انبه در زندگی مردم جنوب جاری است

صبح ساحل ، اجتماعی - اردیبهشت جنوب طعم ترش و گس انبه نارس دارد و خرداد تا خرماپزان مرداد با انبه‌های رسیده‌اش شیرین‌زبانی می‌کند، زن‌ها ترشی می‌اندازند و بچه‌ها به انبه‌های تکه شده ناخنک می‌زنند؛ انبه مانند خرما در تمام طول سال در زندگی مردم جنوب جاری است، مگر گاریز برشته بدون ترشی انبه هم می‌شود؟!

 همین سال گذشته بود که وقت برداشت انبه به میناب رفته و پای درد و دل باغداران نشسته بودیم، که کم‌آبی چه به روز باغ‌های میناب و درختان انبه آورده و تولید انبه روزبه‌روز با کاهش بیشتری مواجه است.

امسال نیز تصمیم گرفتیم سری به باغ‌های میناب بزنیم و حال باغداران و انبه‌هایشان را بپرسیم؛ شنیده بودیم محصول خوبی داشته‌اند و ازاین‌رو به سراغ حسین کریمی که باغداری را از جوانی شروع کرده و اکنون در آستانه 65 سالگی و در سال حمایت از تولید ملی، به صنایع تبدیلی روی آورده و یک کارخانه تولید ترشیجات و شوری جات را تأسیس کرده است، رفتیم.

 در ادامه گفت‌وگویی با این باغدار و تولیدکننده هرمزگانی  را بخوانید:

یک باغدار و تولیدکننده اهل روستای مهرغان از توابع شهرستان میناب در گفت‌وگو با ایسنا، منطقه خلیج‌فارس، با بیان اینکه چهل سال است به کار باغداری مشغولم و از شغل خود بسیار راضی هستم، اظهار کرد: انبه، خرما، لیموترش، لیموشیرین و پرتقال از محصولات زیر کشتمان است.

حسین کریمی با اشاره به اینکه از اول اردیبهشت برداشت میوه نارس انبه جهت استفاده در صنایع تبدیلی و تولید ترشیجات و شوری جات آغاز شده است، افزود: در کنار باغ یک کارخانه صنایع تبدلی برای تولید ترشی و شوری جات تأسیس کرده‌ام و به همین دلیل عمده محصول انبه خود را به‌صورت نارس برداشت می‌کنم.

وی خاطرنشان کرد: برداشت انبه نارس تا 30 اردیبهشت برای تولید شور و ترشی ادامه دارد و محصول باقی‌مانده را برای رسیدن و ارائه به بازار نگه می‌داریم.این باغدار اهل روستای مهرغان میناب با بیان اینکه هر درخت انبه همنام یک درخت خرماست که در زمان برداشت مشترک هستند و به همین سبب یک نام را برایشان انتخاب کرده‌اند، اضافه کرد: آل مهتری، کلک سرخ، مرداسنگ، هلیلی و سندری از انواع انبه‌هایی هستند که در میناب هم‌زمان با درختان خرمای هم نام خود برداشت می‌شوند.

کریمی با اشاره به اینکه از انبه نارس برای تولید ترشی استفاده و انبه رسیده برای مصرف در بازار عرضه می‌شود، تصریح کرد: مشکل عمده کشاورزان خشک‌سالی و بی‌آبی است، بنده در گذشته برای 120 هکتار باغ، 30 لیتر سهمیه آب در شبانه‌روز از آب سد استقلال میناب داشتم.

وی ادامه داد: آب سد برای محصولات و درختانمان خیلی خوب بود ولی متأسفانه کشاورزان میناب دیگر سهمی از آن نداشته، همه آب به بندرعباس منتقل می‌شود و باغات ما همه از بین رفته‌اند.

این باغدار اهل روستای مهرغان میناب با بیان اینکه در تابستان 90 تا صد روز گردش آب باغات است و گاهی کشاورزان حتی تا 120 روز هم آبی گیرشان نمی‌آید، عنوان کرد: عوض شدن رنگ برگ درختان انبه به علت کم‌آبی و شوری آب چاه است، دشت میناب در حال از بین رفتن بوده و دیگر چیزی برایمان باقی نمانده است؛ اگر مسئولین فکری به حالمان نکنند باید از میناب برویم.

