یک ایرانی برای خرید ارزانترین خودرو باید ۴۶ ماه درآمد خود را به طور کامل پسانداز کند.
به گزارش صبح ساحل، یک ایرانی برای خرید ارزانترین خودرو یعنی پراید باید ۴۶ ماه درآمد خود را به طور کامل پسانداز کند. این رقم ابتدای دهه ۹۰ کمتر از ۳۰ ماه بود.
کاهش قدرت خرید مواد غذایی
حجم از دست رفتن قدرت خرید خانوارهای ایرانی در سال ۱۴۰۱ به بالاترین سطح خود رسیده است. در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۳۹۶، افزایش ۴.۵ برابری حداقل دستمزدها و میانگین ۴ برابری حقوق و دستمزدها و در سوی دیگر افزایش ۱۰ برابری قیمت مواد غذایی یعنی این که قیمت غذا نسبت به دستمزدها ۲.۵ برابر رشد کرده و این یعنی کمتر از نصف شدن سفره مردم.
نرخ تورم سالانه مواد غذایی پیش از سال ۱۳۹۷ حدود ۱۰ درصد بود که در نتیجه شوک قیمت ارز سال ۱۳۹۷ تا ۶۳ درصد در نیمه سال ۱۳۹۸ صعود کرد. موج دوم افزایش قیمت مواد غذایی با شوک دوم قیمت ارز از نیمه سال ۱۳۹۹ شروع شد و به تبع آن نرخ تورم مواد غذایی به ۶۱ درصد در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ افزایش یافت. نقش غذا در نرخ تورم از ۲ واحد-درصد در سال ۱۳۹۷ به ۱۶ واحد-درصد در سال ۱۴۰۰ صعود پیدا کرد، یعنی غذا به تنهایی نرخ تورم ۱۶ درصدی ایجاد کرده است.
سهم غذا در ایجاد تورم از کمتر از ۲۹ درصد در نیمه اول ۱۳۹۷ تا ۳۷ درصد در نیمه دوم ۱۴۰۰ بالا رفت. مهمترین عامل تاثیرگذار در نرخ تورم بالای سال جاری، غذا است. در بهمن ماه ۱۴۰۰، به ترتیب سهم غذا ۳۷ درصد، خدمات ۳۵ درصد و سایر کالاها ۲۸ درصد از افزایش قیمت کالاها و خدمات (نرخ تورم) است.
با وجود افزایش ۵۷ درصدی حداقل دستمزدها، قدرت خرید مواد غذایی نیروی کار در سال ۱۴۰۱ افزایش پیدا نخواهد کرد و در حدود نصف سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ باقی خواهد ماند. دلایل اصلی آن عبارتند از:
(۱) افزایش قیمت جهانی مواد غذایی و محصولات کشاورزی (۲) حذف ارز ترجیحی (۳) نرخ تورم بالا در سال ۱۴۰۱ در صورت اصلاح نشدن قیمت ارز (۴) افزایش هزینههای تامین، تولید و توزیع مواد غذایی در سال ۱۴۰۰ (۵) افزایش قیمت مواد اولیه مورد استفاده در بسته بندی
صعود قیمت غذا
افزایش همزمان قیمت دلار و قیمت جهانی کامودیتی ها و در سوی دیگر حذف ارز ترجیحی، موجب شده ظرفیت افزایش قیمت غذا (به ریال) بیش از ۱۰ برابر، قیمت روغنهای خوراکی و ذرت ۱۳ برابر، پنبه و دانه سویا ۱۱ برابر، غلات بیش از ۱۰ برابر و شکر بیش از ۸ برابر، در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۳۹۶ ایجاد شود، آن هم در شرایطی حقوق و دستمزد نیروی کار حداکثر ۴.۵ برابر بالا خواهد رفت. این برآورد افزایش قیمت ها بدون در نظر گرفتن تاثیرات ناشی از صعود قیمت کامودیتی ها و مواد غذایی در نتیجه جنگ اکراین است.
با افزایش ۵۸ درصدی قیمت جهانی مواد غذایی (بدون در نظر گرفتن افزایش قیمت ناشی از جنگ اکراین) و در سوی دیگر ۶.۵ برابر شدن قیمت دلار، با حذف ارز ترجیحی قیمت، مواد غذایی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۶ بیش از ۱۰ برابر افزایش خواهد یافت و در حالت خوشبینانه (با رفع شوکهای قیمت جهانی مواد اولیه و غذا در اسفند ماه ۱۴۰۰) نسبت به سال ۱۴۰۰ تغییر نخواهد داشت.
در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۳۹۶، افزایش ۴.۵ برابری حداقل دستمزدها و میانگین ۴ برابری حقوق و دستمزدها و در سوی دیگر افزایش ۱۰ برابری قیمت مواد غذایی یعنی این که قیمت غذا نسبت به دستمزدها ۲.۵ برابر رشد کرده و این یعنی کمتر از نصف شدن سفره مردم. بایستی توجه داشت که صعود قیمت غذا موتور محرک نرخ تورم بالا در سال جاری است.
فشار گرانی از این رو تشدید و خرد کننده شده که خانوارهایی که قبلا از همه هزینه های خود مانند تهیه پوشاک و لوازم خانگی و تفریح و … زده اند، هم اکنون در برابر افزایش بالای ۵۰ درصدی قیمت مواد غذایی، اجاره خانه و ... هیچ جای عقبنشینی و مانور و دفاعی ندارند و کاملا آسیب می بینند.
چهار سال متوالی است که برای اولین بار در تاریخ ایران هر ساله هزینه خانوارها از درآمد آنها پیشی میگیرد که در صورت استمرار رویه جاری دولت و شرایط جهانی در سال ۱۴۰۱ نیز استمرار خواهد یافت. پنج سال کاهش مستمر قدرت خرید مردم نتیجه ای جز تشدید رکود تورمی، فقیرتر شدن عامه مردم و کوچک شدن طبقه متوسط و به تبع آن اقتصادی ضعیف و ناپایدار به دنبال نداشته و نخواهد داشت.