بداقبالی بر شانه قوش بازان عرب نشست

صبح ساحل ،حوادث -  همه چیز در یک چشم بر هم زدن تمام می شود، شکارچی آسمانها خود در دام سودجویان و قاچاقچیانی گرفتار می شود که ساعت ها در کوخه ها انتظار انوع پرندگان شکاری را می کشند.

شاهین اقبال این روزها بر شانه اعراب و شیوخ قوش باز نمی نشیند. همه چيز در يک چشم به هم زدن تمام مي شود؛ شکارچي که از بلندي ها چشم هاي تيزبينش را بچرخاند و طعمه را از چند صدمتري انتخاب کند، نه کبوتر روي آسمان شهر، نه سار و کبک در پهنه دشت، نه موش، خرگوش و مار در ميان بوته هاي خار، هيچ کدام از چنگال تيز شاهين ها راه فراري ندارند؛ به سرعت خودش را به بالاي سر شکار مي رساند دریغ از آن که خود شکار طمع و حرص سودجویانی است که با مبالغ وسوسه کننده اعراب حاضر به شکار و فروش این شکارچیان بی مثال آسمانهای زاگرس را دارند.

پرنده هايي که 13 گونه از خانواده اش يعني شاهين ها يا «Falconidae» در بيشتر مناطق ايران، به خصوص در سرتاسر شمال غرب تا شمال شرق و در امتداد رشته کوه هاي زاگرس زندگي مي کنند؛ شکارچي تيزپروازي که از ديرباز ايرانيان را محو سرعت و مهارت خود کرده است، شاعران کهن ايراني بارها مهارت او را ستوده و پادشاهان و اشراف اين مهارت را در تفريح و شکارگيري به کار برده اند.

شاهين که سرديس آن سرستون هاي تخت جمشيد را مزين مي کرده، همواره نماد بخت، شرف و همت عالي بوده است؛ همان خانواده اي که از گذشته هاي دور تاکنون، در ميان پرندگان شکاري روز پرواز، جايگاه ويژه اي داشته و دارد. شاهين الهام بخش اوج بلندپروازي، پيشرفت و تيزهوشي بوده است.در این زمینه گاه باندهای مختلفی مشغول به فعالیت هستند که هر کدام بخشی از کار قاچاق این پرندگان را انجام می دهند. به عنوان مثال برخی افراد محلی وظیفه راهنمایی این گروه به محل زندگی پرندگان را به عهده دارند.برخی شکارچیان ساعت ها و گاه روزهای متمادی را در دشت های استان به کمین می نشینند تا رهاورد شکارشان را راهی کشورهای عرب نشین حوزه خلیج فارس کنند.شکارچیان برای زنده گیری پرندگان شکاری، چاله هایی را به نام محلی «کوخه» در سطح زمین حفر می کنند و با حضور در داخل این چاله ها و پهن کردن تورهایی که چند عدد کبوتر در داخل آنها به عنوان طعمه گذاشته شده است، به زنده گیری این پرندگان اقدام می کنند.

اين صيادان در كوخه‌ها به كمين مي‌نشستند تا با روش‌هاي مختلف و شوك‌آوري به زنده‌گيري پرندگان شكاري دست زده و به كشورهاي حوزه خليج‌فارس ترانزيت مي‌كردند. پرندگان شكاري بشدت موردعلاقه قوش بازان عرب هستند و شيوخ عرب با آموزش اين پرندگان از آنان براي شكار، به‌خصوص شكار هوبره استفاده مي‌كنند.صيادان پرندگان شكاري در كوخه – مخفيگاه‌هاي زيرزميني- نشسته و از قمري، گنجشك يا كبوتر به عنوان طعمه براي صيد دليجه و از دليجه به‌عنوان طعمه براي صيد پرندگان شكاري ارزشمند بويژه شاهين و بالابان استفاده مي‌كنند.

