گور جمعی آبزیان

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی گفت:«یکی از معضلات اساسی در شرایط کنونی کمبود آب در بیشتر مناطق به‌ویژه مناطق مرکزی و جنوبی کشور است. نمک‌زدایی آب دریا به‌عنوان یک روش کارآمد در رفع مشکل کمبود آب در دنیا در حال افزایش است. در دهه‌های اخیر به دلیل خشک‌سالی و افزایش مصرف آب در کشور نیاز آبی کشور افزایش‌یافته و ذخایر آب شیرین نیز جوابگوی نیازهای کشاورزی، صنعت و شرب نیست. ازاین‌رو نمک‌زدایی آب دریا و افزایش تأسیسات آب‌شیرین‌کن‌ به‌عنوان تنها راه‌حل پیش رو توسط سیاستگذاران و برنامه‌ریزان پیشنهادشده‌است. به‌طورکلی روش‌های نمک‌زدایی آب دریا دارای معایبی هستند که در صورت جانمایی نامناسب و پس‌ازآن عدم بررسی دوره‌ای می‌توانند مشکلات فراوانی را برای منطقه ایجاد کند. به همین دلیل کیفیت آب خام ورودی به تأسیسات آب‌شیرین‌کن و پساب خروجی به دریا باید به‌صورت مداوم مورد ارزیابی قرار گیرد».

حمزه‌ای افزود:«آب خام ورودی و برداشت آب باید دارای ویژگی‌هایی باشد که این ویژگی‌ها کمترین اثرات سوء زیست‌محیطی به منطقه را وارد کند. حتی‌الامکان ورودی آب‌شیرین‌کن‎ها باید با محل تخم‌گذاری و لارو موجودات دریایی و ماهی‌های شیلاتی فاصله داشته باشد در صورتی طرح آب‌شیرین‌کن اصفهان در محل تخم‌ریزی و لارو بسیاری از موجودات دریایی است و توسط ورودی آب‌شیرین‌کن وارد فیلتر‌ها شده و از بین می‌روند و حتی به تأسیسات آب‌شیرین‌کن نیز لطمه می‌زند».

 

این پژوهشگر بابیان اینکه در جوار روستای بُنداران لاک‌پشت‌ها تخم‌گذاری می‌کنند و در محیط دریایی آن نیز برخی پستانداران کمیاب دریایی حضور دارند، گفت:«بر اساس استانداردهای زیست‌محیطی باید از محل ورودی آب آب‌شیرین‌کن از آن فاصله داشته باشد.

 آب‌های ساحلی این منطقه به‌گونه‌ای است که غشاها و فیلترهای ممبران آب‌شیرین‌کن‌های اسمز معکوس به آلاینده‌های ساحلی، رسوبات معلق در آب و فیتوپلانگتون‌های موجود در آب دریا حساس است و در صورت قرارگیری در این محیط‌ها به‌شدت آسیب می‌بیند».

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی اضافه کرد:«خروجی پساب آب‌شیرین‌کن‌ها به‌طور طبیعی باعث افزایش شوری، دما، فلزات سنگین (مس، نیکل، مولیبدن و غیره) و ترکیبات مضر زیست‌محیطی در محیط دریایی می‎شود، از سوی دیگر پساب خروجی آب‌شیرین‌کن‌ها معمولاً باعث کاهش اکسیژن محلول، افزایش آمونیاک و افزایش کلر در آب دریا می‌گردند که به دلیل قرار داشتن در یک محیط حساس دریایی صدمه‌های زیادی به این محیط وارد می‌کند».

  

حمزه‌ای بابیان اینکه ترکیبات تمیزکننده و ضدعفونی‌کننده فیلتر‌های آب‌شیرین‌کن‌ها که عمدتاً اسیدی هستند، عنوان کرد:«بر همین اساس باعث اسیدی شدن محیط اطراف خروجی پساب آب‌شیرین‌کن‌ها می‌شود. ساحل این منطقه کم‌عمق است و تخلیه پساب آب‌شیرین‌کن‌ در محیط‌های دریایی کم‌عمق باعث تجمع آلاینده‌ها در آن محیط‌ می‌شود».

