مشکلات ماندگار تولید خرما در هرمزگان

صبح ساحل، اجتماعی _ استان هرمزگان به دلیل داشتن آب و هوای گرم و مرطوب مکانی مناسب برای تولید خرما در کشور محسوب می شود. این استان با داشتن 38 هزار هکتارسطح زیر کشت رتبه سوم سطح زیرکشت و با تولید حدود 140 هزار تن رتبه چهارم تولید را در کشور دارد.اما امسال پیش بینی می شود میزان تولید به 150 هزار تن برسد. افزایشی که مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان علت آن را بارندگی های مطلوب بهاره در استان وشرایط اقلیمی مناسب می داند.شهرستان های میناب ،رودان ، حاجی آباد وبندرعباس به ترتیب بالاترین میزان تولید خرما را در هرمزگان دارند.در کشور بیش از 100رقم خرما وجود دارد که 80 رقم آن در هرمزگان  یافت می شود. از این ارقام 10 نوع آن قابلیت صادرات دارد.پیارم ،خنیزی ،خاصویی،مرداسنگ،برحی ،توری ،دییری ، زاهدی ،مضافتی ،مجول از ارقامی هستند که دراین استان کشت می شوند.

 استان هرمزگان به دلیل داشتن آب و هوای گرم و مرطوب مکانی مناسب برای تولید خرما در کشور محسوب می شود.

