«علی خان» مردی تکرار نشدنی در موسیقی جنوب کشور

صبح ساحل ، هنری - علی حبیب زاده معروف به «علی خان» هنرمند تکرار نشدنی موسیقی ایران  اول اردیبهشت 91 به دلیل بیماری در سن 68 سالگی درگذشت تا دفتر فرهنگ و هنر استان نتواند پس از گذشت پنج سال برگ زرین دیگری جایگزین وی کند.به گزارش ایسنا، علی حبیب زاده در ۱۶ شهرویور ۱۳۲۳ در بندرعباس به دنبا آمد .پدرش عبدالله به حرفه ی نانوایی مشغول بود که در آن زمان از شغل های معتبر به حساب می آمد. مادرش نیز آموزگار بودند که به روزگار خود از اعتبار برخوردار بوده و این مهم می باید در علی خان و دیگر فرزندان تاثیری مثبت و فرهنگی بر جای می نهاد.حبیب زاده دوره ی ابتدایی را در مدرسه مشیردوانی بندرعباس سپری کرد و وارد دبیرستان می شود. در سالهای نوجوانی به اجرای نقش هایی در تئاتر دبیرستان می پرداخت  و با توجه به حضور ابراهیم منصفی و استعداد های خلاق وی ، علی خان از با منصفی بودن تجربه های بسیار خوبی اندوخت . هر چند که بعد ها با یکدیگر همدم شدند و شب ها و روزهای متوالی باهم گذراندند . در فیلم « برکه ی خشک» نیز با هم بازی داشتند . تجربه های ترانه سرایی و آشنایی با موسیقی را در محضر ابرهیم سپری کرده بود .رامی (ابراهیم منصفی) از یک سو ، موسیقی نوینی را آفرید که در سطح ایران جایگاه مناسبی از آن خود ساخت و از سوی دیگر علی خان ، موسیقی دیگری از «بندری» را پدپد آورد که به زمان خود از طرفداران زیادی برخوردار بود .در کودکی نیز که به مکتب می رفت .(مختب ملا گنویی) او خلیفه می بود  و آنگاه به خوانندگی ترانه و ترانه سرایی روی آورد . گروه موسیقی کلودنگ را پایه نهاده و سرپرستی آنرا عهده داشت . ترانه» روزگارُم چه سختن» از اولین کارهای او بود که بسیار مورد توجه مردم قرار گرفت وی را در زمره ی خوانندگان پر طرفدار قرار داد . حبیب زاده در مدتی اندک قریب به چهار سال موفق شد بیش از سی ترانه به وجود آورد . فهمت ببه بالا ، سَهَلَه سُهیلو ، اگریم روزه  و ...از هواداران بیشتری برخوردار شدند . ویژگی کار حبیب زاده آن بود که عمدتا از آلات موسیقی بومی چون پی په ،دهل، کسر ، جفتی بهره می جست .حبیب زاده پس از نصرک و ارسلان و منصفی ، چهارمین کسی است که در موسیقی رایج تغییر و تحول ایجاد نمود و سیاق خاص خود را دنبال کرده که متفاوت از دیگران بود . به لحاظ انسجام گروه نوازندگی و همخوانی نیز در میان گروه های موجود ، از ترکیب بهتری برخوردار بود . حبیب زاده به لحاظ بازیگری از استعداد بالقوه ای برخوردار بود، قد و قواره فیزیک بدنی و انعطاف پذیری و انرژی کافی و صدای رسا که یک جا در او جمع بود ، می توانست در صورت تداوم ، او را در زمره ی بازیگران اکتور توانا به جامعه سینما و تئاتر ایران معرفی کند . که متاسفانه این مهم اتفاق نیفتاد .علی رغم این مسائل، وی در چند فیلم کوتاه بازی خود را به نمایش گذارد از جمله در فیلم هایی از حسن بنی هاشمی فیلم ساز توانا و نام آور بندرعباس «برکه ی خشک « و « گردش در یک روز خوش آفتابی» .