شیخ جوان با قطر چه خواهد کرد؟

صبح ساحل، سیاسی _ نگاه اول// انتقال قدرت در کشور قطر را میتوان یکی از مهمترین و داغ ترین اخبار چند روز گذشته در سطح بین الملل دانست اگرچه قطر ریز کشوری در منطقه  خاورمیانه بیشتر نیست اما در طی دهه گذشته در اغلب اتفاقات مهم خاورمیانه رد پایش را میتوان دید  و البته دست به انجام کارهایی زده  که برای بسیاری از کشورهای بزرگ تر و مهمتر از آن یک رویا است. گرفتن میزبانی جام جهانی ، داشتن شبکه الجزیره به عنوان یک قدرت رسانه ای متنفذ در جهان و در میان اعراب ،ارتباط گسترده با اسراییل و القاعده و حضور پر رنگ در لشکر کشی های اخیر ناتو و امریکا در خاور میانه اقداماتی است که به راحتی نمیتوان از کنار آن گذشت. آنچه مسلم است شیخ قطر به واسطه ناتوانی جسمی و سیاسی در ادامه و به سرانجام رساندن ماموریت های منطقه ای خود از جانب امریکا حمایت نشد و قدرت را به فرزند 33 ساله خود واگذار کرد به نظر میرسد شیخ تمیم حکمران جدید قطر مامور شده است تا ضمن مهار سیاستهای افسار گسیخته پدرش در عرصه جهانی به اصلاحات تدریجی و همگرایانه با سیاستهای امریکا ادامه دهد. وی که همچون پدرش در مدرسه های اروپایی تحصیل کرده و رشد یافته است در سالهای گذشته و در مناصبی که در آن مشغول بوده است  همواره راه اعتدال و اصلاحات را در پیش داشته است ضمن اینکه شیخ تمیم در میان اعراب منطقه فردی شناخته شده و تحسین شده است وی در سالهای گذشته در متن تمامی تصمیمات و تحولات حکومت قطر حضور داشته است و به تبع نمیتوان وی را با این تحولات بیگانه دانست. به نظر میرسد در آینده سیاستهای پر التهاب قطر در عرصه خارجی فروکش خواهد کرد تند روی های این کشور در لیبی و سوریه و کمک های تسلیحاتی سالهای اخیر در جنگ های مختلف وجه خوبی را برای  این کشور به همراه نداشته است با توجه به برکناری نخست وزیر شیخ حمد بن جاسم که گفته میشود مغز متفکر حکومت شیخ مستعفی بوده است بد بینی ها و انتقادات به حکومت قطر کاهش می یابد .

وجود حجم وسیع و سریع سرمایه های باد آورده قطر در میان کشورهای بحران زده اروپایی و حمکرانی بلامنازع این کشوره ذره در عرصه گاز و از طرفی نفوذ روزافزون در میان اعراب که در سایه ضعف کشورهایی چون مصر، عراق و سوریه صورت گرفته است باعث شده تا هر حرکت امیر جدید قطر زیر ذره بین کشورهای منطقه ،اروپا و امریکا باشد. چالشهای جدی پیش روی شیخ جوان بسیار حساس و گسترده است آیا امیر جدید قطر باز هم از اخوان المسلمین حمایت خواهد کرد؟آیا طالبان همانطور که از جانب پدر شیخ تمیم با آغوش باز پذیرفته شدند باز هم مهمان قطر خواهند بود؟ آیا قطر همچنان در سوریه به معارضه خواهد پرداخت؟آیا قطر باز هم به جاه طلبی های سیاسی شیخ حمد ادامه خواهد داد یا در کنار ثروت سرشار نفتی به نفوذ گسترده و البته کم دردسر تر اقتصادی روی می آورد؟ اینها سووالاتی است که سیاستمداران اغلب کشورهای مهم دنیا منتظر گرفت جواب آن در میان سیاستهای شیخ جوان قطر در آینده خواهند بود.