کریمی در تشریح خواص و فواید انبه بیان کرد: انبه که از آن به‌عنوان سلطان میوه‌ها یاد می‌شود، میوه‌ای خوش طمع، خوش‌خوراک و مقوی است.

وی ادامه داد: از برگ انبه برای درمان دیابت، تقویت دندان و لثه دم‌کرده استفاده می‌شود، از شربت انبه یا ازگیل ژاپنی در طب چینی برای درمان گلودرد و رفع سرفه استفاده می‌شد، از ترکیب برگ انبه و چند ماده دیگر برای ساخت داروی خلط‌آور و مسکن برای درد سینه استفاده می‌شود، انبه برای هضم غذا بسیار مفید بوده و بسیار آرام‌بخش است؛ این میوه یک سیستم ایمنی بسیار قوی در بدن ایجاد می‌کند، برای بهبود عملکرد سیستم تنفسی مفید است.پس از ساعتی که در باغ انبه بین حس شرجی زده گرما، نیش بی‌امان حشرات، مستی عطر انبه‌های آل مهتری و سبز سیال زندگی که به زمین‌های تشنه باغ پاشیده بود پرسه زدیم، به سمت کارخانه تولید ترشی انبه این تولیدکننده رفتیم و گفت‌وگویمان را در کارخانه ادامه دادیم:

این تولیدکننده اهل روستای مهرغان میناب با بیان اینکه چون خودم کشاورز بودم و کشت انبه داشتم تصمیم به ساخت کارخانه‌ای جهت فراوری محصولات کشاورزی گرفتم، اظهار کرد: زمانی که صنایع تبدیلی هنوز در میناب تأسیس نشده بود انبه مشتری چشمگیری نداشت، اگر امروز انبه کیلویی 5 هزار تومان فروخته می‌شود در گذشته کمتر از هزار تومان به فروش می‌رسید.

کریمی با اشاره به اینکه در حال حاضر در میناب سه کارخانه تولید انبه آنام، تک گون و کلثوم کاملیا وجود دارد که کار تولید ترشیجات و شوری جات را انجام می‌دهند، افزود:  از آن زمان که این سه کارخانه تأسیس شده واقعاً کشاورزان سود خوبی می‌کنند و ما تولیدکنندگان هم از کارمان راضی هستیم.وی با بیان اینکه این کارخانه با ظرفیت هزار و 400 تن در سال تأسیس و در نیمه دوم سال 96 به تولید رسیده است، اضافه کرد: محصول تولیدی کارخانه را به سایر استان‌های کشور فرستاده و به کشورهایی چون امارات، عمان، قطر و عراق نیز صادر می‌کنیم.