محتوا و کلامیکی از تفاوت های اساسی علی خان با دیگران در این است که او اهمیت ویژه ای برای ترانه و پیام و محتوای آن قائل است . ترانه های او هر کدام حاوی چندین پیام و نکته مفید و مهم برای اجتماعند و گاه باور اینکه این ترانه ها بیش از سی سال قدمت دارند دشوار می شود . به ندرت ترانه ای در میان کارهای او یافت میشود که تاریخ مصرف داشته باشد . بیشتر ترانه های او هماهنگ و سوار بر موسیقی و در خدمت محتوا اند تا در قید قافیه .   او با موسیقی کلمات به خوبی آشناست . نمونه بارز آن را در کار چیچکا می توان دید .دوست عزیزی به نکته جالبی در ترانه های علی خان اشاره می کرد و آن اینکه : او به ندرت از کلمات عربی استفاده می کند  و اصرار او در استفاده از واژه های پارسی و نیز کلمات اصیل گویش بندرعباسی به خوبی نمایان است.شاید علاقه ی او به شاهنامه فردوسی هم بر کارهای او بی تاثیر نبوده است . دوست دیگری می گفت : چند دلیل وجود دارد که ترانه های علی خان آنگونه که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته است . یکی اینکه این ترانه ها هنوز مکتوب نشده اند و دیگر اینکه او هنوز زنده است ! و به قول خود علی خان :قیمتی اینینن او که زندن      واخ و ولکون مال مردنریتم درکارهای علی خان متاثر از ریتم موسیقی اهل هوا و موسیقی اصیل بندرعباس به علاوه ی خلاقیت خود اوست . این خلاقیت به قدری است که او برای هر ترانه و آهنگ ریتم را به شکل خاصی تنظیم می کند و شاید اوج این خلاقیت در کار رمضون (اگریم روزه) نمایان باشد .ابزار او برای اجرای ریتم هم همان سازهای اصیل و در دست فراموشی بودند. در زمانی که برای راحتی کار سازهای کوبه ای بیگانه داشت جای دهل ، کسر و پیپه را می گرفت ، علی خان مردم هرمزگان را به موسیقی خودشان نزدیک می کند  و شاید از همین رو او مورد استقبال شدید مردم قرار می گیرد.ملودی ها هم متنوع و متناسب با ترانه ساخته شده اند. می گویند علی خان ملودی را با دهان می نواخته و نوازندگان از آن نت ها را می گرفتند . او به قدری در این کار تبحر داشته که کشش نت ها را هم به همان وسیله نشان می داده است و تاکید می کرده که نوازنده همان چیزی را بنوازد که او می خواهد . ملودی ها هم شخصیتی ایرانی، بندرعباسی و علی خانی دارند . هنوز هم نوازندگان قدیمی این سبک نواختن را علی خانی می نامند .علی خان بر خلاف عقیده ی بسیاری که می گویند او به خاطر شاد و تند خواندن محبوب بوده است ، توانایی بالایی در بیان بسیاری از احساسات و عواطف انسانی در قالب موسیقی دارد. این توانایی وقتی خود را بیشتر نشان می دهد که او با همان ریتم های تند فضای کار را به سمت حزن ، پشیمانی ، خستگی و ... پیش می برد. به عنوان مثال قطعه مش چنگی که هم می توان با آن شاد بود و هم  گریست ! و یا هوباد گنو هووی درمون نین که هر کدام بسیار زیبا و در عین حال عجیبند !شاخصه دیگر آثار علی خان استفاده حرفه ای از صدای همخوان است . همخوانان چنان سر ضرب و منظم اند که گویی برای این کار آموزش های زیادی دیده اند. یکی از همخوانان قدیمی او می گفت : وقتی علی خان نکته ای را با حرکت انگشتانش به ما و یا نوازندگان اشاره می کرد. کسی جرات اشتباه کردن را پیدا نمی کرد . او روی کارش بسیار حساس بود .وی در  سال های پایانی از عمرش در خارج از کشور زندگی می کرد و اول اردیبهشت 91 جان به جان آفرین تسلیم گفت.