این پژوهشگر تأکید کرد:«سواحل در نظر گرفته‌شده برای این طرح جز محیط‌های حساس دریایی محسوب می‌شود و تخلیه پساب آب‌شیرین‌کن‌ در محیط‌های حساس دریایی باعث خسارات جبران‌ناپذیری به بسیاری از گونه‌های دریایی کمیاب و از بین رفتن موجودات ساکن در آن محیط می‌شود».

  

وی بابیان اینکه قبل از انجام هر طرحی باید الزامات زیست‌محیطی رعایت و مطالعات موردنیاز انجام شود، گفت:«نصب دستگاه جریان‌سنج ADCP و موج نگار به‌منظور اندازه‌گیری دینامیک آب‌های منطقه؛ اندازه‌گیری دما، شوری، چگالی، اکسیژن محلول،pH آب دریا در بازه‌های زمانی متفاوت (فصلی)؛ مدل‌سازی جریان‌ها و هیدرودینامیک منطقه با استفاده از مدل‌های استاندارد و تطبیق دادن آن با داده‌های میدانی؛ اندازه‌گیری فلزات سنگین در آب و رسوبات منطقه در فواصل منظم و بازه‌های زمانی مشخص؛ بررسی توان اکولوژیک منطقه و میزان خود پالایی آب دریا بر اساس میزان سرعت جریان و موج و میزان پساب خروجی آب‌شیرین‌کن‌ها؛ بررسی وضعیت کاربری اراضی منطقه و فاصله از مناطق مسکونی، گردشگری، تجاری و صیادی. بررسی میزان فاصله از مناطق حساس دریایی، محل تخم‌ریزی و لارو موجودات دریایی، ماهی‌های شیلاتی، خرچنگ‌ها؛ بررسی مقبولیت اجتماعی از دید جوامع محلی و عدم تداخل با طرح‌های توسعه مناطق شهری و روستایی؛ بررسی ایجاد انواع آلودگی‌ها مانند آلودگی‌های صوتی و زیست‌محیطی؛ بررسی ایجاد محدودیت جهت دسترسی به ساحل توسط جوامع محلی و گردشگران و بررسی ایجاد عوامل محدودکننده مانند کاهش ماهیگیری، کاهش ارزش املاک و اراضی و کاهش ارزش گردشگری منطقه ازجمله مواردی است که قبل از اجرای پروژه‌ای در این ابعاد باید انجام شود». عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در پایان گفت:«با توجه به مشکلاتی که این تأسیسات در آینده برای منطقه ایجاد خواهد کرد پیشنهاد می‌شود طرح آب‌شیرین‌کن به مناطقی از دریای عمان انتقال یابد که ساحل شیب بیشتری داشته باشد، ارتفاع امواج و سرعت جریان‌های دریایی بیشتر باشد تا خود پالایی پساب خروجی با محیط‌های دریایی با سرعت بیشتری انجام شود.»

  

رضایت مردم محلی و مسائل زیست‌محیطی دو بُعد اصلی است که در ابر پروژه‌هایی که از مرکز به هرمزگان محول می‌شود کمتر به آن توجه شده است. همان‌گونه که در بالا تأکید شد نیاز است مسئولان اجرایی بیش‌ازپیش به این دو بعد توجه کنند.

سازمان محیط‌زیست کشور به دنبال پیگیری‌های صبح ساحل اعلام کرد که تاکنون مجوز ایجاد آب‌شیرین‌کن اصفهان در محدوده شهرستان سیریک صادر نشده است و اداره كل حفاظت محیط‌زیست استان بازديدهای كارشناسی از موقعيت‌های مكانی پيشنهادی را انجام می‌دهد. همچنین در پاسخ سازمان محیط‌زیست کشور آمده است که گزارش ارزيابی اثرات زیست‌محیطی طرح این آب‌شیرین‌کن در تاريخ بهمن‌ماه سال گذشته واصل و پس از بررسی كاستی‌ها و نواقص گزارش ارزيابی طرح موصوف، اسفندماه همان سال به مجری طرح جهت تكميل اطلاعات منعکس‌شده است.از همین روی انتظار می‌رود محیط‌زیست استان در خصوص انعکاس تبعاتی که اجرای  این پروژه برای آن محدوده به دنبال دارد همت گمارد و تنها به مکاتبات اداری بسنده نکند.

روزنامه صبح ساحل