شورهای عربی حوزه خلیج فارس خود از این سرمایه طبیعی بی بهره هستند و به همین دلیل برای داشتن این گونه جانوری ارزشمند حاضر به پرداخت پول گزافی هستند، یادآور می شود: اعراب این پرندگان را که تا رسیدن به کشورهای عربی تقریبا دست آموز و نیمه تربیت شده اند، برای تفریح و سرگرمی و برگزاری مسابقاتی نظیر «قوش بازی» که از قدیم در میان قبایل آنها رایج بوده است، خریداری می کنند.

این پرندگان سرسلسله یک هرم غذایی در طبیعت هستند که در تنظیم چرخه زندگی و حیات پرندگان و جانوران زیرمجموعه خودشان سهم بسزایی دارند و در صورتی که جمعیت آنها کاهش یابد، در این چرخه نیز خلل بزرگی ایجاد می شود که این خود موجب افزایش آفات و بیماری ها در چرخه حیات این بخش از طبیعت خواهد شد. به طور مثال با کاهش پرندگان شکاری، جانوران زیانباری مانند موش که خوراک این پرندگان هستند، در صحرا و طبیعت زیاد شده و ضرر فراوانی به محصولات و اراضی کشاورزی وارد می کنند.

  كشف محموله بزرگ قاچاق پرندگان شكاري در استان هرمزگان

مجید وفادار مدیرکل محیط زیست هرمزگان در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص شکار پرندگان شکاری و قاچاق آن از مرزهای آبی هرمزگان بیان داشت: 24 بهله پرنده شكاري از نوع بحري و شاهين از متخلفين شكار و صيد كشف و ضبط شد. وی عنوان کرد: طي عمليات گشت و كنترل مناطق در فصل كواخي مامورين يگان حفاظت محيط زيست هرمزگان با همكاري مامورين درياباني شهرستان پارسيان موفق به كشف 24 بهله پرنده شكاري از نوع بحري، شاهين و دليجه شدند كه در اين راستا دو متخلف شكار و صيد دستگير و به مراجع قانوني تحويل شد. وفادار تصریح کرد: : پرندگان شكاري كشف شده جهت انجام مراحل شناسايي و تهيه نمونه ژني براي بانك ژن استان به اداره كل حفاظت محيط زيست هرمزگان منتقل شدند كه پس از انجام اين مراحل در زيستگاه هاي طبيعي استان توسط كارشناسان اداره طبيعي رهاسازي شدند.وی خاطرنشان کرد: از 24 بهله پرنده شكاري متاسفانه به دليل ناآگاهي متخلفين از نگهداري اين پرندگان ارزشمند سه بهله از بين رفته و يك بهله ديگر بدليل شكستگي ناشي از فشار در قسمت بال آن قادر به رها سازي نبود و جهت تيمار و رسيدن به شرايط مطلوب رهاسازي در حال نگهداري است.وفادار تصریح کرد: قانونگذار به استناد تبصره ۲ ماده ۱۳ قانون شکار و صید، برای هر شخصی که مبادرت به زنده گیری، شکار، خرید، فروش، حمل، نگهداری و قاچاق پرندگان شکاری از قبیل شاهین، بحری، بالابان و دلیجه نماید علاوه بر محکومیت به حداکثر مجازات حبس مقرر در این ماده که بمدت ۳ سال است، جزای نقدی از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تا بیست میلیون ریال در نظر گرفته است.

علاوه بر مجازات فوق جریمه قابل پرداخت بابت ضرر و زیان وارده به محیط زیست از بابت صید و شکار غیرمجاز هر یک از پرندگان شکاری شاهین، بالابان، بحری، طرلان و لاچین ۲۰۰ میلیون ریال تعیین شده است.علیرغم انتشار اخبار مختلف از شکار پرندگان شکاری در دشت های ایران هنوز اقدام جدی از سوی مسئولان محیط زیست برای مقابله با قاچاقچیان این پرندگان تیزپرواز نشده باید دید در آینده مسئولان چاره ای برای این پرندگان خوش یمن و خوش اقبال می کنند یا همچنان پرنده اقبال و شانس بر شانه های شیوخ عرب جای خوش می کند.