دو روی سکه آرامش در افغانستان

نگاه دوم// با افتتاح دفتر رسمی طالبان در قطر بالاخره یکی از قدیمی ترین گروههای درگیر در افغانستان و شاخه ای از القاعده رسمیت یافت .گروهک کوچکی که سالها به واسطه پولهای باد آورده اعراب و دادن شعارهای جذاب تبلیغاتی و مذهبی در اغلب کشورهای بحران زده مسلمان طرفداران زیادی پیدا کرد و سالها در افغانستان حکومت کرد و البته در طی این سالیان بارها به طور جدی بزرگترین قدرتهای نظامی و اطلاعاتی دنیا را به چالش کشید . به نظر میرسد امریکا پس از سالها صرف نیروی انسانی و منابع مالی به استراتژی بازی دادن معارضان در قدرت برای رسیدن به ثبات روی آورده است اگر چه به راه آوردن نیروی سرکشی چون طالبان به راحتی افتتاح یک دفتر نیست اما این کار میتواند حسن نیت طرفین را نشان دهد .اگرچه بازگشایی دفتر طالبان از خشونت های آنان در افغانستان کم نکرده است و حتی در اقدامی متهورانه مرکز اقامت کرزای را در تلافی انتقادات تند وی در چند روز اخیر مورد حمله قرار دادند اما هر دو طرف به امتیاز گیری و به نوعی مصالحه در این گفتگوها نیاز دارند . امریکا میخواهد به هر نحو اوضاع آشفته افغانستان را سر و سامان دهد و خود را از ورطه بی سرانجام آن بیرون بکشد هزینه های افغانستان برای بودجه دولت اوباما در سالهای بعد هیچ توجیهی نخواهد داشت ضمن اینکه نمیتواند نسبت به نبود امنیت در این کشور هم بی تفاوت باشد پس سعی میکند دشمن را در غنایم شریک کند تا شاید بخشی از هزینه هایش کم شود. افتتاح این دفتر همچنین امریکا را از کشورهایی مانند پاکستان  برای  میانجی گری های دیپلماتیک بی نیاز کرد و از قدرت مانور سیاسی این کشور در قضیه طالبان به شدت کاست  . جدا کردن طالبان از القاعده و در نتیجه تضعیف بخشی از این گروه میتواند امتیاز دیگر توافق با طالبان برای امریکا باشد با توجه به تعهد این گروه به دولت قطر مبنی بر قطع روابط خود با  گروههای حرکت جهاد جهانی و تعهد به مذاکره با امریکا در زمینه صلح این هدف دور از دسترس نیست. از طرف دیگر طالبان هم برای توافق با امریکا بی منفعت نیست آنان که نگران برخی از افراد زندانی خود در گوانتانامو هستند میکوشند تا با نزیک شدن به وعده اوباما مبنی بر تعطیلی این زندان برخی از مهمترین اعضای خود را از سرانجامی نامعلوم برهانند . طالبان همچنین میدانند که برای رسیدن به حکومت و مهمتر از آن ابقاء در آن تنها زور و اسلحه کافی نیست در طی سالیان آنها در یافته اند که برای قدرت باید توجیهی داشت و تاسیس این دفتر میتواند برای آنها آغازگر راهی سیاسی به جای نظامی باشد اگرچه بعید به نظر میرسد که این گروه به زودی اسلحه و خشونت را کنار بگذار .موافقت ضمنی امریکا در بازگشت طالبان به صحنه رسمی سیاست افغانستان و تمایل به مذاکره آنان بدون خروج نیروهای امریکایی دو روی سکه ایست که میتواند آرامش را به افغانستان باز گرداند اگرچه این توافق برای دولت فعلی افغانستان چندان خوشایند نیست و با واکنش تند رییس جمهور این کشور مواجه شده است اما با توجه به ضعف عملکرد کرزای در صحنه سیاسی افغانستان و قدرت نظامی طالبان در این کشور و همچنین نیاز مبرم امریکا به ایجاد آرامش در افغانستان بعید است که بار دیگر طالبان از عرصه سیاسی افغانستان رانده شوند.