اشک‌ها و لبخندها

«من می‌خواهم صحنه‌هایی را به تو نشان دهم که مثل سیلی به صورتت بخورد و امنیت تو را خدشه‌دار کند و به خطر بیندازد. می‌توانی نگاه نکنی، می‌توانی خاموش کنی، می‌توانی هویت خود را پنهان کنی، مثل قاتل‌ها، اما نمی‌توانی جلوی حقیقت را بگیری، هیچ‌کس نمی‌تواند». این جملات منسوب به کاوه گلستان - یکی از تأثیرگذارترین عکاسان ایران در حوزه‌ مستند اجتماعی- است. عکس‌ها در هر موقعیتی، وقایع و شرایط انسانی را ثبت می‌کنند و در واقع ما را به موقعیت می‌برند که عکاس ثبت کرده‌است. عواطف و احساسات ما را درگیر می‌کنند و حتی به قول گلستان گاهی به صورت‌مان سیلی می‌زنند. عکاسی، پنجره‌ای به گذشته یا حال در مقابل ما باز می‌کند. وقایع ثبت‌شده پیش روی ما هستند و بدون هیچ کلمه‌ای با ما حرف می‌زنند. ایران در صد سال گذشته با وقایعی روبه‌رو بوده که باعث رقم خوردن صحنه‌های تلخ و شیرین زیادی شده‌است. سال‌های ابتدایی قرن با وبا گذشت و پس از گذراندن وقایعی چون انقلاب، جنگ، بلایای طبیعی و غیرطبیعی فراوان اکنون با کرونا رو به پایان است. حال از  پنجره عکس نگاهی به برخی از مهم‌ترین رویدادهای صد سال گذشته در ایران می‌اندازیم.

1.

سال| 1306

منبع| ایرنا

شرح:

بیماری وبا تا قبل از قرن نوزدهم محدود به هند بود. در سال ۱۸۲۱ میلادی برای نخستین‌بار به واسطه تجارت انگلیسی‌ها به ایران وارد و موجب تلفات عظیمی شد. 

2.

سال| 1329

منبع| آرشیو وزارت نفت

شرح:

در سال 1329 مصدق و همفکرانش طرح ملی شدن صنعت نفت را در مجلس شانزدهم ارائه دادند. حمایت مردم از این طرح موجب شد تا سرانجام در 29 اسفند آن سال، صنعت نفت به تصویب نمایندگان ملی شود.

3.

عکاس| عباس عطار

سال| 1358

منبع| آژانس عکس مگنوم

شرح:

انقلاب اسلامی ایران در 22 بهمن 1357 پیروز شد. مرد جوانی در اولین سالگرد این انقلاب بر اثر ازدحام جمعیت غش کرده‌است.

4.

عکاس| کاوه گلستان

سال| 1358 تا 1366

منبع| اعتماد

شرح:

فعالیت زنان در سال‌های جنگ ایران و عراق تنها به ستادهای پشتیبانی جبهه محدود نمی‌شد. آنان متناسب با توانایی‌های‌شان فعالیت‌های متنوعی انجام می‌دادند. برخی از زنان در خط‌ مقدم ‌در برابر دشمن ‌بعثی می‌جنگیدند.

5.

عکاس| کاوه گلستان

سال| 1358 تا 1366

منبع| سایت شخصی کاوه گلستان

شرح:

نهاد روحانیت در دوران دفاع مقدس، در کنار دیگر رزمندگان حضور داشتند.

6.

عکاس| عربعلی هاشمی

سال| 1367

منبع:  آرشیو خبرگزاری ایرنا

شرح:

عکس‌های «عربعلی هاشمی» از حادثه حمله ناو جنگی آمریکایی به هواپیمای مسافربری بندرعباس_دوبی، مدت‌هاست که مهر محرمانه خورده‌اند. این تصویر از معدود عکس‌های منتشرشده‌است که تکه‌های به‌جامانده از هواپیما را نشان می‌دهد.

7.

عکاس| علی فریدونی

سال| 1368

منبع| ایسنا

 شرح:

«عاشقان رهبر فقید» نامی است که این عکس به گفته عکاس‌اش گرفته است. این قاب جماعتی را نشان می‌دهد که در مراسم تشییع پیکر امام راحل از تپه‌ها سرازیر شده‌اند.

