این روزها اخبار و اطلاعات گوناگونی در خصوص تحولات مربوط به قفقاز و جنگ قره باغ بین افکار عمومی و نخبگان سیاسی رد و بدل می شود که باید بر مبنای منافع ملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. پیرامون این مهم گفتگویی با دکتر «اکبر معصومی» پژوهشگر روابط بین الملل انجام داده ایم. 

 

از نظر این پژوهشگر روابط بین الملل، مساله ای که وجود دارد این است که ایران نسبت به تحولات قفقاز چه رویکردی دارد و در جنگ قره باغ چه سیاستی را باید در پیش بگیرد. بررسی وضعیت میدانی و کنشگری دو کشور آذربایجان و ارمنستان نشان می دهد که این دو باید اختلافات خود را از طریق روند های سیاسی بر مبنای گفتگو  حل و فصل کنند. 

از طرف دیگر مواضع جمهوری اسلامی ایران توسط رهبر معظم انقلاب به صورت شفاف مطرح شد که لازم است مورد توجه و تاکید قرار گیرد. 

معصومی در رابطه با رویکرد ایران گفت: رهبر معظم انقلاب در ۱۳ آبان ۱۳۹۹ درباره درگیری بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان فرمودند: «این درگیری نظامی باید هرچه زودتر تمام شود؛ البته همه‌ سرزمین‌های جمهوری آذربایجان که به‌وسیله‌ ارمنستان تصرف شده باید آزاد شود و به آذربایجان برگردد. تروریست‌هایی که براساس گزارش‌های قابل اطمینان وارد منطقه شده‌اند، نباید به هیچ‌وجه نزدیک مرز ایران شوند و اگر آن‌ها نزدیک مرز شوند، قطعاً برخورد قاطع خواهد شد». این رویکرد کلی جمهوری اسلامی ایران در مورد اتفاقات و تحولات مربوط به قفقاز است.

  

معصومی با بیان اینکه واکاوی دقیق تحولات قفقاز جنوبی نشان می‌دهد که برخی بازیگران پیرامونی و بیرونی سعی دارند حضور پیدا کنند و بر تحولات فعلی و آینده قفقاز تاثیر گذار باشند، گفت: تعریف معادله چند وجهی توسط محور عبری- ترکی- غربی در دو کشور ارمنستان و آذربایجان بیانگر آن است جمهوری اسلامی ایران باید در تحولات مربوط به این منطقه تاثیرگذاری فعالی داشته باشد و بر اساس سابقه تاریخی، منافع خود را با جدیت دنبال کند.

این پژوهشگر با بیان اینکه ترکیه و رژیم صهیونیستی در حال حاضر تلاش می‌کنند به بهانه جنگ قره باغ، زمینه های همکاری و همگرایی با جمهوری آذربایجان را بسط دهند و صهیونیست‌ها با قرار دادن سلاح و پهپادهای متعدد به دولت آذربایجان و با فعال‌سازی رسانه‌های مختلف و متعدد درحال القاسازی این گزاره هستند که اسرائیل عامل مهمی در پیروزی دولت آذربایجان در جنگ قره باغ بوده است، افزود: این در حالی است که بازگشت قره باغ به سمت جمهوری آذربایجان بیشتر به جهت حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است که متاسفانه محور رسانه‌ای عبری- ترکی تلاش می‌کنند ایران را در مقابل افکار عمومی جمهوری اذربایجان قرار دهند. 

  

وی در رابطه با نقش دو کشور غربی بیان کرد: آمریکا و فرانسه نیز درصدد حمایت از دولت ارمنستان هستند. به طوری که ایالات متحده دومین سفارتخانه بزرگ خود را در ایروان پایتخت ارمنستان دارد و این نشان دهنده معادله چند وجهی غرب در قفقاز است.

معصومی افزود: در واقع غرب تلاش می کند که دولت الهام علی اف در جمهوری آذربایجان از طریق نزدیکی با رژیم صهیونیستی و دولت غربگرای پاشینیان از طریق همراهی با آمریکا و بر اساس مدل راهبرد متحد با تاکتیک مختلف، قفقاز را بر اساس رفتارهای ضد ایرانی و ضد روسی مدیریت کنند. 

حال که جنگ قره باغ تمام شده است و وضعیت قره باغ تا حدود زیادی مشخص شده است دیگر دولت های منطقه بهانه ای برای جنگ اندوزی و خرید سلاح ندارند. بنابراین باکو نباید به سمت خرید سلاح از سمت رژیم صهیونیستی برود و انتظار می‌رود دولت جمهوری آذربایجان حساسیت های همسایگان خود را نیز در نظر داشته باشد. 

 

معصومی در رابطه با دالان زنگزور بیان داشت: با برچیده شدن خط ارتباطی لاچین دیگر صحبت از زنگزور معنی و مفهومی ندارد. اینکه دولت ترکیه تلاش می‌کند از طریق جمهوری آذربایجان کریدور زنگزور را با اشغال استان سیونیک ارمنستان فعال کند، رویکردی خطرناک و بر خلاف نظر جمهوری اسلامی ایران است. بنابراین ایران باید مواضع خود مبنی بر عدم اجازه به کشورهای منطقه در تغییر مرزهای خود را با قاطعیت در پیش بگیرد و از این رو ایجاد دالان زنگزور را از طریق تصرف استان سیونیک ارمنستان با حساسیت دنبال کند و کوچکترین تحرک در این زمینه را به شدت پاسخ دهد. فعال‌سازی دیپلماسی در کنار تقویت میدان عامال بازدارنده در این حوزه خواهد بود. 

روزنامه صبح ساحل