«گـرانی»، بازار ازدواج هرمزگان را از سکه انداخت

صبح ساحل ، اجتماعی - حاجی قاسمی:کاهش تورم و بیکاری، افزایش اشتغال و تسهیل شرایط ازدواج ازجمله شعارهای خوش آب و رنگ انتخاباتی است.

شعارهایی که هیچ‌کدامشان نه‌تنها تحقق نیافت که حتی وخیم‌تر نیز شدند. شوک اقتصادی وارد بر جامعه و سکوت تلخ مسئولان و دولتمردانی که تنها به دنبال دعواهای حزبی و جناحی خود هستند، شرایط ناامیدکننده‌ای را برای جامعه و بخصوص جوانانی فراهم کرده است که مدت زیادی چشم‌انتظار بهبود شرایط اقتصادی، ازدواج و تشکیل خانواده هستند.

ازدواجی که با شرایط فعلی اقتصادی کشور به رؤیایی دست‌نیافتنی برای بسیاری از جوانان تبدیل‌شده است. چراکه قیمت طلا و سکه افزایش بی‌سابقه‌ای یافته است و بازار لوازم‌خانگی و مسکن نیز حال‌وروز خوشی ندارد. درامد ناکافی، بیکاری و نبود اشتغال مناسب از دیگر مشکلات جوانان است.

تورم و گرانی در جامعه به حدی افزایش‌یافته است که نه‌تنها درامد جوانان بلکه وام‌های مختلف نیز کفاف حداقل هزینه‌های ازدواج جوانان را نمی‌دهد.

کارشناسان اجتماعی هشدار می‌دهند اگر وضعیت اقتصادی کشور به ثبات نرسد و مسئولان فکری برای اقشار کم درامد و متوسط نکنند جامعه با بحران جدی روبرو خواهد شد. یکی از تبعات تورم و گرانی کاهش تمایل جوانان به ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج است.

دکتر اخلاقی پور، جامعه‌شناس درباره تبعات و نتایج تأخیر در ازدواج می‌گوید بحث تجرد قطعی در بین دختران افزایش پیداکرده است یعنی دخترانی که شانس ازدواج ندارند، زیاد شده‌اند.

ممکن است سن ازدواج در مردان افزایش پیدا کند و بعضی روابط خارج از عرف و ازدواج شکل بگیرد. ممکن است روی سلامت خانواده اثر بگذارد و ارتباطات خاص خارج از قاعده خانواده را فراهم کند.

یکی از تبعاتی که می‌تواند برای کل نظام و ساختار اجتماعی داشته باشد کاهش فرزندآوری است. استان هرمزگان همچنان یکی از استان‌های با نرخ رشد جمعیت بالا است اما نسبت به سال 75 که نرخ رشد جمعیت آن 3/5 درصد بود اکنون نرخ رشد جمعیت کاهش پیداکرده و به 2/2 درصد رسیده است. 

این نشان می‌دهد در استان‌هایی که سنتی‌تر هستند و نگرش سنتی به خانواده و فرزندآوری حاکم است به‌طور محسوس نرخ رشد جمعیت کاهش‌یافته است. این موضوع در بلندمدت بحث پیر شدن جمعیت را به دنبال دارد و بار تکفل خالص را نیز افزایش می‌دهد.

 اگرچه کارشناسان تغییر در دیدگاه و نگرش جوانان نسبت به ازدواج را نیز یکی دیگر از دلایل کاهش تمایل به ازدواج عنوان می‌کنند اما به نظر می‌رسد عمده دلیل این کاهش تمایل در سالیان اخیر شرایط نامساعد اقتصادی است.

بر اساس آمارها ظرف مدت 6 سال یعنی از سال 1390 تا سال 1396 در کشور تعداد ازدواج‌ها بیش از 54 درصد کاهش‌یافته است. آماری نگران‌کننده که خبر از بحرانی عمیق در جامعه می‌دهد.

