نگاهـــی به‌جــــای خالی کسب و کـار در آموزش رشته‌های دریایی

صبح ساحل ، اجتماعی - از مشکلات جدی جامعه امروز ما بیکاری است. تقریبا همه بر این امر متفقند که دولت باید مشکل اشتغال را حل کند و زمینه درآمدزایی و تولید ثروت را برای مردم فراهم آورد؛ اما آیا این توقع به این معناست که دولت چند میلیون متقاضی شغل را به استخدام خود دربیاورد؟ امروزه کشورها و دولت‌ها جهت رفع معضل اشتغال، پدیده‌ی کارآفرینی و استارتاپ‌ها و مفهوم اقتصاد دانش بنیان را که مبتنی بر کاربردی کردن تحقیقات و پژوهش‌های دانشگاهی و آکادمیک است را دنبال می‌کنند.

یک فعال حوزه‌ی دریایی با اشاره به مزیت‌ها و فرصت‌ها و پتانسیل‌های دریایی کشورمان، گفت: کشورمان با داشتن حدود 5800 کیلومتر نوار ساحلی در شمال و جنوب و قرار گرفتن در مجاورت آبراه های استراتژیک و ژئوپلیتیک جهان یک کشور دریایی محسوب می شود که توجه به توسعه‌ و رشد صنایع مختلف این حوزه می‌تواند علاوه بر اشتغال زایی و درآمدزایی برای جوانان و مردم سواحل و کشور در درازمدت می‌تواند با توجه به مزایا و پتانسیل‌های آن خود می‌تواند زمینه‌ساز و بستر توسعه ملی قرار گیرد و کشور را از نفت محوری به سمت توسعه دریا محور سوق دهد.

محمد محمدی در خصوص تولید ثروت اظهار کرد: همه‌ ما بارها این سوالی تکراری و شاید کلیشه‌ای ‌را شنیده‌ایم: علم بهتر است یا ثروت؟ ! فارغ از یک عده‌ محدود که می‌گویند علم بهتر است، اما واقعیت امر این است که پاسخ بسیاری از ما ثروت است. البته نکته‌ای که نباید در این بین نادیده گرفته شود رابطه این دو مقوله با هم است. به نظر بهترین راه کسب ثروت، علم است. وی افزود: حتی اگر در جواب سوال قبلی اختلاف باشد قطعا در یک چیز همگی مشترکیم:   «هیچکس از پول بدش نمی‌آید «

وی عنوان کرد: با نگاهی به لیست ده شخص ثروتمند دنیا که هر ساله توسط مجله فوبز منتشر می‌شود می توان دریافت عمده این افراد یا اهل تجارت هستند و یا کسانی بوده‌اند که با استفاده از علم خود و راه‌اندازی کسب‌وکار خود به ثروت‌های افسانه‌ای دست پیدا کنند !

محمدی با اشاره به افراد مشهوری هم چون بیل گیتس، مارک زاکربرگ و جف بزوس اظهار کرد در صدر این فهرست، موسس و مدیرعامل سابق مایکروسافت بیل گیتس قرار دارد که گاهی به شوخی می‌گویند اگر یک صد دلاری از جیب او بیفتد او به خودش زحمت نمی‌دهد که آن را بردارد؛ زیرا در مدت 3 ثانیه‌ای که این عمل طول می‌کشد مقدار 1200 دلار (12 برابر یک صد دلاری) در حساب او واریز خواهد شد .

این فعال حوزه دریا خاطرنشان کرد: یکی دیگر از افراد حاضر در این لیست مارک زاکربرگ جوان، موسس کمپانی فیس‌بوک است که جوان‌ترین فرد این فهرست و یک میلیاردر زیر 40 سال است. محمدی افزود: اگر کسی او را نشناسد و چند عکس او را ببیند با خود می‌گوید احتمالا پدرش به او پول نمی‌دهد که همیشه یک تیشرت به تن دارد !

وی با اشاره به جف بزوس، موسس شرکت آمازون، یکی دیگر از افراد حاضر در این لیست ابراز کرد: سرمایه‌گذاری چهل و دو میلیون دلاریجف بزوس جهت ساخت بادوام‌ترین ساعت جهان که قرار است 10 هزار سال عمر کند و در ارتفاع 152 متری نصب شود در این اواخر مورد توجه بوده‌است. او گفته است این ساعت نماد «تفکر بلند مدت» خواهد بود.

محمدی با بیان این که همگی افراد نام برده شده در دوران جوانی کسب‌وکار خود را پایه‌گذاری کرده‌اند گرچه چندین سال و دهه طول کشیده است که به این ثروت دست پیدا کنند و داستان ثروتشان را به افسانه بدل کنند، افزود: نمونه‌ای دیگر از ثروتمندان جهان که شاید در سال‌های آتی او را در لیست ده شخص ثروتمند دنیا ببینیم و در جوانی کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کرد «الیکو دانگوت» است. 

