بیابان نشینان هرمزگان عمر نوح ندارند

به گزارش صبح ساحل به نقل از خبرگزاری فارس مجله فارس پلاس؛ با بیان نام بیابان؛ نام استان‌هایی مانند خوزستان به میان می آید و این حساسیت‌زایی باعث شده که بیشترین اعتبارات بیابان‌زدایی کشور به این استان اختصاص یابد.

از طرفی، استان مرزی مانند هرمزگان که اراضی بیابانی زیادی را در دل خود جای داده است، اما بدلیل اینکه کمتر از بحران های بیابان این استان و مشکلاتی که برای بیابان نشینان ایجاد شده، گفته شده است؛ در میزان تخصیص اعتبارات بیابان‌زدایی نیز اثرگذار بوده و اعتبارات قطره چکانی به این استان اختصاص یافته و چندان گره گشا نبوده است..

حتی هنگامی که موضوع تشکیل منطقه مکران در شرق استان و جاسک مطرح شد، انتظار می‌رفت میزان اعتبارات بیابان‌زدایی استان افزایش یابد که این گونه نشد.

 حتی امسال برخلاف سال های گذشته که به مناسبت ۲۷ خرداد روز جهانی بیابان‌زدایی، خبرنگاران بازدیدی را از مناطق بیابانی استان داشتند و خدمات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری را از نزدیک رصد می‌کردند، متاسفانه امسال این برنامه حذف شد و شاید یکی از دلایل آن این باشد که اقدامی در این جهت صورت نگرفته و یا اینکه میزان اقدامات قابل انعکاس نبود.

  البته بر اساس آمارهایی که متولیان این بخش اعلام کرده اند میزان بیابان‌های استان هرمزگان یک میلیون و ۵۶۰ هزار هکتار است که  ۲۸ کانون بحرانی با مساحت  ۳۱۸ هزار هکتار و مناطق تحت تاثیر این کانون‌های بحرانی نیز ۶۱۲ هزار هکتار و مساحت سایر اراضی بیابانی هم ۶۳۵ هزار هکتار است. 

چند ماه قبل البته معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان اعلام کرد «در سال گذشته،۴۷۰ هکتار مالچ پاشی  و۳۵۰ هکتار نهالکاری با اعتبار سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در سطح بیابان‌های شرق استان صورت گرفت».

البته بیابان‌های استان فقط در جاسک، سیریک و بندرلنگه نیست و چند ده کیلومتر آن طرف تر از بندرعباس و بعد از دانشگاه هرمزگان، اراضی بیابانی خودنمایی می‌کند.

در منطقه جلابی آنقدر ماسه‌های روان زیاد است که مدتی قبل که برای تهیه گزارش رفته بودم، مشاهده کردم در این منطقه ای روستایی مانند روستاهای جاسک، ماسه‌های روان به صورت تپه‌ای پشت و جلوی دیوار خانه‌ها و مدرسه و... بالا آمده و روستاییان مجبورند هرچند روز این ماسه‌های روان را اندکی جابجا کنند تا بتوانند وارد خانه و مدرسه و... شوند.

متاسفانه این ریزگردها میهمان سفره های بیابان‌نشینان نیز است و در گزارش‌هایی که در چندسال اخیر تهیه کرده‌ایم از یک طرف مشاهده کردیم که برخی از روستاهای بیابانی  بخصوص در منطقه جاسک در شن‌های روان چندده متری مدفون شدند و ساکنان مجبور به جابجایی شدند و بسیاری از روستاها نیز در محاصره ماسه‌های روان قرار داشته و دارند.

میزان اجرای قطره‌ای طرح‌های بیابان‌زدایی در دریای بیش از  یک و نیم میلیون هکتاری بیابانی استان چندان اثرگذار نیست و با این روند فعلی، شاید چندین دهه و یا بیش از یک قرن نیاز است تا طرح بیابان‌زدایی در کل استان اجرا شود.

به قول معروف؛ عمر نوح می‌خواهد تا بیابان نشینان شاهد اجرای طرح بیابان‌زدایی در مناطق و روستاهایشان باشند که بیابان نشینان هرمزگانی عمر نوح ندارند و بالعکس بخاطر اثرات ریزگردها و ماسه های روان، بسیاری از آنها به انواع بیماری‌ها دچار شده و زودتر جان می‌دهند که در روستاهای مختلف که این سال‌ها گزارش تهیه کرده‌ایم، آمارهای متفاوت را خود روستایی‌های بیابان نشین و شوراهایشان اعلام می‌کردند.

این ماسه های روان بیابانی و ریزگردها باعث شده است که بسیاری از بیابان نشینان به بیماری های ریوی، گوارشی، کلیوی و... مبتلا شوند و رنج ببرند و هرموقع که برای تهیه گزارش به این مناطق رفته ام، یکی از مشکلات اساسی آنها همین بیماری‌هایی عنوان می‌کردند که بدلیل همسفره شدن اجباریشان با این ماسه‌های روان، حتی به سرطان هم مبتلا شده بودند و جانشان را ازدست داده بودند و به نظر می‌رسد این روند ادامه داشته باشد. 

البته وسعت زیاد بیابان‌های شهرستان جاسک که نیمی از بیابان‌های استان را هم تشکیل می‌دهد، باعث شده که استان نیازمند تدابیر ویژه و اختصاص اعتبارات ملی برای اجرای طرح‌های مقابله با بیابان‌زایی باشد.

از طرفی بایستی وزارتخانه‌های مختلف از جمله نیرو، راه و شهرسازی و... جهت حفظ تاسیسات خودشان هم که شده، در تثبیت ماسه‌های روان در این بخش مشارکت داشته باشند که این موضوع می‌طلبد استاندار و نمایندگان مجلس پیگیر این موضوع باشند.

همانطوری که نمایندگان برخی از استان‌های بیابانی توانستند با رایزنی و لابی، بیشترین اعتبارات بیابان‌زدایی را به استان خودشان اختصاص دهند تا جاییکه بنا به اذعان مسؤولان و متولیان استان از اعتبارات بیابان‌زدایی هرمزگان کسر شد وبه آن استان‌ها داده شد که‌ این  موضوع نشان می‌دهد نمایندگان و مسؤولان هرمزگانی در این حوزه ضعیف عمل کرده اند و تلاش چندانی برای افزایش اعتبارات بیابان‌زدایی استان آنطور که باید و شاید صورت نگرفته است.   

مساحت شهرستان جاسک که  یک میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار است؛ ۷۵۰ هزار هکتار آن بیابانی است و از ۳۴۰ هکتار کانون‌های بحرانی بیابانی استان، ۵۰ درصدش به جاسک اختصاص دارد که در شرق جاسک میزان کانون‌های بحرانی بیشتر است و ۱۴روستای جاسک با وسعت ۱۵۰ هکتار در کانون بحرانی قرار دارند.

به گفته رئیس اداره اداره منابع طبیعی و آبخیزداری جاسک، روستاهای غرب این شهرستان در معرض ریزگرد و روستاهای شرق جاسک در معرض ماسه‌های روان قرار دارند.

این وضعیت نشان می‌دهد که مسؤولان استانی و کشوری بایستی عزمی جدی برای اجرای طرح‌های بیابان زدایی در مناطق بیابانی داشته باشند تا بیابان نشینان هرمزگانی رنج کمتری داشته باشند و بی تدبیری‌ها، امید به زندگی را در آنان کاهش ندهد و آنها از حق زندگی آرام با کمترین مخاطرات محروم نشوند که البته به زودی در سلسله گزارش‌هایی از مناطق بیابانی استان به این موضوع خواهیم پرداخت.