این استان با داشتن 38 هزار هکتارسطح زیر کشت رتبه سوم سطح زیرکشت و با تولید حدود 140 هزار تن رتبه چهارم تولید را در کشور دارد.اما امسال پیش بینی می شود میزان تولید به 150 هزار تن برسد. افزایشی که مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان علت آن را بارندگی های مطلوب بهاره در استان وشرایط اقلیمی مناسب می داند.شهرستان های میناب ،رودان ، حاجی آباد وبندرعباس به ترتیب بالاترین میزان تولید خرما را در هرمزگان دارند.در کشور بیش از 100رقم خرما وجود دارد که 80 رقم آن در هرمزگان  یافت می شود. از این ارقام 10 نوع آن قابلیت صادرات دارد.پیارم ،خنیزی ،خاصویی،مرداسنگ،برحی ،توری ،دییری ، زاهدی ،مضافتی ،مجول از ارقامی هستند که دراین استان کشت می شوند.اما در این میان خرمای پیارم شهرستان حاجی آباد شهرت جهانی دارد.رئیس انجمن ملی خرمای ایران شعبه بندرعباس می گوید: سالانه 20 هزارتن از این نوع خرما در استان تولید می شود که 50 درصد آن صادر و 50 درصد دیگر در داخل کشور مصرف می شود.پورحیدری می افزاید:30 هزار تن از خرمای تولیدی استان صرف مصرف سرانه، 20هزار تن صرف خوراک دام، 60 هزار تن صرف فرآوری و معادل 30 هزار تن به داخل کشور و 8 تا 10هزار تن به خارج از کشور فرستاده می شود.همچنین ده درصد صادرات خرمای کشور به هرمزگان اختصاص دارد.رئیس انجمن ملی خرمای ایران شعبه بندرعباس می گوید:در سه ماه امسال بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ تن خرما از استان صادر شد که نسبت به مدت مشابه پارسال دو برابر افزایش داشته است.پورحیدری ارزش خرمای صادراتی را ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار اعلام می کند.وی تصریح  می کند: این خرما از هرمزگان به کشورهای هند ، چین ، مالزی ، امارات متحده عربی ، اندونزی و روسیه صادر شده است.رئیس انجمن ملی خرمای ایران شعبه بندرعباس می گوید:سالانه در کشور یک میلیون تن خرما به خارج از کشور صادر می شود که سهم هرمزگان صادرات سالانه ۱۱۰ هزار تن است.پورحیدری می افزاید:پارسال هزار و ۱۰۰ تن خرما به ارزش یک میلیون و ۹۰۰ هزار دلار به خارج از کشور صادر شد.خرمای هرمزگان در خود استان هم طرفداران زیادی دارد. بیشتر هرمزگانی ها همراه هر غذایی بعنوان چاشنی، خرما مصرف می کنند. این امر باعث شده است که سرانه مصرف خرما در هرمزگان 14کیلو گرم در سال باشد یعنی هرمزگانی ها 4 کیلوگرم بیشتر از متوسط سرانه کشور،خرما مصرف می کنند.اما این محصول با مشکلات خاصی تولید و سرسفره های ایرانی ها قرار می گیرد.رئیس انجمن خرمای هرمزگان نبود کارخانه بسته بندی ، وجود دلالان در این حوزه، نبود بازار مستقیم در خارج از کشور و کمبود صادرکننده مستقیم از هرمزگان را از مشکلات خرما در استان می داند.پورحیدری می افزاید:به علت وجود این مشکلات بخش قابل توجهی از محصول خرما از بین می رود.وی پرداخت نقدینگی به موقع به مباشر خرید را راهکار حل این مشکل اعلام می کند و می گوید: وجود دلالان دراین عرصه باعث برهم زدن تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار می شود.دبیر اجرایی خانه کشاورز نیز می گوید: بر اساس آمار،برداشت سالانه 140 هزار تن خرما معادل 140 میلیون کیلوگرم است  که اگر با متوسط قیمت هر کیلوگرم ده هزار تومان محاسبه شود 140 میلیارد تومان خواهد بود. این درآمد به کجا می رود؟!جوادی نبود بازار فروش داخلی و خارجی مناسب برای خرما را مهمترین مشکل نخلداران و بی رغبتی در توسعه نخلستان ها می داند و می گوید:نبود بسته بندی مناسب خرما سبب شده تا این محصول با قیمت پایین به کشورهای حاشیه خلیج فارس ارسال و با بسته بندی خوب و به نام کشورهای دیگر دوباره برایمان فرستاده شود. جوادی خواهان توجه بیشتری به محصول خرما و افزایش سطح زیرکشت آن در استان شد.وی با اشاره به اینکه  بیشترین نخلستانهای هرمزگان در شهرستان میناب است می گوید: شش هزار هکتار از نخلستان‌های میناب خشک شده است.دبیر اجرایی خانه کشاورز هرمزگان می افزاید:کمبود آب سبب خشک شدن این نخلستان ها در20 سال گذشته شده است .جوادی ادامه می دهد: قبل از خشکسالی سطح زیر کشت نخلستانهای میناب 16 هزار هکتار بود که متاسفانه با استمرار خشکسالی وکاهش حق آبه کشاورزان از سد استقلال میناب بیش از شش هزار هکتار از نخلستانهای میناب خشکید و برداشت خرما کاهش چشمگیری پیدا کرد.وی تنها راه برون رفت حوزه کشاورزی از وضع کنونی را تشکیل تعاونی فراگیر استانی به دست فعالان این بخش می داند.دبیر اجرایی خانه کشاورز هرمزگان می گوید:تشکیل یک تعاونی فراگیر با عضویت همه کشاورزان استان یکی از ضروریات این صنعت است که می‌تواند بسیاری از چالش‌ها و مشکلات کشاورزان را به ویژه در برون رفت محصولات و تولیدات کشاورزی از وضع کنونی بر طرف کند.دبیر هیات اجرایی خانه کشاورز میناب نیز در این باره می گوید:خانه کشاورز میناب با پیگیری فراوان توانست امسال حق آبه کشاورزان مینابی را از سد استقلال احیا کند .درسالهای اخیر حق آبه کشاورزان مینابی به علت استفاده آب سد استقلال میناب برای آشامیدن مردم بندرعباس بسیار کاهش یافته بود.بهادری اجرای طرح‌های ناکارآمد و کارشناسی نشده آب و خاک را از مشکلات کشاورزان مینابی اعلام می کند و می گوید: به رغم حمایتهای رئیس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان ،از مشورت با کشاورزان و خانه کشاورز برای بهبود وضع نخلستانهای میناب استفاده نمی شود. رئیس انجمن خرمای هرمزگان هم می گوید: خرمای هرمزگان از نظر کیفیت رتبه نخست را در کشور دارد که با بسته بندی مناسب می توان بازار جهانی خوبی برای این محصول پیدا کرد.از سوی دیگر به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان50درصد از نخلستان های هرمزگان فرسوده و درجه دو و سه و نخیلات رها شده هستند .غلامپور می افزاید: نخیلات فرسوده استان با ارقام مرغوب خرما شامل پیارم ،مضافتی ،خاصویی ،برحی و خنیزی جایگزین می شوند.وی می گوید: تا پایان برنامه پنجم توسعه با مشارکت بهره بردار و مساعدت مالی سازمان جهاد کشاورزی 5 هزار هکتار از نخیلات فرسوده استان حذف وجایگزین می شوند.طرح حذف و جایگزینی نخیلات از سال 84 آغاز شد.آن چیزی که توجه به آن در ابتدای فصل برداشت محصول خرما مهم است ،اینست که اقتصاد بسیاری از کشاورزان هرمزگانی به نخلستان ها گره خورده است. نخلداران این روزها نگران به فروش نرفتن محصولشان و فروش آن با قیمتی نازل به دلالانند.