معجزه‌ عشق و مهارت

پرستاران نقش و جایگاه بسیار مهمی در نظام سلامت کشورها دارند. پرستارانی که بعضا القاب و عناوینی همچون فرشتگان زمینی را به خود اختصاص داده‌اند. احیاگران سلامتی که عدم حضورشان حتی در کنار بهترین پزشکان می‌تواند  معالجه  یک پزشک را ناتمام رها کند. این عضو از تیم درمان علیرغم مسئولیت‌هایی همچون کنترل وضعیت بیماران، حضور مهربانانه و دلگرمی دادن به بیمار و همراهانشان نیز گوشه‌ای از مهارت‌ها و بخشی از کارشان محسوب می‌شود. قدرت ارتباط کلامی خوب، اخلاق مناسب، درک بالا و صبر زیاد، سرمشق هر روزه‌ شروع کار پرستاران است. بی شک دستانی که نیازمند همراهی مراقبینی هستند که سلامتشان را بی‌محابا پیشکش بهبود آنان می‌کنند، قدردان ازخودگذشتگی‌ها و شب‌بیداری‌های بی‌وقفه خواهند بود. در این برهه از تاریخ  و همزمان با شیوع ویروس کرونا که پیر و جوان نمی‌شناسد، پرستاران در راه بهبود جامعه، جانشان را فدا کرده‌اند. شعار سال ۱۴۰۰ «تامین حقوق مردم، رفع موانع خدمتی، ارتقای سلامت جامعه» در نظر گرفته شده است که پرستاران در آن نقش مهمی دارند. ۱۹ آذرماه (مناسبتی همچون دیروز) به نام پرستارانی ثبت شده‌است که نقش پررنگشان را ویروسی کوچک اما با قدرتی جهانی بیش از پیش نمایان کرده است. قصد داریم در چنین روزی به واقعیات حرفه‌ای شغل پرستاری بپردازیم. از این رو با یکی از پرستاران بخش کووید بیمارستان شهیدمحمدی بندرعباس گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

          
 
         
گفت‌وگو با یک پرستار بخش کووید بیمارستان شهیدمحمدی درباره زیروبم‌های این حرفه
پرستاران خسته از کووید یا کم‌لطفی؟
پرستاری خسته از کم‌لطفی مسئولان در فشار کووید، کمی با صبح ساحل درددل می‌کند؛ به این امید که صدایش برای حل مشکلات پرستاران، شنیده شود.
         
پرستاری ترکیب عطوفت و مهربانی از یک سو و دانش و تجربه از سوی دیگر است. آیا خستگی یا برآورده نشدن انتظارات این قشر، تاثیری در خدماتدهی و اخلاق آنان در برخورد با بیماران دارد؟
ترکیب این دو عنصر حقیقتی محض است اما تا  زمانی که عاشق حرفه‌ پرستاری نباشی، آنچنان که باید نمی‌توان خدمات قابل قبولی ارائه داد. پرستار یعنی مراقب. مراقبت به همان اندازه که مادری دلسوز در هنگام بیماری فرزندش از جان و دل مایه می‌گذارد. پرستاری نیزجایگاهی مشابه جایگاه مادر دارد. ممکن است شرایط زندگی برایش سخت باشد ولی از وظایف مادری‌اش چیزی کم نمی‌گذارد. پرستاران علی‌رغم دشواری وسختی‌های حرفه پرستاری، همواره با روحیه قوی وتوکل به خدا به ارائه خدمت به بیماران ادامه می‌دهند. پرستاران در دوران اپیدمی کرونا این موضوع را به نحو احسن ثابت کرده‌اند که خستگی ناپذیرند وحتی در شرایط بحرانی، بهتر و با وجدان‌کاری مضاعف عمل می‌کنند. همیشه سعی کرده‌ایم با وجود کم و کاستی‌هایی که در میان بوده است از وظایف خود نسبت به بیماران کم نگذاریم و صدالبته که مسئولیت‌پذیر بودن، فشار کاری پرستاران را دوچندان می‌کند. در دوران همه‌گیری کووید با اینکه شیفت همکاران تمام می‌شد اما هر کدام چندین ساعت اضافه‌تر می‌ماندند  تا کارشان را به اتمام برسانند و با وجدانی آسوده راهی منزل شوند. تحمل ساعت‌های طولانی با پوششی خاص و ماسک‌هایی که تنفس را مشکل می‌کنند، تنها یک دلیل دارد و آن هم عشق به مردم و خدمت کردن برای آنهاست. از زمان ورود ویروس کرونا به کشور برخی از مشاغل به صورت دورکاری یا تقسیم شیفت انجام میشد اما کادر درمان خصوصا پرستاران با تعداد کم نیرو و فشار زیاد کاری مدت زمان زیادی را در محیط بیمارستان می‌گذراندند و حتی اگر بیمار می‌شدند، استعلاجی آنان نیز مورد قبول واقع نمی‌شد. کم لطفی‌های زیادی از سوی مسئولان نسبت به پرستاران اعمال می‌شود که هضم آن با توجه به سختی کار غیرقابل قبول است.
       