اگر از علاقه‌مندان فوتبال هستید شاید نام او را شنیده باشید که قصد خرید باشگاه آرسنال را داشت. او دانش‌آموخته‌ رشته‌ مدیریت بازرگانی دانشگاه الازهر قاهره است که در 24 سالگی شرکت «گروه دانکوت» را بنا نهاد. او اکنون ثروتمندترین فرد آفریقایی با دارایی 25 میلیارد دلار و رتبه 23 در دنیا است  که همگی جزو کمپانی‌های ثروتمند و برتر دنیا هستند همگی از خوابگاه دانشجویی شروع شده‌اند.این فعال حوزه دریا عنوان کرد: آن چیز که فصل مشترک بین همه ثروتمندان دنیا است این است که آن‌ها برای یک شب پولدار شدن از دوران جوانی کار خود را شروع کردند گرچه سال‌ها و دهه‌ها زمان برد تا بدین نقطه رسیدند و در حالی که ما در حال گفت‌وگو هنوز هم پیش می‌روند.

محمدی خاطرنشان کرد: بدون شک دوران جوانی یکی از مهم‌ترین دوران‌های عمر هر انسانی است که میل به پیشرفت و رشد در او فزونی می‌یابد و جوان با قرار گرفتن در مسیر درست می‌تواند پتانسیل بالقوه خود را بالفعل نماید و علاوه بر پیشرفت خود در توسعه و رشد کشور قدم بردارد.

وی اضافه کرد: رئیس جمهور روحانی در پیام نوروزی خود با تاکید بر تغییر خواست نسل جوان امروز، درخواست خود را به عنوان رئیس دولت از جوانان به عنوان آینده‌سازان و امید جامعه مطرح می‌کند و همه را به کارآفرینی دعوت می‌نماید.

این فعال حوزه دریا تصریح کرد: گفتن این نکته هم خالی از لطف نیست که اگر دهه شصتی‌ها را نسلی آرمان‌خواه بدانیم، اکثر دهه هفتادی‌ها که اکنون در دانشگاه در حال تحصیل هستند واقع‌گرا و در عین حال بسیار جاه‌طلب هستند که با این تفاسیر ایجاد تغییرات جهت تطبیق با این نسل و استفاده از ظرفیت و پتانسیل‌ها انکارناپذیر است.

محمدی با تاکید بر اینکه مشکلات بوده، هست و خواهد بود و این‌ها نباید بهانه‌ای برای ما باشد، اظهار کرد: به یاد داشته باشیم کمپانی‌های دل، گوگل، آمازون و فیسبوک که همگی جزو کمپانی‌های ثروتمند و برتر دنیا هستند همگی از خوابگاه دانشجویی شروع شده‌اند. مارک زاکربرگ فیس‌بوک را در 20 سالگی و در خوابگاه دانشجویی دانشگاه هاروارد بنا نهاد.

وی افزود: کمپانی‌های نام برده شده علاوه بر تولید ثروت برای صاحبان و موسسان آن موجب کارآفرینی و ایجاد اشتغال و نیز تولید ثروت برای کشور خود(آمریکا) و نیز در دیگر کشورها شده‌اند

این فعال دانشجویی با اشاره به سخان رئیس‌جمهور روحانی در اختتامیه جشنواره خوارزمی در اسفندماه که گفته بودند: معیار دانشگاه‌های ما، کارآفرینی و معیار پژوهش ما، صنعتی شدن محصول و به دست آوردن بازار باید باشد. علم باید ما را به خلاقیت، تحقیق و نوآوری برساند و دانشگاه‌های ما باید کارآفرین باشند.

  به نظر من در سال آینده باید بر مبنای کارآفرینی به دانشگاه ها بودجه اختصاص یابد. به نظر من کشور و جوانان ما اراده و انگیزه لازم را دارند و دولت هم باید محیط مساعد را فراهم کند،  اظهار کرد: قشر جوان ما، درست یا غلط اکثرا این دوران زندگی‌شان را در دانشگاه (و طبعا خوابگاه دانشجویی) می‌گذرانند و اکثرا دارای تحصیلات آکادمیک دانشگاهی (کارشناسی، کارشناسی‌ارشد، دکتری، پسا دکتری و ... ) هستند اما نتیجه آنچه که در طی این سالیان اجرا شده، انبوهی از تحقیقات غیرکاربردی و افرادی با تحصیلات آکادمیک دانشگاهی اما بیکار بوده‌است. وی اضافه کرد: بدیهی است که این امر شامل همه نخواهد شد.

