با وجود اینکه گوش‌ها عضوی از بدن هستند که وظیفه شنیدن را برعهده دارند، هر گونه صدای ناخوشایندی می‎‌تواند باعث آزردگی افراد شود. وزوز در گوش یکی از همین صداهای ناخوشایند است که حسابی باعث کلافگی خواهد شد. این مشکل شاید در وهله اول ساده به نظر برسد اما با ادامه‌دار شدن آن، می‌تواند باعث اختلال در روند عادی زندگی شود. افرادی که درگیر وزوز گوش هستند، به دنبال راهی برای خلاص شدن از این مشکل می‎‌گردند تا بتوانند به روند عادی زندگی خود ادامه بدهند. «دکتر سامان خرمی‌نژاد»، متخصص گوش، حلق و بینی، به بررسی این مشکل و راه‌های درمان آن می‌پردازد.

  

زمانی که درک صدا بدون محرک خارجی به وجود می‌آید، در چنین شرایطی فرد دچار وزوز گوش شده است. یعنی اصوات محیطی وجود ندارند ولی فرد در گوش خود صدا می‌شنود. عوامل زیادی می‌تواند منجر به بروز وزوز گوش شود اما به طور کلی، آن دسته از افرادی که در معرض صدای بسیار بلند مثل موج انفجار قرار می‌گیرند، بیش از بقیه دچار این مشکل خواهند شد. در جوامع مختلف، آمار ابتلا به مشکل وزوز گوش متفاوت است اما به طور کلی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که 3 تا 30 درصد جمعیت ممکن است به این مشکل دچار شوند. سن ابتلا به وزوز گوش با توجه به عامل به وجود آورنده آن، متغییر است اما در سنین میانسالی احتمال بروز آن بیشتر از سایر سنین می‌تواند باشد.

  

به طور کلی، وزوز گوش به دو نوع ضربان‌دار و غیر ضربان‌دار دسته‌بندی و شناخته می‌شود. نوع غیر ضربان‌دار وزوز گوش شیوع بیشتری دارد. یک ریتم منظم و پشت سر هم، ناشی از وزوز گوش ضربان‌دار است در حالی‌که بروز صداها به شکل ممتد، وزوز گوش غیر ضربان‌دار محسوب می‌شود. در نوع ممتد، صداها قطع و دوباره شنیده خواهند شد. یکی از شایع‌ترین نوع وزوز گوش ضربان‌دار، افزایش فشار داخل جمجمه با علت نامشخص است. علاوه بر این، مشکلات سیستم عروقی از علل ناشایع  وزوز گوش ضربان‌دار محسوب می‌شود. همچنین انقباض عضلات کنار و داخل گوش ممکن است منجر به وزوز گوش ضربان‌دار شود. آن دسته از افرادی که به تومور عروقی داخل گوش میانی مبتلا می‌شوند نیز می‌توانند دچار این نوع وزوز گوش (ضربان‌دار) شوند. همان‌طور که اشاره شد، وزوز گوش غیر ضربان‌دار، شایع‌تر از نوع دیگر است و دلایل مختلفی در ایجاد آن نقش دارند. این نوع وزوز گوش ممکن است با کاهش شنوایی یا بدون کاهش شنوایی به وجود بیاید. در واقع، ضعف عصب گوش به مرور زمان و پیرگوشی، مهم‌ترین علت وزوز گوش غیرضربانی محسوب می‌شود که باعث کاهش شنوایی خواهد شد. مصرف برخی داروها نیز در بروز این نوع وزوز گوش نقش دارند. علاوه بر این، قرارگیری در معرض صدای بلند، فرد را مستعد ابتلا به وزوز گوش غیرضربانی می‌کند. برخی بیماری‌های گوش داخلی مثل مینیر نیز در بروز وزوز گوش غیر ضربانی نقش دارند. تومورهای عصب شنوایی نیز ممکن است منجر به وزوز گوش غیر ضربانی شوند. 

  

وزوز گوش به شکل موقت ممکن است ایجاد شود اما در برخی افراد این مشکل به حالت مستمر ادامه خواهد داشت. چنانچه این مشکل با وجود گذشت 2 تا 3 هفته برطرف نشود و ادامه پیدا کند، نباید نسبت به آن بی‌تفاوت بود در چنین شرایطی مراجعه به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی ضروری است تا علت ایجاد وزوز گوش بررسی شود. وزوز گوش معمولا خطری ندارد اما از آن‌جایی که روی کیفیت زندگی اثر منفی می‌گذارد، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است. 

