مسوولیت اجتماعی صنایع، گامی برای فقرزدایی!

استقرار صنایع و بنگاه‌هاي بزرگ اقتصادي در هرمزگان و به ویژه در غرب بندرعباس یک امتیاز خوب برای این استان به شمار می‌رود.

 

صنايع و بنگاه‌هاي بزرگ اقتصادي استان ظرفيتي مهم براي توسعه‌ی هرمزگان محسوب مي‌شوند. صنایعی که می‌توانند در توسعه‌ی همه‌جانبه‌ی کشور و این استان نقش مهمی ایفا می‌کنند. وظیفه‌ی ذاتی بنگاه‌های اقتصادی و صنایع بزرگ علاوه بر تولید، ایجاد فرصت‌های شغلی است. هرمزگان استانی ثروتمند اما سرشار از فقر ومحرومیت در حوزه‌های مختلف آموزشی،  بهداشتی و درمانی، فرهنگی، ورزشی، تفریحی و زیرساخت‌های حمل‌ونقل و غیره است. بنگاه‌های بزرگ اقتصادی در کنار ایجاد اشتغال مستقیم و پایدار و عمل به ماموریت‌های اصلی، می‌توانند باعث رونق فعالیت‌های مختلف در قالب مسوولیت‌های اجتماعی باشند. در دهه‌های اخیر و با گسترش روز افزون اثرگذاری سازمان‌ها بر محورهای تشکیل‌دهنده‌ی توسعه‌ی پایدار یعنی اقتصاد، جامعه و محیط زیست، مفهومی به نام مسوولیت اجتماعی در سازمان‌ها نهادینه شده است. مسوولیت اجتماعی سازمان‌ها یعنی اینکه سازمان‌ها فقط در مقابل سهامداران‌شان مسوول نیستند، بلکه سازمان‌ها در ارتباط با ذینفعان دیگری که بیشتر مردم را شامل می‌شود نیز مسوولیت دارند که باید آنها را هم درتصمیم‌گیری‌های خود لحاظ کنند. اگرچه درکشور ما برای مسوولیت اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی، قانونی دیده نشده اما برخی کشورها شرکت‌ها را ملزم می‌کنند تا بودجه یا درصدی از سود اقتصادی خود را برای عمل به مسوولیت اجتماعی در نظر بگیرند. این شرکت‌ها با عمل به مسوولیت اجتماعی نقش مؤثری در برطرف کردن فقر و محرومیت در کشور خود دارند. هم‌چنین بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا فراتر از قانون و انتظارات دولت به مسوولیت اجتماعی خود عمل می‌کنند بطوریکه بزرگ‌ترین نهادهای خیریه‌ی دنیا متعلق به شرکت‌های بزرگ هستند که فراتر از کشور خود در قالب مسوولیت‌های اجتماعی یاری‌رسان کشورهای فقیر و محروم  نیز هستند.

شرکت‌های بزرگ عمل به مسوولیت اجتماعی را هزینه تلقی نمی‌کنند، بلکه راهی برای افزایش اعتبارو شهرت بنگاه‌های اقتصادی خود می‌دانند.  نکته‌ی جالب‌ توجه آنکه استاندارد ایزو ۲۶۰۰۰ که بسیاری از شرکت‌های ایرانی به دنبال دریافت آن هستند، با نام «مسوولیت اجتماعی سازمانی» شناخته می‌شود.  اهمیت این استاندارد برای شرکت‌های ایرانی از آن ‌جهت است که بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی داشتن این استاندارد را یکی از پیش‌شرط‌های سرمایه‌گذاری در شرکت‌های ایرانی عنوان می‌کنند.  برای سرمایه‌گذاران خارجی مسوولیت شرکت‌ها در قبال جامعه اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل شرکت‌های ایرانی تلاش می‌کنند تا در زمینه‌ی مسوولیت اجتماعی جایگاهی فعال داشته باشند. نگاهی به نام شرکت ها و بنگاه های اقتصادی فعال در حوزه‌ی انجام مسوولیت های اجتماعی نشان می دهد که تنها چند شرکت‌، صنایع و بنگاه اقتصادی هرمزگان در میان شرکت‌های برتر در حوزه‌ی مسئولیت اجتماعی دیده می‌شود. این در حالی است که فعالیت‌های اجتماعی این بنگاه‌های اقتصادی پردرآمد و متمول برای مردم هرمزگان چندان مشهود و ملموس نیست. ناگفته نماند مسوولیت اجتماعی تنها مربوط به شهر محل فعالیت بنگاه‌ها نمی‌شود و طیف گسترده‌ای از مسوولیت‌ها را شامل می‌شود. مردم استان هرمزگان انتظار دارند،  صنایع بزرگ اقتصادی در فعالیت‌هایشان، سهمی برای آنان  در نظر بگیرند و نقشی در توسعه و عمران محل زندگی آنان ایفا کنند. متأسفانه اکثر صنایع بزرگ استان از منابع مادی و طبیعی هرمزگان استفاده می‌کنند اما برخی حاضر نیستند در توسعه‌ی استان و اشتغال جوانان بومی سهمی داشته باشند و  به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند گویا در حوزه‌ی اجتماعی هیچ وظیفه‌ای ندارند یا خدمات اجتماعی خود را محدود به ساخت چند مدرسه و یا اقدامات این‌چنینی در روستاهای پراکنده‌ی استان می‌کنند درحالی‌که درآمد  هنگفت و کلان این صنایع و خدماتی که به مردم هرمزگان ارائه می‌دهند قابل‌مقایسه نیست.

طرح این موضوع به معنای نادیده گرفتن خدمات این شرکت‌ها وصنایع مستقر در استان نیست، بلکه نکته‌ی مهم کافی نبودن خدمات ارائه ‌شده توسط این بنگاه‌های پردرآمد است. متأسفانه برخی مدیران این صنایع و بنگاه‌های پردرآمد یا آگاهی و رویکردی نسبت به مسوولیت اجتماعی محیط فعالیت خود ندارند و یا برای مردم هرمزگان ارزشی قائل نبوده و هیچ‌گونه مسوولیتی را در قبال این استان نمی‌پذیرند، غافل از آنکه توجه و عمل به مسوولیت اجتماعی بنگاه اقتصادی تحت مدیریت‌شان به پایداری و دوام آنان کمک می‌کند. این بنگاه ها می‌توانند درحوزه های مختلف بهداشت و درمان، فرهنگ، آموزش، محیط زیست، ورزش و ... در جهت رفاه مردم گام‌های بلندی بردارند. هرچند در سال های اخیر شاهد انجام فعالیت برخی از بنگاه‌های اقتصادی استان در قالب مسوولیت های اجتماعی بوده‌ایم و در دوران همه‌گیری ویروس کرونا و هم‌چنین زلزله‌ی اخیر منطقه فین ردپایی از آنان دیده شد، اما چرا با وجود صنایع متعدد، تنها چند بنگاه‌ اقتصادی در هرمزگان به وظیفه خود عمل می کنند؟ اقداماتی که توسط برخی شرکت‌های پردرآمد استان تحت عنوان مسوولیت اجتماعی صورت ‌گرفته تا چه میزان در توسعه‌ی استان نقش داشته است؟ این اقدامات چه میزان توانسته است رضایت مردم هرمزگان را جلب کند؟ به نظرمی رسد با الزامی شدن نه اختیاری بودن عمل به مسوولیت های اجتماعی بنگاه های اقتصادی، شاهد اتفاقات خوبی در هرمزگان باشیم.