تسهیل در امر ازدواج با شعار حل نمی‌شود

حسن حیدری نیا، سردفتر ازدواج و طلاق در بندرعباس می‌گوید متأسفانه آمار طلاق در کشور بیشتر از ازدواج است و این معضل به دلیل آن است که دادگاه‌های خانواده تسریع در امر طلاق دارند درحالی‌که یکی از انتقاداتی که به قضات وارد است عدم تشکیل جلسات متعدد مشاوره‌ای است تا شاید زوجین از امر طلاق منصرف شوند.

یکی دیگر از مشکلات، افزایش ازدواج‌های اینترنتی و آشنایی جوانان در شبکه‌های مجازی مانند تلگرام واینستاگرام است که جوانان بدون آشنایی با فرد مقابل اقدام به ازدواج می‌کنند درحالی‌که عدم شناخت زوجین از یکدیگر و تضاد خانواده‌ها به‌ویژه تضاد فرهنگی و تضاد طبقاتی منجر به طلاق می‌شود.

به اعتقادم تشکیل جلسات مشاوره قبل از ازدواج بسیار مهم و ضروری است. قرار بود اجباری شدن مشاوره قبل از ازدواج تصویب و بخشنامه‌ای شود که متأسفانه تاکنون اقدامی صورت نگرفته است.

وی با بیان اینکه عوامل متعددی منجر به طلاق می‌شود که یکی از دلایل آن مشکلات اقتصادی است، گفت: به اعتقادم دولت باید برای مسئله ازدواج جوانان برنامه‌ریزی کرده و تسهیلاتی قرار دهد زیرا تسهیلات می‌تواند جوانان را ترغیب به ازدواج کند. دولت باید فشار اقتصادی جوانان را کم کند و کالاهای ضروری را از طریق سوبسیدهای مناسب در اختیار جوانان قرار دهد تا لااقل در شروع زندگی دچار مشکل نشوند. زندگی کردن باوجود مشکلات اقتصادی دشوار است. به خانواده‌ها توصیه می‌کنم مهریه‌های سنگین نگیرند و برای برگزاری مراسم عروسی هزینه‌های زیاد و غیرمعمول نکنند چون یکی از عوامل کاهش ازدواج همین مسائل است. 

به‌طورکلی تسهیل در امر ازدواج باعث داشتن زندگی خوبی خواهد شد. البته تسهیل در امر ازدواج با شعار حل نمی‌شود. متأسفانه برخی وام‌های میلیاردی دریافت می‌کنند اما برای ازدواج وام‌های ده یا بیست میلیون تومانی می‌دهند که با این وام تنها می‌توان یک یخچال یا کولر خریداری کرد.

مردم هرمزگان از گرانی و ازدواج می‌گویند

فاطمه یکی از دختران جوان قشمی به «صبح ساحل» می‌گوید در برخی روستاهای قشم دادن طلا به عروس از داشتن خانه و برگزاری مراسم عروسی واجب‌تر است.

زنان قشمی به طلا علاقه بسیاری دارند و با گران شدن طلا شرایط داماد برای خریدن طلا بسیار سخت شده است. یکی دیگر از موارد مهم فراهم کردن به‌اصطلاح چمدان عروس است که داشتن تعداد زیاد لباس‌های محلی مانند شلوار بندری ازجمله رسومات مردم منطقه و حتی برخی دیگر از شهرهای استان مانند بندرعباس، میناب و رودان است.

لباس‌های محلی بخصوص شلوار بندری چون سنتی و کار دست هستند هزینه آن‌ها زیاد است اما به دلیل فرهنگ و رسوم مردم باید وجود داشته باشد.

محمد یکی از جوانان بندرعباسی از گرانی لوازم برقی می‌گوید. محمد که وضع مالی متوسطی دارد از عهده خریدن لوازم برقی برنمی‌آید و می‌گوید حتی نمی‌توانم قسطی بخرم چون توانایی بازپرداخت این قسط‌های سنگین را ندارم.

