باز هم قصه تکراری افت قیمت محصولات کشاورزی؛ دغدغهای که سالهاست کشاورزان هرمزگانی با آن دستوپنجه نرم میکنند. کشاورزان هر سال برای نجات محصولاتشان چارهای میکنند اما درست در لحظهای که باید به ثمره دسترنجشان برسند، سنگی تازه پیش پایشان میافتد. نوسان شدید قیمتها، بازار داغ دلالان و نبود بازار مناسب برای محصولات کشاورزی در روزهای اخیر وضعیت وخیمی پیدا کردهاست. کشاورزان هرمزگانی به دلیل افت شدید قیمت محصولاتشان، در آستانه ورشکستگی کامل قرار دارند. بیشتر کارگران مزارع از کار بیکار شده و کشاورزان دیگر رمقی برای فروش محصولاتی ندارند که با هزاران امید و زحمت کاشتهاند. این شرایط عرصه را برای جولان دلالان باز گذاشتهاست و کشاورزان برای جلوگیری از هدر رفتن محصولاتشان، چارهای جز کنار آمدن با دلالان ندارند.
معضل هر ساله
امسال هم مثل سالهای قبل، موقع برداشت محصولات صیفی استان به دلیل زیاد بودن محصول، بازار دلالان داغ شدهاست. دلالان محلی و غیرمحلی از فراوانی محصولات سوءاستفاده میکنند و به قیمت بسیار پایین آنها را میخرند، فریز میکنند و در تابستان با قیمت بالا میفروشند. این کار دلالان لطمه بزرگی به کشاورزان وارد کردهاست که به این زودی نمیتوانند کمرشان را در برابر ضرر، خستگی و ناامیدی راست کنند. قیمت هر صندوق گوجهفرنگی 20 کیلویی به کمتر از 20 هزار تومان در میدان بار رسیده است. این نرخ کفاف هزینههای سرسامآور تولید کشاورزان را نمیدهد. کشاورزان هرمزگانی هر سال در فصل برداشت با مشکل اساسی فروش مواجه میشوند. این موضوع معیشت آنان را معرض خطر قرار داده است. ورشکستگی کشاورزان از عواقب سنگین عدم نظارت و ساماندهی بازار صیفیجات است. کوتاه کردن دست دلالان میتواند نقش پرنگی در ساماندهی بازار داشته باشد اما جای سوال دارد که چرا بعد از این همه سال هنوز اقدام موثری در این زمینه صورت نگرفتهاست. توسعه صنایع فرآوری محصول گوجهفرنگی و پیاز یکی از نیازهای بخش کشاورزی در هرمزگان است. معضلی که هرسال کشاورزان را تهدید میکند، افت شدید قیمتهاست که خسارتهای سنگین و جبرانناپذیری به بهرهبرداران کشاورزی تحمیل میکند.
بیانگیزگی برای برداشت
کشاورزان به دلیل نبود نظارت بر قیمت محصولات، زمین خود را رها کردهاند و به این در و آن در میزنند تا شاید بتوانند راهی برای فروش محصولاتشان به قیمت مناسب بیابند. «مهرداد دادشاهی»، کشاورز مینابی که از روزگار ناخوش صیفیجات دل پری دارد، از نبود نظارت دولتی روی دلالان، گلایه میکند و میگوید:«نرخ گوجهفرنگی و پیاز به زیر کیلویی هزار تومان رسیده است. الان بازار دست دلالان افتادهاست و هر نرخی خودشان بخواهند برای خرید و فروش تعیین میکنند؛ کسی هم جلودارشان نیست. ما دستمان کوتاه است. اگر به آنها نفروشیم، محصولاتمان روی زمین میماند و خراب میشود. با این قیمت حتی پول سبد محصول هم جبران نمیشود». کشاورزان سبد خالی را به قیمت هشت هزار و 500 تومان از کارخانهجات میخرند اما یک سبد ۲۰ کیلویی محصول مرغوب گوجهفرنگی را ۲۰ هزار تومان هم کسی ازشان نمیخرد. مهرداد دادشاهی میگوید: «افت شدید قیمت محصول گوجه فرنگی و پیاز سبب شده است تا کشاورزان انگیزهای برای برداشت نداشته باشد و هزاران تن محصول مرغوب در معرض نابودی است». کشاورزان مینابی میگویند که مشکلات، دغدغهها و حرفهایشان را با «حسین رئیسی»، نماینده مردم میناب عنوان کردهاند اما هنوز خبری از رسیدگی نیست. دولت از کشاورزان حمایت نمیکند و صدای آنان به جایی نمیرسد.
خرجِ سرسامآور، دخلِ ناچیز
با بالا رفتن نرخ ارز در چند سال اخیر، قیمت نهادههای کشاورزی نظیر بذر، کود و سم افزایش سرسامآوری پیدا کرده است. بیشتر این نهادهها وارداتی هستند و با نوسان ارز مشکلات کشاورزان چند برابر میشود. دادشاهی میگوید: «دولت ارز چهار هزار 200 تومانی کشاورزان را حذف کرد و ضرر ما چند برابر شد. سمی که پارسال 110 هزار تومان میخریدیم، امسال یک میلیون و صد هزار تومان خریدیم. مواردی مثل کود امسال قیمتشان چندین برابر پارسال شده است. دلخوشی ما این است که کشت کنیم، به امید سود حاصل از برداشت تا توانیم علاوهبر هزینههای کشاورزی، معیشتمان را هم تامین کنیم. در اوج امیدواری اما موقع برداشت محصول، افت قیمت کمرمان را خم کردهاست. این نرخ حتی جوابگوی هزینههای مواد مورد نیاز برای تولید هم نیست. زمینی که پارسال برای محصول کشاورزی اجاره کردهبودیم، 80 میلیون تومان بود اما امسال به 500 میلیون رسیده است». با رها شدن زمینهای کشاورزی به حال خود، خیلی از کارگران بیکار شدهاند. دادشاهی میگوید: «از وقتی این وضع نابهسامان برای کشاورزان پیش آمدهاست، بعضی از کشاورزان به دلیل نبود درآمد کافی، مجبور به بیرون کردن کارگرانشان شدهاند. امسال خیلی زرنگ باشیم، شاید بتوانیم پول کارگرها را بدهیم. با این اوضاع فکر نکنم بتوانیم از پس هزینههایی بیاییم که برای کاشت محصولات خرج کردهایم». امید کشاورزان به حمایت مسئولان است تا از مرز ورشکستگی نجاتشان بدهد و بتوانند دوباره زمینهایشان را آباد کنند.