میناب در چنبره خشکسالی و فروچاله ها

صبح ساحل ، اجتماعی -  خشکسالی کاکل نخل های بلند میناب را به خاک نشاند اما گویی طبیعت سر نا ساز دارد و مدتی است که مردم این دیار با چشمانی حیرت زده و دستانی ناتوان در فروشاندن قهر طبیعت شاهد «فروچاله» های زمین خوار هستند.

 پیامدهای گسترده وجود فرو چاله ها که با تمام توان میناب را می بلعد، آن چنان گسترده است که از دست مردم کار چندانی بر نمی آید و نیازمند پیگیری و ورود مسوولان کشوری است.

فروچاله که چند سالی است در دایره واژگان آسیب های زیست محیطی و طبیعی بیش از پیش شنیده و تکرار می شود زمانی دیده می شود که بخشی از زمین به علت جنس سنگ در زیر سطح زمین از نوع سنگ آهک، سنگ کربنات، تخت سنگ نمک، و یا هر نوع از سنگ که می تواند با آب های زیرزمینی در حال گردش در تماس باشد، به وسیله آنها حل شود. 

حل شدن سنگ، فضاها و غارهای زیر زمین را گسترش می دهد و زمانی که حمایت کافی برای زمین بالاتر و در واقع سطح آن از سوی فضاهای خالی زیرین وجود ندارد، فروپاشی ناگهانی روی زمین رخ دهد. 

این سقوط و ریزش می تواند کوچک یا بزرگ باشد که در آن خانه یا حتی جاده و بخش بزرگی از سطح زمین بلعیده شود.شهرستان میناب در شرق بندرعباس مرکز استان هرمزگان به سبب برداشت بی رویه منابع آبی زیرزمینی و خشکسالی های پیاپی، مدتی است با چالش فروچاله های دهان گشوده مواجه است.

پیشرفت خطرناک فروچاله ‌ها در چند ماه گذشته سبب شده تا اهالی 30 روستای شهرستان میناب در معرض پیامدهای وحشتناک این پدیده قرار گیرد و ناچار به جابه جایی و فرار از روستاهای محل زندگی خود شوند.

ترس از افتادن کودکان، بزرگسالان و دام ها در این فروچاله‌ ها یکی از دغدغه های هر روزه اهالی و روستانشینان این منطقه است.

  نابودی دشت ها، باغ های سرسبز و نخلستان ها از یک سو و گسترش فروچاله هایی به ژرفای پنج متر کابوس شبانه روزی اهالی شهرستان میناب شده است.

هرچند فروچاله ها تاکنون مسوولان زیادی از استان و کشور را برای بازدید به میناب کشانده، اما واقعیت این است که این رفت و آمدها و نشست ها، هنوز مرهم زخم نیست و هراسناک آن که زمانی نوشدارو شود که بعد از مرگ سهراب است. 

برای جلوگیری از انتقال آب این شهرستان به بندرعباس و احیای دشت مرده میناب که دیگر امیدی به زنده شدن آن وجود ندارد، در ثمربخشی این فشارها تردیدهای جدی وجود دارد و اخبار ضد و نقیضی درباره توقف انتقال آب به بندرعباس به گوش می رسد.

شورای عالی آب 

ابوذر نخعی فرماندار پیشین میناب با بیان این که بحران آب موضوع پیچیده ای است که سراسر کشور و جهان را درگیر خود کرده، گفت: همه استان ها به نوعی با بحران آب یا فرونشست های زمین درگیر هستند اما موضوع دشت میناب یک معضل ویژه بود که با تصمیم گیری مسوولان ارشد و ارائه مستندها، پرونده آن به شورای عالی آب کشور راه یافت. 

نماینده مردم شرق هرمزگان در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به اهمیت وضعیت دشت میناب و ایجاد فروچاله ‌های عمیق در این منطقه گفت: میناب زمانی قطب کشاورزی استان هرمزگان و مرکز میوه‌ های گرمسیری و بهشت جنوب کشور بود که متاسفانه به علت تداوم خشکسالی و بحران آب، 90 درصد از باغ های آن نابود شده است. 