شمار بستری‌شدگان به علت همه‌گیری ویروس کرونا، در دو سال اخیر به شدت افزایش یافت. آیا اقدامی برای رفع کمبود پرستار صورت گرفته است؟ چه تسهیلات و تمهیداتی برای افزایش فشار کاری و در معرض خطر قرار گرفتن پرستاران در نظر گرفته شده است؟
با افزایش شمار بستری‌شدگان به علت ویروس کرونا در دو سال اخیر هیچ اقدامی برای رفع کمبود نیروی پرستاری صورت نگرفته است. فقط در دوران بحران کووید به صورت مقطعی از برخی استانها به مدت کوتاه، نیروهای داوطلب به بیمارستان‌های استان آمدند و کمک کردند. در شش‌ماهه ابتدایی شیوع کرونا فراخوانی زده شد و تعداد زیادی نیرو به عنوان نیروی 89 روزه جذب شدند که متاسفانه برای این نیروها هیچ مزایا و امنیت شغلی در نظر گرفته نشده بود و حجم زیاد شیفت‌ها و بدرفتاری مسئولان موجب انصراف تعداد بیشماری از این پرستاران شد. تعدادی از نیروها نیز به علل گوناگون مانند بیماری یا بارداری از کادر درمان و حضور در بخشها معاف شدند. هیچ تلاشی برای نگه داشتن و دلگرم کردن نیروها صورت نگرفت و کمبود نیرو را با فشار به بقیه نیروها جبران کردند. هر پرستار در شیفت 11 بیمار دارد. بخشی که تا قبل از این 24 تخت داشت را به 36 تخت افزایش دادند؛ بدون اینکه نیرویی اضافه شود و به  قول مسئولی والا در بیمارستان، «یک آف در ماه برای پرستار کافی است». ما بدون تعطیلی در هر شیفت کاری به وضعیت 11-12 بیمار  رسیدگی می‌کنیم و حتی حق هیچگونه اعتراضی را نداریم.
      
رابطه بین کاهش سطح فرسودگی پرستاران و امنیت شغلی چیست؟
متاسفانه پرستاران در مقایسه با سایر کارکنان دولت سطح فرسودگی بالای شغلی را تجربه می کنند. یکی از عوامل موثر بر سطح این ناهنجاری و فرسودگی در پرستاران، میزان امنیت شغلی آنان است. مطمئنا هرچقدر پرستاری دچار فرسودگی شغلی شود، به همان نسبت امنیت شغلی او نیز به خطر می‌افتد؛ چراکه اکثر پرستاران، خانم و نقش مادر خانواده را دارا هستند. این مسئله باعث بیماری وعدم حضور آنان در محل کار یا خستگی بیشتر می‌شود. خصوصا مادرانی که فرزندی محصل یا کودک شیرخوار دارند. همچنین بسیاری از همکاران در دوران کویید دچار افسردگی، دیسک گردن و کمر مشکلات کلیوی شده‌اند. ساعات طولانی گان بر تن داشتن و حجم بالای کار، حتی فرصت نوشیدن آب یا استفاده از سرویس بهداشتی را نیز برای آنها به تعویق می‌اندازد. هیچکس اما به این موضوعات توجهی نمیکند و تاکنون هیچ تدبیری برای رفع منابع استرس‌زای محیط کار یا  بهبود شرایط پرستاران اتخاد نشده است. در دوران کرونا با تمام خستگی‌ها و فشارهای روحی، مرخصی‌ها را لغو کردند و بعد از فروکش کردن موج پنجم، حتی دو روز تعطیلی به پرستاران اختصاص داده نشد. در این میان نه تنها پرستاران بلکه خانواده‌های‌شان نیز تحت تاثیر این دوران دچار بحران، اضطراب، استرس و افسردگی شده‌اند. پرستارانی وجود دارند که  از ترس ناقل بودن در حسرت در آغوش کشدن عزیزانشان به سر می‌برند. اینها اگر فرسودگی و عدم امنیت شغلی نیست پس نامش چیست؟!
      
