مدیریت دانش، ضرورت حکمرانی و رهبری سازمان

مدیریت دانش دو آرمان عمده یعنی بهبود کارایی سازمان و افزایش ظرفیت سازمانی برای نوآوری در خود جای داده است.مدیریت دانش از طریق رویکرد سنجیده و نظام‌مند برای پرورش و اشتراک‌گذاری پایگاه دانش سازمان، ارزش ایجاد می‌کند.مدیریت دانش به مشابه فرایند به‌کارگیری نظام‌مند برای ثبت، ساختاردهی، مدیریت و انتشار دانش در سراسر سازمان به منظور تسریع در کار، استفاده مجدد از روش‌ها و کاهش دوباره کاری پرهزینه از یک پروژه به پروژه دیگر تعریف می‌شود.
تعریف خوب از مدیریت دانش این است که مدیریت دانش، هماهنگی سنجیده و نظام‌مند افراد سازمان، فناوری، فرایندها و ساختار سازمانی برای ارزش‌افزایی از طریق استفاده مجدد و نوآوری است.این امر از طریق ترویج ایجاد، اشتراک‌گذاری و به کارگیری دانش و از طریق وارد کردن درس‌های آموخته‌شده به روش‌های ارزشمند در حافظه سازمان برای تقویت یادگیری سازمانی مستمر، حاصل می‌شود.
بسیاری از تلاش‌های مدیریت دانش مربوط به جمع‌آوری، مدون کردن و اشتراک‌گذاری دانشی است که توسط افراد در سازمان ها نگهداری می‌شود.
به طور خلاصه، هدف اساسی مدیریت دانش، استفاده از دانش به نفع سازمان بیان می‌شود.

برخی صاحب‌نظران علم مدیریت، مدیریت دانش را اینگونه تعریف کرده اند:
مدیریت دانش، رویکردی مشارکتی و یکپارچه برای ایجاد، ثبت، سازماندهی، دسترسی و استفاده از دارایی‌های فکری سازمان است.
مدیریت دانش شامل، بهره‌گیری از دارایی‌های فکری برای بهبود عملکرد سازمانی است.
دانش، بینش‌ها، شناخت‌ها و دانش فنی که همه ما در اختیار داریم، منبعی اساسی است که به ما اجازه می‌دهد هوشمندانه عمل کنیم.
مدیریت دانش رویکردی نظام‌مند برای استفاده از اطلاعات به منظور ارائه جریان پیوسته دانش به افراد مناسب در زمان مناسب که تصمیم‌گیری کارآمد و موثر در کسب و کار روزمره آنها را ممکن می‌سازد.
امروزه مدیریت دانش به پنج دلیل کلیدی یعنی جهانی شدن کسب وکار، سازمان‌های ناب‌تر ، فراموشی سازمانی، پیشرفت‌های فناورانه، اخبار جعلی، حقایق جایگزینی و اطلاعات نادرست، مهم ارزیابی می‌شود.
اکنون در نسل سوم مدیریت دانش یعنی ((مدیریت محتوا)) هستیم. مرحله سوم مدیریت دانش، باعث آگاهی از اهمیت محتوا شده است. مشخصه‌ی این مرحله، ظهور فراداده برای توصیف محتوا، علاوه برفرصت محتوا، مدیریت محتوا و رده بندی‌های دانش نیز دربرمی‌گیرد. پیاده‌سازی‌های مدیریت دانش تقریبا همیشه به تغییر فرهنگی نیاز دارد. فرهنگ اشتراک‌گذاری دانش، فرهنگی است که مبتنی بر((اعتماد )) است.
یکی از مولفه‌های اساسی فرهنگ سازمانی ، اعتماد است. افراد باید احساس کنند که مورد احترام هستند وبه طور حرفه‌ای با آنها رفتار می‌شود. اعتماد، اشتراک‌گذاری دانش را به شدت افزایش می‌دهد و فرهنگ دوستدار مدیریت دانش را تقویت می‌کند.
فرهنگ مدیریت دانش، عنصر حمایت‌گر و فرهنگ سازمانی است. فرهنگی که در آن رفتارهای جستجو، اشتراک‌گذاری، توسعه و به‌کارگیری دانش تشویق می‌شود، از استقرار و به کارگیری سیستم مدیریت دانش در سازمان پشتیبانی می‌کند. در فرهنگ مدیریت دانش موفق، دانش‌ورزان برای اشتراک‌گذاری دانش خود و ارائه توصیه‌ها، احساس راحتی دارند، پاسخگویی وشفافیت همراه با اشتراک آزاد و صادقانه محتوا وجود دارند. انباشت دانش وجود ندارد، تنها از دانش محافظت می‌شود. فرهنگ مدیریت دانش موفق، دارای نقش‌های خوبی در زمینه رهبری، اعتماد، مشارکت و هم‌چنین آداب و رسوم، هنجارها، سیاست‌ها و رویه های ابلاغ شده است. استراتژی و برنامه‌ریزی دانش باید بخشی از استراتژی کلی سازمان باشد تا همگان بدانند که دانش سازمانی، دارایی ارزشمندی است. همه استراتژی‌ها، بلند مدت و آینده محور هستند. امروزه استراتژی مدیریت دانش، با توجه به سرعت زیاد تغییر سازمان‌ها و محیط‌هایشان، حیاتی تر است. استراتژی شناسایی می‌کند که سازمان چگونه می تواند از منابع دانش خود استفاده کند.حکمرانی مدیریت دانش به سازمان در دستیابی به اهداف کمک می‌کند. حکمرانی مدیریت دانش اغلب قطعه‌ی گمشده پازل مدیریت دانش است و نبود آن دلیل محقق نشدن پتانسیل مدیریت دانش محسوب می‌شود.
چالش کلیدی برای حکمرانی خوب مدیریت دانش این است که سازمان‌ها اغلب نمی‌دانند چه دانش ارزشمندی دارند، آنها دچار ((فراموشی سازمانی)) می‌شوند. هر روز که کارکنان آگاه استعفاء می‌دهند یا بازنشسته می‌شوند، دانش ارزشمند از درب سازمان خارج می‌شود. نکته پایانی این است که چه آینده‌ای درانتظار مدیریت دانش است؟ هنگامی که مدیریت دانش به رشد خود ادامه می‌دهد، در ذهنیت افراد، فرهنگ سازمانی، فرایندهای کسب و کار و جعبه ابزار فناورانه به طور کارآمد یکپارچه‌سازی می‌شود. مدیران اجرایی بیشتری در ارزیابی ارزش مدیریت دانش مشارکت می‌کنند، استراتژی‌های مدیریت دانش پیشرفته‌تر می‌شوند و برنامه‌های کاربردی بیشتری از جستجوی یکپارچه استفاده می‌کنند و آینده مدیریت دانش، به صورت محیط کار دیجیتال (از راه دور) خواهد بود.

روزنامه صبح ساحل