قطعی یا قحطی کلاس درس؟

آموزش دو سالی است که آنلاین شدهاست. دانش‌آموزان یکور خط هستند و معلمان آنور دیگر. اداره کلاس درس از این فاصله، بیشتر از معلم دست سرعت اینترنت و امکانات است. حتی معلمانی که سابقه ۱۰-۲۰ ساله در تدریس دارند، در این کار ماندهاند. چه برسد به سربازمعلمانی که در شرایط عادی هم تجربه کافی برای آموزش نداشتند. این را هم در نظر بگیرید که سربازمعلمان مسئول آموزش در منطقه‌های دورافتاده هستند. یعنی جایی که امکانات کمتر است و مشکلات بیشتر. منطق حکم می‌کند برای برقراری اعتدال در این شرایط، توجه ویژه‌تری مبذول شود. در کمال تعجب اما می‌بینیم که امکان حداقلی تحصیل در روستاهای دور از دسترس، با کیفیت نازل آن، حداقلتر است. سال تحصیلی جدید نزدیک است و کسی نمی‌داند تجربه دوساله آموزش در شرایط بحرانی، چقدر در بهبود این وضع کمک خواهد کرد.  در این شرایط اما درس خواندن برای دانشآموزان روستاها سختتر شدهاست؛ بنابراین بحران فعلی  را باید به جدی‌تر شدن بحران بی‌سوادی و ترک‌تحصیل اضافه کرد.

جذب سرباز معلم
به گفته‌ی معاون پشتیبانی و توسعه مدیریت آموزش و پرورش هرمزگان،  ۱۸۳ سربازمعلم با مدرک لیسانس و فوق‌لیسانس برای پوشش کلاس‌های درس در سال تحصیلی آینده به مدت دوسال جذب آموزش و پرورش می‌شوند. این سربازمعلمان با توجه به نیاز مناطق مختلف آموزش و پرورش استان به‌جز بندرعباس، کیش، هرمز و ابوموسی به مدت دوسال تمام مشغول به تدریس می‌شوند.
«غلامرضا سالاری میری»، معاونت پژوهش، برنامه‌ریزی و توسعه منابع آموزش و پرورش هرمزگان میگوید: «اداره کل آموزش و پرورش استان هرمزگان در نظر دارد در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ نسبت به جذب سربازمعلم در مناطق کمتر توسعه یافته، اقدام کند». با توجه به تمامی تمهیدات و برنامه ریزیهای صورت گرفته پرسشی که مطرح می شود این است که زیرساخت‌های آموزشی و امکانات تدریس مجازی تا چه اندازه مهیاست!

   
فقر امکانات آموزشی
«حجت» سربازمعلمی است که سال گذشته مسئولیت بزرگی بر گردن داشته است. او درباره مشکلات و کمبودهایش می گوید: « در مدتی که درگیر کلاس‌های مجازی شدم، حتی یک لحظه هم استرس رهایم نکرده‌است. استرس اینکه دانش‌آموز مفهوم را به خوبی درک می‌کند یا نه. یا اینکه مطالبی که مطرح می‌کنم برای همه قابل هضم است؟ سال اول تدریسم به واسطه ارتباط حضوری و چشمی که بین من و دانش‌آموزانم برقرار بود، قادر به درک متقابل از فاصله‌ای نزدیک بودیم. اما با وجود مجازی شدن کلاس‌ها و اینکه نمی‌دانیم دانش‌آموز در خانه شش‌دانگ حواسش در کلاس است یا خیر، کمی قضیه سخت شده. دوره‌ی خاصی را نیز برایمان در نظر نگرفته‌اند تا به واسطه شرکت در آن، بتوانیم با تجربه‌تر نسبت به دانش‌آموزانمان عمل کنیم . با توجه به محروم بودن روستاییان، سرعت کم اینترنت، قطع و وصل مکرر در زمان برگزاری کلاس و این قبیل مسائل، نه تنها وقت و رشته کلام از بین می رود، بلکه باعث کلافگی و خستگی دانش‌آموزان نیز میشود . نظم کلاس با فرستادن پیام‌های متنی از بین میرود که گلایه از نبود صدا و تصویر است. در این بین دانش آموزانی هستند که نمیدانی آیا با بازیگوشی‌هایشان نظم کلاس را به‌هم می‌زنند یا واقعا ارتباطشان با کلاس مشکل دارد .به هر حال باید کلاس را اداره کرد و به تدریس ادامه داد. بعضی از دانش‌آموزان نیز از داشتن تبلت یا گوشی شخصی محروم هستند. بعضی خانواده‌ها دو یا سه محصل دارند با یک گوشی که آن هم مال والدینشان است. برای منِ معلم بسیار سخت است که ببینم در میانه راه اینقدر مشکلات پیش روی دانش‌آموزم است و عطای درس خواندن را به لقایش می‌بخشد».

    

اجحاف در حق دانش‌آموز    
داشتن معلمی زبده و توانمند در شرایط تدریس آنلاین، ابتدایی‌ترین حق دانشآموزان محسوب میشود. اینکه والدین در شرایط اپیدمی کرونا از معلمان شناختی ندارند، نقصی دیگر به شمار میآید. محول کردن وظیفه تدریس مناطق محروم به سربازانی که تجربه‌ آن را ندارند، اجحافی است که نباید سهل‌انگارانه از کنار آن گذشت. درست است که با قشری ضعیف روبه‌رو هستیم اما مطمئنا هیچ دانش‌آموزی خودخواسته جایگاهش را انتخاب نکرده. فشار اقتصادی، مشکلات مسکن، نبود شغل و درآمدی که کفاف هزینه‌های عادی و روزمره را بدهد، شرایط را به گونه‌ای برای دانش‌آموزان این مناطق رقم زده است که در کنار درس خواندن، مسئول وظایف دیگری در خانه هستند. انصاف حکم می‌کند شرایطی برایشان فراهم شود تا به درس خواندن علاقمند و امیدوارشان کند. نه اینکه شانههای نحیفشان بار مشکلات را تاب نیاورد و از درس و مدرسه فراری شوند.