بسیاری اوقات در روابط با مسائلی مواجه میشویم که غیرقابل توضیح هستند. برای مثال به شدت از سمت شریک عاطفی خود دلشکسته و ناراحت شدهاید اما نمیتوانید توضیح دهید که دلیل ناراحتی شما چیست و دقیقا کدام قسمت صحبت یا رفتار طرف مقابل آزرده خاطرتان کرده است. نمونهی مذکور، یک مثال واضح از زمانیست که میگوییم ارتباط توسط ابزار غیر کلامی و به طور نامحسوس کنترل میشود. وقتی به کنترلگری و ابراز قدرت در روابط فکر می کنیم، اغلب روی کلماتی که گفته میشود تمرکز میکنیم. اما لحن، زیر و بم صدا و سایر نشانههای غیرکلامی همگی میتوانند به عنوان ابزاری برای کنترل و دستکاری رابطه عمل کنند و به طور نامحسوس بدون اینکه حتی متوجه شوید بر احساس، تفکر و رفتار شما تأثیر بگذارند. این دلیلی است که ابزار غیرکلامی ارتباط به اندازهی ابزار کلامی دارای اهمیت است و میتواند در ارتباط تاثیر گذار باشد.
لحن به عنوان یک تاکتیک کنترلگر
لحن صدا یک ابزار قدرتمند در برقراری ارتباط است. میتواند احساسات را منتقل کند، پیام ها را تقویت کند و حتی معنای کلمات را تغییر دهد. در روابط، اغلب به روشهایی بیماری ریفلاکس بیماری ریفلاکس بیماری ریفلاکس بیماری ریفلاکس بیماری ریفلاکس که تشخیص آن دشوار است میتوان از لحن برای دستکاری و کنترل استفاده کرد. به عنوان مثال، ممکن است شریک زندگیتان هنگام ابراز احساسات یا نگرانی از لحن طعنهآمیز یا تحقیرآمیز استفاده کند. این تاکتیک عزت نفس را به حداقل میرساند و باعث می شود احساس کنید که احساسات شما معتبر یا مهم نیستند. در نتیجه، ممکن است شروع به سرکوب احساسات خود کنید، از ترس صحبت کردن، طرد شدن یا تمسخر شدن. همچنین طرف مقابل ممکن است هنگام ارائه نصیحت از لحن تحقیرآمیز استفاده کند، که باعث میشود بدون اینکه مستقیماً حرفی گفته شود و مسئولیتی بر عهدهی گوینده باشد، حجمی از حقارت و تردید به سمت شما روانه شود و احساس ناتوانی کنید. با گذشت زمان، ممکن است برای راهنمایی و اعتبارسنجی بیشتر در موقعیتهای گوناگون به شریک زندگی متکی شوید، که میتواند عدم تعادل قدرت را در رابطه ایجاد کند، طوری که به شکل فزایندهای احساس وابستگی میکنید و شریک زندگی شما کنترل بیشتری را اعمال میکند.
نشانههای غیرکلامی به عنوان ابزار کنترل
پارا زبان یا عناصر غیرکلامی همراه با گفتار، نقش مهمی در ارتباطات ایفا میکند و میتواند در روابط مورد سوء استفاده قرار گیرد. این نشانهها عبارتند از زبان بدن، حالات چهره و حتی سکوت، که همگی میتوانند برای اعمال کنترل استفاده شوند. به عنوان مثال، فرد ممکن است به طور مداوم از نزدیکی فیزیکی به عنوان وسیلهای برای ارعاب استفاده کند تا شما را ساکت کند یا شما را وادار به رعایت قوانین خود کند. با ایستادن بیش از حد یا نزدیک شدن به شما در طول مکالمه، یک پویایی قدرت فیزیکی ایجاد میکند که میتواند باعث شود شما احساس آسیبپذیری یا تهدید کنید، حتی اگر هیچ کلمهای گفته نشود.
از حالات چهره نیز میتوان به صورت ابزار غیرمستقیم کنترلگری استفاده کرد. ابروهای بالا انداخته یا پوزخند میتواند بیانگر اغماض یا ناباوری باشد و باعث شود که نسبت به آنچه میگویید احساس حماقت یا شرمندگی کنید. با گذشت زمان، این مساله میتواند اعتماد به نفس شما را از بین ببرد و شما را بیشتر در معرض نفوذ شریک زندگی خود قرار دهد. حتی از سکوت هم میتوان به این صورت و برای اهداف مذکور استفاده کرد. شریک زندگی شما ممکن است از سکوت برای تنبیه شما یا مجبور کردن شما به تسلیم شدن در یک مشاجره استفاده کند و بدون اینکه هرگز صدای خود را بلند کند یا عمل غیراخلاقی علنی مرتکب شود، دست به کنترل شما بزند.
