زندگی در تکرار

تکرار مکرر کلمات و تشدیدهایی بی وقفه ، مکث‌های طولانی و کلمات بریده، ناتوانی در برقراری ارتباط و در نهایت گوشه‌گیری و کاهش اعتماد به نفس در میان اجتماعِ افرادِ دارای لکنت زبان. اختلالی مادرزادی و گاها بروز آنیِ چنین عارضه‌ای در اثر وقوع حادثه ای دلخراش. تمام گفته‌ها در این دو سطری که خلاصه شد، دنیای ناگفته‌ یک فرد دچارِ اختلال گفتاری است. کسانی که از سوی برخی افراد به سخره گرفته می‌شوند و این تمسخر گاهی آن ها را منزوی و گاهی برعکس جسورتر میکند. 22اکتبرمعادل30مهرماه (روزی مثل دیروز) در تقویم جهانی سلامت با عنوان روز جهانی آگاهی از لکنت نام‌گذاری شده است.  به همین بهانه پس از بررسی علت و آمار مبتلایان به این بیماری، به سراغ مادری رفتیم که کودکی با چنین مشکلی را به خوبی پرورش می‌دهد و ماجرای آسیب مغزی نوجوانی که منجر به لکنت زبان او شده است، را می‌خوانیم.

علل بروز لکنت زبان
لکنت زبان اختلالی گفتاری است که در آن کلمات با تکرار زیاد و یا مکث های طولانی بیان می‌شوند و فرد را از ادای جملات پیوسته و روان بازمیدارد. افرادی که لکنت دارند می‌دانند چه می خواهند بگویند، اما به سختی آن را بیان می‌کنند. لکنت زبان در میان پسران بیشتر از دختران است و در بررسی‌ها و تحقیقات مختلف نسبتی در حدود ۷۰ درصد برای پسران و ۳۰ درصد برای دختران ذکر شده است. دلایل بروز لکنت زبان در کودکان، تاکنون به طور دقیقی روشن نشده، اما آن‌چه تا حدودی مشخص است، آن است که لکنت نمی‌تواند علت مشخصی داشته باشد؛ بلکه همواره معلول علت بدنی، عاطفی، اجتماعی یا ترکیب این عوامل است.
   
علائم لکنت زبان
لکنت از مهم‌ترین و متداول‌ترین اختلالات تکلمی است که اغلب از سنین 2تا 4 سالگی شروع می شود. مشکلات گفتاری که ممکن است با بروز علائمی مانند: پلک زدنِ سریع، لرزش لب و فک، تکان خوردن سر و قفل کردن مشت‌ها همراه باشد. توجه به صوت کودک در همان ابتدای سخن گفتن، تشخیص و رسیدگی زودهنگام توسط والدین جهت  درمان این بیماری، باعث می شود کودک در سنین بزرگسالی مشکلی نداشته باشد. البته طبق اطلاعاتی که از انجمن ناشنوایان و سایر بیماری های ارتباطی به دست آمده است تعدادی از کودکان که جمعیتی نزدیک به یک چهارم را شامل می شوند، بهبود پیدا نکردند و این بیماری در بزرگسالی همچنان به قوه‌ی خود باقی مانده است. از جمله دلایل لکنت زبان در کودکان وجود سابقه ی خانوادگی، رشد نوروفیزیولوژیکی نامناسب کودک، ناهنجاری ارثی در مغز که به مرکز تکلم آسیب می زند، ضربه ی شدید عاطفی و یا آسیب شدید به مغز در اثر سانحه یا سکته مغزی است. یکی از درمان های مهم لکنت زبان، گفتار درمانی است که توسط گفتار درمانگر انجام می‌شود.
  
