن است که در تمام طول عمر بیمار همراه وی خواهد بود و همچنین این بیماران در اثر تزریقات مکرر خون و داروهای آهن با عوارضی مواجه می‌شوند.

وی افزود: باید توجه کنیم که این بیماران تنها نیاز به تزریق خون ندارند و باید درمان‌های جانبی برای برطرف کردن عوارض این بیماری برای آنها در نظر گرفته شود به طوریکه در مواقعی این بیماران با بیماری‌های غدد و قلبی نیز مواجه می‌شوند.

حنطوش‌زاده در خصوص برنامه‌های وزارت بهداشت برای بیماران مبتلا به تالاسمی توضیح داد: تمام نیازهای بیماران مبتلا به تالاسمی مدنظر واقع شده و برای انجام این کار 10 مرکز در بیمارستان‌های مختلف تأسیس و به کارشناسان متعددی آموزش‌های لازم داده شده است. که این مراکز از هفته آینده کار خود را آغاز می‌کنند.

حنطوش‌زاده تصریح کرد: بعضی از بیماران اعلام می‌کنند که داروهای مورد استفاده قرار گرفته دارای عوارضی است که این افراد می‌توانند این مشکلات دارویی را با سازمان غذا و دارو در میان بگذارند.وی در پایان گفت: کمبود داروهای بیماران تالاسمی تا هفته آینده برطرف خواهد شد. 

حجمی از گزارش ها مربوط به عوارض داروهای تالاسمی 

تولید داخل است

 محمود هادی پور دهشال داروساز و كارشناس بیماران خاص، اگر مسئولان به آمار عوارض این دارو نگاه بیندازند متوجه خواهند شد چه حجمی از گزارش ها مربوط به عوارض داروهای تالاسمی تولید داخل است. 

او در گفت وگو با «شرق» می گوید: «علاوه بر نوسانات ارزی و مشكلات داروهای تولید داخل، همسونبودن درمان تالاسمی در ایران با دیگر كشور ها از علل كمبود این دارو در كشور است، در دنیا دو نوع داروی تزریقی و خوراكی دفع آهن برای بیماران تالاسمی وجود داد كه در بیشتر كشور ها، به ویژه كشور های پیشرفته، نوع تزریقی آن به شدت كاهش پیدا كرده و به نحوی نوع خوراكی آن را جایگزین تزریق كرده اند اما در كشور ما این اتفاق نیفتاد و ما همچنان به نوع تزریقی این دارو وابسته ماندیم. 

مسئله ای كه وجود دارد این است كه ماده اولیه تولید داروی تزریقی از خارج از كشور وارد می شود و شرکت صاحب نام تولیدكننده داروهای آهن زدا به دلیل اینكه بیشتر تمایل به تولید دارو به صورت خوراكی دارد، نوع تزریقی آن را كمتر تولید می کند. تمام این مسائل دست به دست هم داد تا نزدیك به چهار ماه این دارو وارد كشور نشود و ما با كمبود آن مواجه شویم.

 البته چند روزی است كه مشابه داخلی آن به بازار تزریق شده است كه بیماران به دلیل مشكلاتی كه وجود دارد چندان از آن استقبال نكردند». 

این داروساز در بخش دیگری از سخنانش به تمام شدن ذخایر این دارو در انبار ها اشاره كرد و افزود «درحال حاضر ذخیره این دارو در انبار ها تمام شده و حدود 170 هزار ریال داروی آهن زدا برای بیماران تالاسمی این داروخانه ها موجود است كه شاید تا 15 روز بتواند پاسخ گوی بیماران تالاسمی باشد. 

متاسفانه زمانی این موضوع برای متولیان حمایت جدی و به تبع آن رسانه ای شد كه تقریبا یك ماه بود داروخانه های تهران و برخی از شهرستان ها از این دارو خالی شده بود و فكر می كنم حداقل دو تا سه ماه طول بكشد تا كمبود این دارو به طور موثر حل شود. بااین حال خسارتی كه به برخی بیماران وارد می شود، جبران پذیر نیست».

    با این حال به گفته سخنگوی وزارت بهداشت، طبق قانون نباید داروی خارجی که مشابه داخلی دارد وارد شود. گفت: «در موارد تولید مشابه داخلی در حد نیاز، سازمان غذا و دارو بیش از ۱۰ درصد اجازه واردات برند و داروی خارجی نخواهد داشت، بر این اساس اگرچه تلاش بر تامین بخشی از داروی تزریقی از خارج انجام شده و کمبودهای مقطعی بر طرف شده است، چنان که در هفته اخیر نیز صورت پذیرفته، اما روند و الگوی مصرف باید به سمت داروی خوراکی تولید داخل رفته و ادامه تامین وحمایت از داروی خارجی و برند به خصوص تزریقی قطعا با چالش هایی روبه رو خواهد بود». 

او با بیان اینکه در سال گذشته ۳۶۵ هزار مرگ ومیر داشته ایم، گفت: در کشور ما ۱۹ هزار بیمار تالاسمی وجود دارد. درعین حال باید توجه کرد میزان مرگ ومیر در جمعیت تالاسمی ها در کشورهای اروپایی چند برابر مرگ افراد معمولی است و در این افراد نیز مرگ هایی رخ می دهد و نمی توان همه این موضوعات را به بحث دارو نسبت داد. به هر حال ما روند تامین دارو را با روال منطقی پیش می بریم. داروی داخلی تالاسمی ها تولید شده و صادر می شد، اما اکنون دستور داده ایم صادرات آن متوقف شود تا کمبود مصنوعی که ایجاد شده است، برطرف شود.