محمدی بیان کرد: اگر به صحبت‌های رئیس‌جمهور محترم دقت کنیم متوجه خواهیم شد که ایشان هم با درک و فهم چنین موضوعی به دنبال کارآفرین کردن دانشگاه و خدمتگزار کردن دانشگاه در برابر جامعه و صنعت است .

  این فعال حوزه دریا در ادامه در مورد دانشگاه کارآفرین گفت: اساسا دانشگاه‌ها را به سه نسل تقسیم‌بندی می‌کنند. نسل اول و پایه یا همان سنتی که بیشتر آموزش محور بود. نسل دوم و نسل سوم که به دانشگاه کارآفرین معروف است. گذر از نسل اول به دوم با انقلاب اول یعنی ظهور تحقیقات پایه رخ داد و گذر از نسل دوم به سوم که به انقلاب دوم معروف است به معنای ظهور تحقیقات کاربردی و نیازمحور است. در دانشگاه نسل سوم حرکت دانشگاه‌‌ها به سمت کارآفرین شدن، تمایل به تجاری‌سازی نتایج دانش فنی و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان است. در یک دانشگاه نسل سوم دانشجویان باید همزمان مجموعه‌ای از دانش، مدیریت دانش و مدیریت کارآفرینی را فرا گرفته تا اینکه بتوانند در زمینه صنعت شروع به فعالیت نمایند .محمدی تصریح کرد: تبدیل دانایی به توانایی یا به‌طور واضح تر تبدیل علم به فناوری و تجاری سازی علم از مهم ترین عرصه‌های «حماسه اقتصادی» است که این امر در کشورهای توسعه نیافته و یا در حال توسعه به هیچ عنوان جدی گرفته نمی‌شود و اگر پیشرفتی هم در زمینه علم می‌شود، تحقیقات و نیروی انسانی این کشور‌ها به طور ارزان در اختیار کشورهای توسعه یافته قرار می‌گیرند و این به معنای تسلط بیشتر کشور های توسعه یافته بر این کشورها است.وی خاطرنشان کرد: جالب است بدانید تا سال 2014 دانش‌آموختگان دانشگاه M.I.T بیش از 30 هزار بنگاه فعال و 4.6 میلیون شغل راه انداخته‌اند و حدود 1.9 تریلیون دلار درآمد سالانه داشته‌اند.

 این در حالیست که در کشور ما کمتر دانشگاهی از وضع دانش‌آموختگان سال‌های اخیر خود با خبر است.

این فعال حوزه دریا با تاکید بر اصلاح این رویه ابراز کرد: هر سیستمی برای ادامه و نیز پیشرفت در کارکرد، نیاز به یک مجموعه‌ ساختار منسجم و مفید سخت‌افزاری و نرم‌افزاری با هم دارد. از انصاف به دور است اگر زیرساخت‌ها را نادیده بگیریم. خوشبختانه حاکمیت در بخش ایجاد زیرساخت‌ها به خوبی عمل کرده گرچه هنوز هم کمبودها و گلایه‌هایی وجود دارد و بحث نادیده گرفتن آن‌ها نیست. اما واقعیت امر این است که در بخش زیرساخت‌ها به خوبی عمل شده‌است. اما در بخش نرم‌افزاری و برنامه‌ها و اجرای برنامه‌ها مشکلات عدیده و عمده‌ای وجود دارد که اگر خواسته باشیم فقط یک مورد از آن را نام ببریم برنامه‌های آموزشی رشته‌های مختلف در دانشگاه‌های ما عمدتا غیر مفیدند. بعضی از رشته‌ها به طور کلی هیچ کاربردی نداشته و بعضی از رشته‌ها نیز برنامه‌ آموزشی آن عمدتا قدیمی و به عبارتی منسوخ بوده و اکنون کاربردی ندارد.

وی با اشاره به رشته تحصیلی خود اضافه کرد: رشته کشتیسازی در سال 1376 با هدف تامین 1000 نفر فارغ‌التحصیل تاسیس شد که در سال 1394 با یک تغییر جزئی و تغییر نام رشته به نام «مهندسی دریا» در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود.محمدی عنوان کرد: نکته اینجا است که در طی این سالیان، دانشکده‌ مهندسی دریا دانشگاه صنعتی امیرکبیر که عنوان نخستین دانشکده‌ مهندسی دریا در کشور را نیز یدک می‌کشد خود به تنهایی بیش از 1000 دانش‌آموخته در این رشته داشته است.

این درحالیست که در برنامه‌آموزشی مصوب وزارت علوم برای کل دانشگاه‌ها فقط 1000 نفر نیاز بوده که جذب غیر منطقی دانشجویان قطعا یکی از عوامل بیکاری انبوه دانش‌آموختگان این رشته است.