همه‌ی زندگی جوانان قسطی شده است. مدت‌ها منتظر وام ازدواج بودم و حالا با دریافت وام قادر به خرید وسایل موردنیازم نیستم چون قیمت‌ها سرسام‌آور هستند و با پول وام هم نهایتاً می‌توانم یک یخچال بخرم. 

محمد می‌گوید برخی فروشندگان لوازم‌خانگی اجناس خود را قسطی نمی‌فروشند و برخی دیگر حتی مایل به فروش برخی اجناس نیستند چون نگرانند که در آینده آن اجناس را گران‌تر بخرند.

رضا یکی دیگر از شهروندان می‌گوید علاوه بر افزایش قیمت لوازم‌خانگی، طلا و سکه، اجاره‌بهای مسکن نیز افزایش پیداکرده است و جوانان قادر به فراهم کردن مسکنی مناسب و ارزان نیستند.

زنگ هشدار به مسئولان

هرمزگان استانی با آداب‌ورسوم و سنت‌های خاص در برگزاری مراسم ازدواج است و شهرها و روستاهای مختلف استان سنت‌های خاص خود رادارند.

 از اجباری بودن گرفتن طلا در برخی روستاهای استان تا دادن هدیه‌های نقدی و غیر نقدی خرد و کلان به عروس و داماد جوان ازجمله آداب‌ورسوم برگزاری مراسم ازدواج در هرمزگان است. 

همچنین برگزاری مراسم عروسی در چند روز و چند شب در برخی مناطق استان از دیگر سنت‌هایی است که از گذشته تاکنون همچنان پابرجاست. 

سنتی که هزینه‌های اضافی برای ازدواج جوانان تحمیل می‌کند و خانواده‌هایی که به دلیل چشم و همچشمی حاضر نیستند راه ازدواج آسان را انتخاب کنند تا شاید باری از دوش جوانان خود بردارند.

نارضایتی مردم از شرایط فعلی جامعه و عدم رسیدگی مسئولان به خواسته‌های جوانان کاملاً مبرهن و آشکار است. آمارهای ملموس و تکان‌دهنده کاهش ازدواج و افزایش طلاق زنگ هشداری به مسئولان و دولتمردان است. مسئولان و کارشناسانی که به‌راحتی برای ازدواج آسان جوانان نسخه می‌پیچند غافل از آنکه ساده‌ترین نسخه‌ها نیز با شرایط فعلی اقتصادی نمی‌تواند مشکلات اقتصادی ازدواج جوانان را حل کند. 

هرچند در برخی شهرها و روستاهای استان افراد نیکوکار و خیرخواه با کمک‌های نقدی و غیر نقدی خود تلاش می‌کنند تا سهمی در تسهیل شرایط ازدواج جوانان داشته باشند اما به نظر می‌رسد در کنار لزوم فراهم کردن تسهیلات برای امر ازدواج جوانان، باید آموزش و فرهنگ‌سازی بیشتری درباره برخی آداب‌ورسوم سخت و هزینه‌بر و به‌طورکلی مسئله ازدواج صورت گیرد.

اخیراً برخی با راه‌اندازی کمپینی بنام «ازدواج بدون طلا» سعی در تبلیغ و ترویج ازدواج ساده دارند. به‌راستی چنین تبلیغاتی در استانی مانند هرمزگان که داشتن طلا نقشی پررنگ در ازدواج جوانان برخی شهرها و روستاهای آن دارد تا چه میزان امکان‌پذیر است. به‌طورکلی طرح‌های ازدواج آسان تا چه حد می‌توانند پاسخگوی نیازهای جوانانی باشند که سال‌ها چشم‌انتظار تشکیل خانواده هستند. 

مسئولان باید راهی برای حل مشکلات اقتصادی جوانان بیابند و تنها متکی به تغییر نگاه مردم به امر ازدواج نباشند. تمامی تلاش‌ها باید دوسویه و از سمت مردم و مسئولان باشد.