8.

عکاس| عطاالله طاهرکناره

سال| 1382

منبع| همشهری

شرح:

زمین‌لرزه‌ای در نخستین ساعات روز جمعه 5 دی 1382 شهر تاریخی بم را با خاک یکسان کرد. پدری پیکرِ بی‌جان دو فرزندش را برای خاکسپاری به دوش می‌کشد.

9.

عکاس| جان گرارآپ

سال| 1382

منبع| سایت شخصی جان گرارآپ

شرح:

بازماندگان زلزله بم سه روز پس از حادثه در خیابان‎های بم حرکت می‌کنند.

10.

عکاس| حامد ملک‌پور

سال| 1395

منبع| تسنیم

شرح:

حادثه آتش‌سوزی و ریزش ساختمان پلاسکو ۳۰ دی 1395 در چهارراه استانبول تهران رخ داد. پس از فروریختن ساختمان، عده‌ای از آتش‌نشان زیر آوار ماندند. آتش‌نشانان تا 8 بهمن در میان خاک و آهن دنبال همکاران‌شان می‌گشتند.

11.

عکاس| وزارت حمل و نقل چین

سال| 1396

منبع| رویترز

شرح:

نفتکش سانچی در غروب شنبه 16 دی‌ماه با یک کشتی باری چینی در 158 مایلی سواحل شرقی چین برخورد کرد. این حادثه یکی از غم‌انگیزترین حوادث صنعت دریانوردی ایران است.

12.

عکاس| سیدعلی هاشمی

سال| 1398

منبع| صبح ساحل

شرح:

سیل ویرانگر دی‌ماه 98 در شرق هرمزگان به شهرستان‌های جاسک، بشاگرد و سیریک خسارت‌های سنگینی وارد کرد.

13.

عکاس| فاطمه هاشمی

سال| 1398

منبع| میزان

شرح:

سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی با ۱۷۶ مسافر در ۱۸ دی‌ماه ۱۳۹۸ منجر به جان‌باختن تمامی سرنشینان‌اش شد. ستاد کل نیروهای مسلح، 21 دی‌ماه اعلام کرد: «بر اثر بروز خطای انسانی و به صورت غیر عمد، هواپیمای مسافربری اوکراینی مورد اصابت موشک ایرانی قرار گرفته است».

14.

عکاس| مصطفی رودکی

سال| 1399

منبع| میزان

شرح:

شیوع ویروس کرونا در ایران 30 بهمن 1398 به‌طور رسمی تایید شد. اقدامات بسیاری در راستای مقابله و جلوگیری از شیوع بیشتر این ویروس از همان روزهای ابتدایی صورت گرفت.

15.

عکاس| سمیره حنائی

سال| 1399

منبع| صبح ساحل

شرح:

کادر بهداشت‌ودرمان و مسئولان کفن‌ودفن در روزهای شیوع کرونا به سختی با این ویروس درگیرند. خستگی و رنج چهره «لیلا بهمن‌زاده»، کارشناس پرستاری بیمارستان شهید محمدی گوشه‌ای از شرایط را بازگو می‌کند.

16.

عکاس| سمیره حنائی

سال| 1399

منبع| صبح ساحل

شرح: «لیلا بهمن‌زاده» پس از یک ماه دست‌وپنجه نرم‌کردن با بیماری کووید-19، دوم مرداد 99 درگذشت. فرزندش عکس او را در مراسم خاکسپاری در دست گرفته‌است.

17.

عکاس| امیرحسین خورگویی

سال| 1399

منبع| ایسنا

شرح:

واکسن کرونای روسی «اسپوتنیک وی»، یک سال پس از دست‌وپنجه نرم کردن با این ویروس در هرمزگان به دکتر «مهدی حسنی‌آزاد»، متخصص بیماری‌های عفونی تزریق شد.

18.

عکاس| عطا کناره

سال| 1398

منبع| گِتی ایمیج

شرح:

انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا در حالی برگزار شد که بسیاری از ایرانیان از مدت‌ها پیش آن را پیگیری می‌کردند. این انتخابات به قدری در ایران حائز اهمیت بود که با تغییر نتایج در ایالت‌های مختلف، ارزش ریال در برابر دلار دستخوش تغییر می‌شد.