درمان لکنت از کودکی
«سمیرا» مادر کودکی4ساله بنام النا است. او که از سن پایینِ فرزندش متوجه اختلال گفتاری او می‌شود، سعی در بهبود وضعیت گفتاری النا دارد. النا مدت 6 ماه است که تحت آموزش‌های گفتار درمان و کمک‌های مادر توانسته تا حدودی در ادای کلمات موفق‌تر از قبل باشد. النا کودکی مصمم و باانگیزه است که در آموختن اشتیاق زیادی از خود نشان می‌دهد. همین شور و شوق، انگیزه مادر را نیز دوچندان کرده است تا هرآنچه در توان دارد، در راه بهترآموزی فرزندش به کار گیرد و کودکش روان صحبت کردن را تجربه کند. از مادر در مورد چگونگی آموزش النا می‌پرسیم . او می‌گوید: «هرچه آموزش خلاقانه‌تر باشد، کیفیت یادگیری نیز بالاتر می‌رود. در تمام طول مدتی که النا تحت گفتاردرمانی قرار داشت، من نیز همراه او بودم و به او کمک می‌کردم. گاهی با تعیین جایزه‌، او را تشویق به شمرده شمرده صحبت کردن می‌کردم . هنگام بازی، فلش کارت‌هایی را که اشکال مختلفی رویش کشیده شده بود را با هم کار می کردیم و بعد از چندین بار تمیرین از او می‌خواستم هر بار سرعتش را برای نام بردن شکل روی فلش‌کارت‌ها بیشتر کند. همچنین زمان‌هایی را برای قصه خواندن در نظر می گرفتم و در قصه بیشتر از کلماتی استفاده می‌کردم که می دانستم النا در بیانش مشکل دارد. اگرچه طبق توصیه‌های متخصصان، درمان لکنت زبان در قالب گروهی نتیجه‌بخشتر است. ویروس کرونا اما شرایط را متفاوت‌تر کرده است. طبق راهنمایی‌های گفتاردرمانگر، در خانه بازی‌هایی مخصوص با النا انجام می‌دادم که تاثیرش را به وضوح مشاهده می‌کردم. مثلا در خانه برایش مکعب‌هایی مانند لی لی درست کرده بودم که با رسیدن به هر خانه النا باید کلمه ای از قبل تعیین شده را می‌گفت تا بتواند به خانه ی بعدی برود. در پایان بازی این کلمه در هر خانه چندین بار تکرار می‌شد که هم مایه خنده و شادی دخترم می شد و هم اینکه تکرار کلمات باعث ادای بهتر کلمات نسبت به قبل می شد. همچنین تمرین‌هایی مانند باد کردن بادکنک به دلیل اینکه عضلات دهان و لب تقویت می‌شوند و تنفس او نیز بهتر می‌شود و تمرین هایی بیشمارِدیگری که با کمی صبر و حوصله می‌توان همراه کودک بود و او را از این بحران ناخواسته نجات داد.
     
آگاهی بخشی از طریق رسانه‌ها
«مجید» در اثر سانحه‌ی تصادف و ضربه‌ی سنگینی که به جمجه اش وارد شده بود، مدت 4 ماه در کما بود. زمانی که پزشکان از بهبودی او مایوس شده بودند، معجزه‌ای ناگهانی بار دیگر چشمانش را بر روی زیبایی‌های دنیا باز کرد. دوران نقاهت طولانی را پشت سر گذاشت و قدرت تکلمش را از دست داده بود. پس از چندین ماه تمرین و برگزاری جلسات مستمر خانگی، اکنون میتواند صحبت کند اما لکنت زبان دو سالی است که همراه لحظه‌های زندگی‌اش شده و جمع دوستانی که او را در محافلشان کمتر دعوت می‌کنند. او که اکنون 19 سال دارد، از نامهربانی‌های دوستانش دلگیر است. عدم آگاهی جامعه از بروز عارضه‌ای ناخواسته که فرد در تعیین آن نقشی ندارد، موجب گوشه گیری بیمار می‌شود .چه بسا درکِ جمعی و نهادینه شدن چنین مشکلاتی از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی به بهبود و برگشت روال عادی زندگی «مجیدها» کمک شایانی کند.

روزنامه صبح ساحل