رئیس کارخانه تک گون با اشاره به اینکه در این کارخانه به‌طور ثابت برای 20 نفر و به‌صورت فصلی برای 80 تا 100 نفر اشتغال‌زایی صورت گرفته است، تصریح کرد: با وجود تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر حمایت از تولید ملی، متأسفانه دولت حمایتی از تولید ندارد؛ ما را به بانک معرفی می‌کنند، برای اخذ تسهیلات مراحل و زمان زیادی را باید بگذرانیم و برای هر مقدار تسهیلات باید 10 برابر آن وثیقه بگذاریم و شرایط به‌گونه‌ای است که اگر تولیدکننده خودش سرمایه نداشته باشد، تولید غیرممکن یا خیلی سخت می‌شود.مدیر تولید این کارخانه در گفت‌وگو با ایسنا در تشریح مراحل تولید ترشی انبه در این کارخانه عنوان کرد: محصول انبه پس از برداشت و ورود به کارخانه و شست‌وشو توسط کارگران پوست کنده و تکه می‌شود، پس‌ازآن توسط موادی چون زردچوبه و زعفران رنگ دار شده، مواد دیگری چون سیر، سیاه‌دانه و فلفل سیاه و در آخر محلول سرکه بله شیشه‌های حاوی ترشی اضافه می‌شود.فاطمه کریمی ادامه داد: پس از بسته شدن درب شیشه‌ها، ترشی‌ها به بخش پاستوریزاسیون رفته پاستوریزه شده و به مدت دو هفته در قرنطینه می‌مانند و پس‌ازآن برچسب خورده و تا زمان ارسال به متقاضیان در انبار محصولات کارخانه نگهداری می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: در طول مراحل تولید انواع آزمایشات فیزیکی، شیمیایی و باکتری لازم بر روی محصولات در آزمایشگاه کارخانه انجام می‌شود.در پایان نیز برای بررسی مقدار برداشت امسال و اینکه آیا تفاوتی نسبت به سال گذشته که با کاهش تولید انبه مواجه بودیم به وجود آمده یا خیر به سراغ مسئولان جهاد کشاورزی استان هرمزگان رفته تا جزییات بیشتری از این موضوع را به دست آوریم:مدیر جهاد کشاورزی شهرستان میناب نیز  با اشاره به زمان برداشت انبه نارس (کال) در باغات شهرستان میناب، گفت: ۳۰ درصد محصول انبه از اوایل اردیبهشت به‌صورت سبز برداشت می‌شود و بخش دیگر از نیمه دوم خردادماه به‌صورت رسیده برداشت می‌شود.

محمد سالاری روستاهای شهوار، تمبانو، دهوسطی، فخرآباد، گلشوار و بازیاری را از نقاط مهم تولید انبه در شهرستان دانست و گفت: شهرستان میناب مقام نخست تولید انبه در استان هرمزگان را در کارنامه خود دارد.وی ارقام محلی این محصول را آل مهتری، خیاری، کلانفر، کلک سرخ و هلیلی و ارقام خارجی شامل سندری و لانگرا برشمرد و گفت: پیش‌بینی تولید امسال این نوع محصول 17 هزار تن با عملکرد 10 تن در هر هکتار است.

مدیر جهاد کشاورزی میناب سطح زیر کشت انبه را برابر یک هزار و 700 هکتار دانست و بیان کرد: به دلیل رعایت توصیه‌های فنی علیه مگس میوه انبه و برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویجی برداشت انبه در این شهرستان نسبت به سال گذشته 10 درصد افزایش‌یافته است.

مدیر جهاد کشاورزی میناب، خاطرنشان کرد: از میوه انبه فرآورده‌های مختلفی ازجمله مربا، کمپوت، عصاره و انواع مختلف چاشنی‌ها تهیه شده، همچنین از میوه‌های نارس و کوچک هم در تهیه ترشی استفاده می‌شود.به گزارش ایسنا، یکی از درختان قدیمی که با آب‌وهوای گرم هرمزگان سازگاری پیدا کرده درخت انبه است، این درخت دارای عمر طولانی (حدود 150 الی 200 سال) بوده، تنومند و بزرگ است. ارتفاع آن متجاوز از 25 متر و عرض آن تا 10 متر می‌رسد، سایه بسیار خوبی دارد و عموماً در کنار جوی آب و نقاطی که دسترسی بیشتری به آب دارند کاشته می‌شود. 

میوه نارس آن ترش‌مزه است و برای ساختن ترشی و سس غذا از آن استفاده می‌شود، یا اینکه پوست آن را تراشیده و مغز آن را قطعه‌قطعه می‌کنند و به آن نمک به اندازه کافی می‌زنند و در معرض آفتاب قرار می‌دهند تا خشک شود که به آن چغاله می‌گویند و ترشی که از آن به دست میاید ترشی چغاله است اما به نظر می‌رسد که مطلوب‌ترین نوع مصرف آن تازه خوری است. بهره‌دهی یک درخت از 700 عدد تا 2000 عدد است، یعنی هر درخت حدود 120 کیلوگرم محصول می‌دهد./ایسنا