  

برخی از افراد تصور می‌کنند که یکی از دلایل بروز وزوز گوش، وجود جرم در گوش است اما این باور درست نیست و جرم گوش از دلایل اصلی ابتلا به وزوز گوش محسوب نمی‌شود. جرم گوش در شرایطی که بنا بر هر دلیل به پرده گوش بچسبد، ممکن است باعث ایجاد وزوز گوش شود. یکی از دلایلی که می‌تواند باعث چسبیدن جرم به پرده گوش شود، استفاده از گوش‌ پاک‌کن است. به طور کلی، استفاده از گوش‌ پاک‌کن می‌تواند به پرده گوش آسیب وارد کند در نتیجه از آن برای داخل گوش نباید استفاده کرد و تنها پاک کردن قسمت‌های خارجی گوش با آن مجاز است. 

  

 

درمان وزوز گوش، به عامل به وجودآورنده آن بستگی دارد و تا زمانی که عامل ایجاد کننده درمان نشود، مشکل وزوز گوش نیز باقی خواهد ماند. چنانچه وزوز گوش ناشی از افزایش سن باشد، کار چندانی برای درمان آن نمی‌توان انجام داد. رعایت برخی موارد می‌تواند تا حدودی از بروز وزوز گوش پیشگیری کند یا شدت آن را کاهش دهد. برای مثال، آن دسته از افرادی که به شکل دائمی در معرض صدای بلند قرار می‌گیرند باید از وسایل محافظتی روی گوش خود استفاده کنند. برای مثال، افراد شاغل در کارگاه‌های صنعتی و آن دسته از افرادی که زمین را با دستگاه کمپرسور حفاری می‌کنند، باید حتما از محافظ گوش استفاده کنند. استفاده مداوم از هدفون و گوش دادن به موسیقی با صدای بلند، در طولانی مدت به عصب گوش آسیب وارد می‌کند و این مسئله تا حدودی در بروز وزوز گوش ممکن است نقش داشته باشد. برای آن دسته از افرادی که در اثر افزایش سن یا صدمات محیطی (صدای بسیار بالا) دچار وزوز گوش شده‌اند، درمان چندانی وجود ندارد و تنها باید این مشکل کنترل شود تا کیفیت زندگی فرد بهبود پیدا کند. 

  

افرادی که وزوز گوش آن‌ها به گونه‌ای است که غیر قابل درمان تشخیص داده شده، باید اطمینان خاطر داشته باشند که وزوز گوش خطری برای آن‌ها ایجاد نمی‌کند به ویژه در افرادی که دچار افزایش سن شده‌اند. با این وجود برخی از افراد به دلیل بروز این مشکل دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند. اضطراب می‌تواند با افزایش شدت وزوز گوش همراه باشد. با توجه به موارد یاد شده، درمان و کنترل وزوز گوش برای تمام مبتلایان معمولا به شکل گروهی انجام می‌شود و متخصصین گوش، مغز و اعصاب، شنوایی سنجی، روان‌شناس و روانپزشک در کنار یکدیگر به کار درمان و کنترل وزوز گوش می‌پردازند. همچنین این احتمال وجود دارد که متخصص خواب یا درد نیز به گروه درمانی ملحق شوند. استفاده از تحریکات صوتی، یکی از کارهای مهمی است که برای وزوز گوش غیر قابل درمان می‌توان از آن بهره گرفت. در این روش یک‌سری صدای خاص در اختیار بیمار قرار می‌گیرد که با گوش دادن به آن‌ها، به نوعی صدای وزوز گوش را نشنود. متخصص گوش ممکن است برای افراد مبتلا به وزوز گوش غیر قابل درمان، دستگاهی در داخل گوش کار بگذارد. این دستگاه صداهایی با فرکانس خاص ایجاد می‌کند به گونه‌ای که فرد دیگر صدای وزوز گوش خود را نشنود. برای آن دسته از افرادی که علاوه بر وزوز گوش به کاهش شنوایی نیز مبتلا هستند، دستگاهی استفاده خواهد شد که با سمعک ادغام شده باشد. 

روزنامه صبح ساحل