افکار عمومی واقعی کجاست؟

 صبح ساحل، اجتماعی _ چرا آنچه دربین مردم شنیده می شود در رسانه ها کمتر دیده وشنیده می شود. چرا صحبتهایی که به طورخصوصی ودر محافل خانوادگی و شغلی بین افرادخصوصی ردوبدل می شود کمتر به عرصه فضای عمومی راه می یابد؟ بارها و بارها موضوعاتی در محافل خصوصی برای مردم مهم شده اما یا خیلی دیربه رسانه ها راه یافته و یا اصلا راه نیافته است.فضای رسانه ای که قرار است منعکس کننده افکارعمومی جامعه باشد بارها و بارها شکافی عمیق با این مقوله داشته است.

 گرچه رسانه ها و فضای مطبوعاتی وخبرگزاری ها به دلیل سابقه ای که درتاریخ روشنگری دنیا در قرون 18 و 19 ایفا کردند به عنوان فضایی که انعکاس دهنده افکار عمومی است شناخته می شود؛ اما در فضای رسانه ای کشور ما بسیاری از موضوعاتی که غالب میشودچندان انطباق با موضوعات مورد بحث میان مردم ندارد. از سوی دیگر تنهافضای عمومی ای که وجود دارد فضای رسانه‌ای ومطبوعاتی است.فضای رسانه ای ای که می شناسیم فضایی است که در اختیاربخشهای از نهادهای عمومی خصوصی و دولتی است که با هدف های خاص بنیادگذارانشان فعالیت می کنند وعمدتا معیارهای آنها در انتخاب اخبارسخنانی است که از قول اشخاص معروف ومشهور در جامعه نقل می شوند ویادیدگاه های مدیران و مسئولان جامعه. از سوی دیگر ساختار آن به گونه ای ست که تنها عده ای خاص  امکان دسترسی برای انتشار دیدگاه هایشان را درآن دارند. فضای رسانه ای که به لحاظ ساختار تشکیلاتی غالباً به سطح مدیران ومقامات جامعه نزدیکتر ومرتبط وهمان طورکه دیده می شود بیشتر منعکس کننده دیدگاه  این بخش از جامعه است.عامل تعیین کننده دیگر نحوه شکل گیری خبرگزاری ها و روزنامه هاست که بسیای از آنها خود نماینده یکی از مراجع وابسته به دولت یا دولتی اند ودر طبیعت خود برای انتقال افکار بخش خاص شکل گرفته اند.به این ترتیب نقشی که این دسته از رسانه ها در جامعه دارند بیش از آنکه انعکاس افکار عمومی واقعی باشد، درصورت موفقیت، ساختن افکار عمومی است به همین دلیل آن افکار عمومی ای که درچنین فضایی شکل می گیرد افکار عمومی ساختگی خوانده می شود. افکار عمومی ساختگی واژه ای است که  برای تفکیک این مقوله از افکار عمومی واقعی به کار می رود.افکار عمومی واقعی هنگامی شکل می گیردکه اکثریت مردم جامعه در فضای گفتگو مشارکت و امکان بیان نظرشان وجود داشته باشد. این شرایط که تنها در ابتدای انقلاب روشنگری وجود داشته فرصتی برای عموم فراهم کرده بود تا نسبت به تصمیمات مجلس قانونگذاری اظهار نظر کرده و اقدامات دولت ومسئولان از سوی همه شهروندان به نقد کشیده شود. درنتیجه حضور مردم در فضای عمومی که  ابتدا در محافل خصوصی وبعد در روزنامه ها شکل گرفته بود افکار عمومی ای که شکل می گرفت افکار عمومی  واقعی متاثر از کلیه اعضای جامعه بود. با تغییر ساختار رسانه ها و رشد بی رویه جمعیت ها ومحدودیت فضای رسانه‌ای(تا پیش از اینترنت) امکان حضور در فضای عمومی تنها برای عده ای خاص فراهم بود وتا امروز آنچه اغلب دیده می شود ادامه همان شکل گیری افکار عمومی ساختگی از سوی نهادهای بالای جامعه است. وتاهنگامی که مجدداً همه اعضای  جامعه امکان حضور برای نقد و ارایه نظر را نیابند نمی توان فضای حاکم در رسانه کشور را فضای افکار عمومی واقعی نامید.با بوجود آمدن فضاهای ارتباطی الکترونیک درتارنمای جهانی وب و آسان شدن دسترسی ونقد ونظر برای عموم تحقق شرایطی که افکار عمومی واقعی شکل بگیرد چندان دور نیست. فقط اندکی مانده است تا همه اعضای جامعه به ابزار اینترنت آشنا شده وبرای حضور با هویت فردی خود( نه با هویت سیاسی یا قومی یا گروهی) در فضای ارتباطی وارد شوند.