گسلایت و اعوجاج واقعیت
اخیرا به لطف سوشیال مدیا بحث حول محور گسلایت بسیار بالا گرفته است. گسلایت یک شکل موذیانه از دستکاری ارتباط است که شامل ایجاد شک در واقعیت یا درک خود از رویدادها میشود و اغلب به شدت به لحن صدا متکی است. برای مثال، شریک عاطفی شما ممکن است با لحنی که دلالت بر منطقی بودن یا نگرانی او دارد، بگوید: «شما بیش از حد حساس هستید». لحن صدای آنها می تواند شما را به این تردید تشویق کند که آیا واقعا احساسات شما معتبر هستند یا اینکه آیا واقعا بیش از حد واکنش نشان میدهید؟ بیاعتباری مکرر میتواند شما را به شک در احساسات و قضاوتهای خود سوق داده و برای اعتبارسنجی و بررسی واقعیت، بیشتر به شریک زندگی خود وابسته کند. یکی دیگر از تاکتیکهای متداول کنترلگری، انکار چیزی که اتفاق افتاده یا گفته شده با استفاده از لحنی آرام و مطمئن برای تقویت دروغ است. به عنوان مثال، اگر به یک نظر آزاردهنده اشاره کنید، طرف کنترل کننده ممکن است با لحنی اطمینان بخش با این جمله پاسخ دهد: «من هرگز چنین چیزی نگفتم، مبادا توی تصوراتت سیر میکنی» . رفتار آرام آنها، همراه با انکار صریح، ممکن است شما را وادار کند که به روایتشان از وقایع بیش از خودتان اعتماد کنید.
ماهیت ظریف ارتباطات غیرکلامی، آن را آسیبرسان میکند، زیرا اغلب تا زمانی که تأثیرات عمیقاً ریشهدار نشود، مورد توجه قرار نمیگیرد. قرار گرفتن مداوم در معرض ارتباطات غیرکلامی فریبنده میتواند اثرات روانی مخربی داشته باشد و یکی از نتایج رایج کنترلگری نامحسوس، احساس درماندگی آموخته شدهاست، که در آن احساس میکنید قادر به تصمیمگیری نیستید و این موضوع اغلب ناشی از تضعیف یا نادیده گرفته شدن مداوم به روشهای ظریف است، که باعث میشود باور کنید که شایسته انتخاب نیستید و در نهایت باعث وابستگی شما به طرف مقابل میشود. پیامد دیگر کنترلگری نامحسوس کاهش عزت نفس است . قرار گرفتن مداوم در معرض لحنهای تحقیرآمیز، حرکات تحقیرآمیز یا زبان بدن ترسناک میتواند باعث شود شما احساس بیارزشی یا ناکافی بودن کنید.
ممکن است شروع کنید به درونی کردن پیامهای شریک زندگی خود، با این باور که به اندازه کافی خوب، باهوش یا توانا نیستید. با گذشت زمان، این اثرات می تواند به اضطراب ، افسردگی و احساس انزوا کمک کند، زیرا ارتباط شما با احساس خود بیشتر قطع میشود و برای حمایت عاطفی و اعتبار بیشتر به شریک زندگی خود متکی شده و در نهایت دچار یک چرخه معیوب میشوید که در آن کنترلگری شریک زندگی، وابستگی فزاینده و کاهش ارزش خویشتن هر روز بیشتر از دیروز اوج میگیرد.
در مقابل کنترلگری نامحسوس چه کنیم؟
شناخت علائم دستکاری کنترلگرانه ارتباط اولین قدم برای رهایی از چنگال آن است. به احساس خود پس از تعامل با شریک زندگی خود توجه کنید : آیا اغلب احساس سردرگمی، تحقیر یا اضطراب میکنید؟ آیا متوجه میشوید که به برداشتهایتان شک دارید یا احساس میکنید بیش از حد به تأیید طرف مقابل وابسته هستید؟ تمام اینها میتواند نشانههایی از وجود دستکاری در بازی باشد. همچنین مهم است که به غرایز خود اعتماد کنید. اگر چیزی درست نیست، چه لحن تحقیرآمیز، یا یک حرکت ترسناک یا یک الگوی رفتاری که باعث میشود احساس کنید تحت کنترل هستید یا کمرنگ شدهاید، ارزش دارد این احساسات را بیشتر بررسی کنید.
صحبت کردن با یک دوست یا درمانگر قابل اعتماد میتواند دیدگاه و پشتیبانی ارزشمندی را در حین بررسی وضعیت خود ارائه دهد. تعیین مرزها گام مهم دیگری در رسیدگی به کنترلگری است. این تعیین مرز ممکن است شامل ابراز وجود در مکالمات و امتناع از درگیر شدن در مشاجراتی باشد که مستلزم دستکاری عاطفی یا هیجانی است، یا فاصله گرفتن از رفتارهایی که باعث می شود احساس ناراحتی یا کنترلشدن کنید. مرزها برای حفظ حس استقلال خود و محافظت از سلامت عاطفی شما ضروری هستند.
روزنامه صبح ساحل