حجت‌ الاسلام والمسلمین سید مصطفی ذوالقدر اظهار ‌داشت: بهای آب نیز در روستاها گران است و روستاییانی که به سبب بحران آب، با مشکلات فراوانی روبه رو بوده و هست و نیست خود را از دست داده‌اند، توان پرداخت هزینه آب را ندارند و باید در این زمینه وزارت نیرو اقدام موثری انجام دهد.

 وی با اشاره به بحران کم‌آبی در استان هرمزگان تاکید کرد: باید برای رفع این مشکل، تدابیری اندیشیده و منابع جایگزین تعیین می‌شد.

ذوالقدر یادآور شد: هرمزگان و استان‌ های جنوبی نباید منتظر بارش بمانند. این نماینده مجلس بیان کرد : 17 سال خشکسالی و برداشت بی رویه آب از منابع زیرزمینی، دشت میناب را نابود کرده است. 

هشدار 

استاندار هرمزگان نیز در برابر این مشکلات بی تفاوت نبود و ضمن هشدار نسبت به اتمام ذخیره سد میناب در تیرماه گذشته، از تدابیر جدید برای تامین آب خبر داد.

فریدون همتی در حاشیه بازدید از سد شمیل و نیان هشدار داد که منابع سد استقلال میناب به‌ عنوان مهم‌ترین منبع تامین آب آشامیدنی شهر بندرعباس، تنها تا تیرماه امسال پاسخگوی نیاز‌ها است. 

استاندار هرمزگان افزود: به علت کاهش ذخایر آب سد استقلال میناب، اکنون 75 درصد از آب آشامیدنی موردنیاز شهر بندرعباس از سد شمیل و نیان تأمین می‌شود. 

همتی همچنین اعلام کرد: مرحله نخست آب‌شیرین‌کن صد هزار مترمکعبی بندرعباس پایان تیر امسال با ظرفیت تولید 20 هزار مترمکعب آب در شبانه‌روز به بهره برداری می رسد که بخشی از کمبود آب آشامیدنی شهر بندرعباس را جبران می کند.

خشکی 365حلقه چاه 

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان نیز در این باره گفت: اکنون ذخیره سد «شمیل و نیان» 10 میلیون مترمکعب است که نسبت به مدت مشابه پارسال 90 درصد کاهش دارد. 

هوشنگ ملایی افزود: از پنج حلقه چاه برای تامین آب آشامیدنی شهر بندرعباس در حاشیه این سد استفاده می ‌شود و هفت حلقه چاه دیگر نیز تا دو ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسد.

وی اظهار داشت: حدود دو دهه خشکسالی و کم‌ آبی در هرمزگان موجب خشک شدن 365 حلقه چاه آب آشامیدنی، 18 دهنه چشمه و قنات و کاهش آب 135 حلقه چاه بین 30 تا 70 درصد شده است. 

روستاهای گورزانگ، محمودی، باغگُلان، تم بلوچان، نصیرایی، تالار، تمبانو، چلوگاومیشی، تم بساط، تم گوهر، کناران، میر آباد، کلو، کلیبی، سرباران و کلنتان از جمله مناطقی شمار می ایند که خشکسالی و فروچاله‌ها مشکلاتی را برای ساکنان آنها ایجاد کرده‌ و مسوولان باید همزمان با برنامه ریزی، تدبیری برای جلوگیری از نابودی دشت‌ های این مناطق بیندیشند. البته حکایت برداشت از منابع آبی شهرستان میناب همچنان به قوت خود باقی است و به دنبال آن نه تنها دشت میناب به دشتی مُرده تبدیل شده بلکه روز به روز فروچاله ها نیز دهان خود را برای بلعیدن مظاهر زندگی بیشتر و بیشتر باز می کنند.

چنین است که بی مهری به طبیعت نشاندن خار است و باید گفت : خرما نتوان خورد از این خار که کشتیم ./ایسنا