مهمترین و اصلی‌ترین دغدغه شغلی یک پرستار چیست و چه انتظاراتی از مسئولان برای رفع مطالبات به حق‌تان  دارید؟
هم‌اکنون مهم‌ترین دغدغه شغلی پرستاری احقاق حقوق ازدست رفته‌‌ای مانند تعرفه‌گذاری پرستاری، برقراری  فوق العاده خاص در حکم آنان، رسیدگی به وضعیت معیشتی، لحاظ سختی کار، قرار گرفتن به عنوان مشاغل سخت و بازنشستگی با 20 سال سابقه هستند. این درحالی است که اکثر آنان حداقل با 20 سال سابقه هنوز تسهیلاتی مانند خرید مسکن دریافت نکرده‌اند و در منزل استیجاری به سر می‌برنند. اضافه‌کاری اجباری، پرستاران را خسته کرده است و متاسفانه  وعده و وعیدهای مسئولان در حد حرف باقی مانده است.
           
با توجه به اینکه نیروهای شرکتی تفاوتی در ارائه مدرک تحصیلی با نیروهای ثابت استخدامی ندارند، کمی از مشکلات آنان توضیح دهید.
بنده یکی از نیروهای شرکتی هستم که نزدیک به 9 سال است به صورت شرکتی مشغول به کار هستم. تفاوت فاحش بین حقوق ما و همکاران دیگر، واقعا ما را مایوس کرده است. ما دو سال است پا‌به‌پای دیگر پرسنل در بخش کووید با جان و دل زحمت کشیده و عرق ریخته‌ایم اما متاسفانه حقوقی نصف حقوق دیگر همکاران و شاید کمتر دریافت می‌کنیم .اضافه کار برای ما 60 ساعت تعریف شده ولی ما را مجبور به کار بیشتر از اضافه کار می‌کنند که در ماه به 120 ساعت می‌رسد.  در حالی که هیچگونه پرداختی برای ما بیشتر از 60 ساعت لحاظ نشدهاست. کارانه ما هر شش ماه یکبار پرداخت می‌شود و مالیات زیادی از آن کسر می‌شود که در نهایت مبلغ ناچیزی به ما تعلق می‌گیرد. حرفه‌ پرستاری مانند برخی از شغل‌های دیگر در دنیا نیاز به به‌روز بودن دارد. ما باید در کلاس‌هایی شرکت کنیم که به همین منظور دایر می‌شوند تا اطلاعات تازه‌ای داشته باشیم؛ اما  با وجود این هیچ حق امتیازی برایمان در نظر گرفته نشده است. من و برخی از همکاران پس از سالها خدمت، هیچ رتبه‌بندی و امتیازی مانند ارشد، خبره و دیگر سمتهایی نداریم که به پرستاران می‌دهند. چندی پیش برای یکی از همکاران شرکتی به علت مبتلا شدن به دیسک گردن، کمیسیون پزشکی تشکیل شد. وقتی اساتید پرونده پزشکی‌اش را رویت کردند، در کمال ناباوری اعلام کردند که ما نیروی شرکتی مریض نمی‌خواهیم؛ نه استعلاجی می‌پذیریم، نه پرونده پزشکی و به نماینده شرکت نامه می‌زنیم یک نیروی سالم به ما بدهد؛ شما هم اگر دنبال استعلاجی هستید، استعفا بدهید و در منزل استراحت کنید. نیروهای شرکتی هیچ گونه متولی در وزارت‌خانه برای رفع مشکلات صنفی ندارند. آنها مجبور به ادامه کار در شرایط سخت جسمانی هستند. این در حالی است که مطمئنا در مورد یک نیروی رسمی هیچ مسئولی به خود اجازه چنین برخورد وقیحانه‌ای را نمی‌دهد. امید است مسئولان به تمامی پرستاران این سرزمین که در ارائه خدمت به همنوعانشان از جان مایه می‌گذارند، توجهی ویژه داشته باشند و باعث دلگرمی بیش از پیش آنها و ایجاد امنیت شغلی‌شان شوند.

روزنامه صبح ساحل