پدیده‌ای به نام «بیابان غذایی» در هرمزگان

صبح ساحل ، اجتماعی - سامیه طهورنیان:امروزه وارد هر شهر، روستا و یا اماکن مسکونی می‌شویم با تعداد فراوانی از سوپرمارکت‌ها و فست فود ها مواجه می‌شویم.

این تقریباً رضایت‌بخش است که حتی در دورافتاده‌ترین روستاها یا شهرک‌ها سوپرمارکت‌هایی یافت می‌شوند که انواع کنسرو، نوشیدنی‌های صنعتی، انواع و اقسام بیسکوییت و تنقلات رادارند. شاید این در نگاه اول خوب باشد اما ما پدیده جدیدی مواجه هستیم به نام «بیابان غذایی».

طبق تعریف  USDA بیابان غذایی درواقع به هرگونه دشواری در دسترسی به مواد غذایی تازه بخصوص انواع سبزی‌ها و میوه‌ها گفته می‌شود.این مسئله پیامدهای خطرناکی چون چاقی، دیابت، لاغری و کوتاه‌قدی، بیماری‌های گوارشی و یا عدم «امنیت غذایی» برای ساکنان منطقه در پی دارد.

امنیت غذایی طبق تعریف ANA  به دسترسی مرتب به وعده‌های غذایی سالم و محدود نبودن در انتخاب غذا گفته می‌شود. متأسفانه با این تعریف بسیاری از شهرک‌ها، روستاها و مجتمع‌های مسکونی در تعریف بیابان غذایی قرار می‌گیرند.

از دلایل پیدایش بیابان غذایی را می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:موانع اقتصادی، بالا بودن قیمت مواد غذایی تازه، درآمد پایین ساکنین، هزینه بالا، حمل‌ونقل و فروش مواد غذایی تازه به این نقاط است.

حتی در کشورهای پیشرفته نیز چنین مشکلی وجود دارد. بنابر آخرین آمار USDA بیست وچهار میلیون آمریکایی در بیابان غذایی زندگی می‌کنند که عمداً مردم سیاه‌پوست و مهاجر هستند.

در بیابان غذایی ساکنین شاید به مواد غذایی دسترسی داشته باشند ولی تا شعاع یک کیلومتری در برخی استانداردها تا 5 کیلومتری آن‌ها سبزی‌ها، لبنیات، انواع پروتئین چون گوشت، غلات کامل و آجیل یافت نمی‌شود.

در ایران آمار پراکنده و به‌روز نشده‌ای از بیابان غذایی و سو تغذیه مردم وجود دارد. بعد از استان سیستان و بلوچستان، استان هرمزگان یکی از مکان‌هایی است که خیلی از مناطق آن در تعریف بیابان غذایی قرار می‌گیرند.

این مسئله خود باعث شیوع کوتاه‌قدی، کم‌وزنی تا 12.5 درصد شده است  که در استانی مانند گیلان زیر 0.5 گزارش شده است. .

برای مثال حمل‌ونقل و فروش یک کنسرو تن ماهی با تاریخ نگهداری بالا و هزینه پایین در این مناطق، بسیار مقرون‌به‌صرفه از فروش یک ماهی تازه با نگهداری چندساعته و قیمت بالا است. فروش یک نوشابه بسیار مطلوب‌تر، پرسودتر و راحت تز از تهیه و فروش آب‌میوه‌های طبیعی است.

 سو رفتار و سو تغذیه در کودکان و نوجوانان از طرفی و  ضعیف بودن نوزادان از طرف دیگر باعث بالا رفتن آمار مرگ‌ومیر آن‌ها شده است. در کشورهای پیشرفته یکی از راه‌کارها توزیع غذاهای تازه به‌صورت زمان‌بندی‌شده در بیابان‌های غذایی هست.

همین امروز هم کشور ایران و از همه بیشتر استان هایی چون بوشهر و سیستان بلوچستان و هرمزگان با خشکسالی و بی آبی شدید روبه رو هستند. در بعضی نقاط حتی به ابتدایی ترین مواد غذاای هم دسترسی ندارند

چندی پیش مقاله منتشر شده که در آن توضیح می داد که برخی از کودکان جازموریان در عمرشان حتی میوه هم نخورده اند. با این حال مردم شهرنشین هم با در اختیار داشتن انواع میوه فروشی و پروتئین فروشی ها به غذای با کیفیت درسترسی ندارند.

در استان هرمزگان آرد با کیفیت توزیع نمی شود. سبزی ها و میوه ها با بالاترین سطح سم پاشی کشت می شوند، قیمت ماهی های تازه نسبت به درآمد برخی شهروندان بسیار بالاست و از طرفی آلوده نیز هستند.

همچنین برای سودآوری و پایین نگه داشتن قیمت تولید کننده های مواد غذایی دست به هر کاری می زنند. 

آن‌ها با غربالگری در بین مردم آماری از کمبودهای مواد منطقه پیداکرده و در راستای همان مردم را آموزش داده و یا تشویق به کشاورزی و پرورش دام کرده‌اند.

درواقع می‌توان گفت با این بی‌تدبیری‌ها برای صنعت غذا و نحوه دسترسی و توزیع به مواد غذایی تازه، استان‌های محروم بیشتر از هر نقطه ایران ضرر خواهند کرد.

این یعنی بعد از این بایستی سلامت برخی نقاط استان را با مناطق جنگ زده مقایسه کرد .