شکم گردی با طعم هرمزگان

شاید باورش کمی سخت باشد اما شکم گردی یکی از راه‌های مهم کسب درامد است. صنعتی پرسود که در ایران مورد غفلت واقع‌شده است اما در کشورهای مختلف دنیا رقابت سختی برای جذب گردشگران از راه شکم وجود دارد.

 سهم شکم گردی یا گردشگری غذایی از گردشگری حدوداً 300 میلیارد دلار در سال برآورد شده است. بر اساس تحقیق صورت گرفته توسط سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) جذابیت گردشگری غذا تنها به دلیل غذا و نوشیدنی نیست بلکه اهمیت این صنعت به دلیل معرفی میراث فرهنگی و تاریخی کشورها است ازاین‌رو کشورهای مختلف گام‌های مؤثری برای رونق این بخش برداشته‌اند.

کشور کلمبیا، ایتالیا، اسپانیا، کانادا، چین، هند و مالزی ازجمله کشورهای موفق دنیا در گردشگری غذایی هستند. کشور کلمبیا با داشتن 39 سازمان و انجمن مربوط به گردشگری غذا و با داشتن برنامه‌های متعددی ازجمله توجه و نظارت بر کیفیت و بهداشت مواد غذایی، فراهم کردن زیرساخت‌های فیزیکی رقابت شدیدی برای جذب گردشگر غذایی ایجاد کرده‌اند.

رستوران‌های کانادا با تهیه مواد اولیه مرغوب و ارگانیک برای پخت غذا لذت سرو غذای تازه در کشور خود را برای گردشگران فراهم می‌کنند و این موضوع از افتخارات رستوران‌های کانادا محسوب می‌شود. کشور مالزی نیز در نظر دارد با توسعه جایگاه گردشگری غذا، امکان جذب 36 میلیون گردشگر تا سال 2020 را فراهم آورد. 

جایگاه گردشگری غذایی در ایران

به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی مشخصی و استانداری برای رونق گردشگری غذایی در ایران ندارد اما بااین‌حال استان‌های مازندران، گیلان و اردبیل استان‌های موفق کشور در جذب گردشگر غذایی بوده‌اند. ایران با داشتن 2500 نوع غذای سنتی ظرفیت بالایی در جذب گردشگر دارد.

 غذاهایی که به دلیل داشتن ارزش غذایی بالا، تازگی و نداشتن مواد نگهدارنده از بهترین مواد غذایی محسوب می‌شوند اما باوجود تنوع خوراک و چاشنی، تنها تعداد محدودی از غذاها در رستوران‌های کشور سرو می‌شوند بطوریکه گاها گردشگران خارجی از نبود تنوع غذایی در رستوران‌های ایرانی و سرو بالای کباب گلایه و هشتگ (nokebab#) ایجاد کرده‌اند.کارشناسان نبود مطالعات گردشگری، برند سازی محصولات غذایی و نحوه سرو غذا را یکی از نقاط ضعف گردشگری غذایی در کشور می‌دانند.

درحالی‌که کشورهای موفق دنیا ارزش بالایی برای ایده پردازی و نحوه چیدمان و سرو مواد غذایی قائل هستند سرو غذا در هتل و رستوران‌های ایران از استاندارد جهانی تبعیت نمی‌کند. به‌طورکلی غذا در کشورهای موفق گردشگری غذایی به‌صورت دقیق، جامع و کارشناسی شده از بعد جامعه‌شناسی و روانشناسی موردبررسی قرار می‌گیرد چراکه غذا علاوه بر تأثیری که بر جسم و روح انسان می‌گذارد، با احیای سنت‌ها و فرهنگ‌ها می‌تواند دوستی و همبستگی میان اقوام و ملت‌ها را بیشتر کند.

 سهم هرمزگان از گردشگری غذایی

غذای هرمزگان ترکیبی از غذاهای ایرانی، عربی و هندی است. غذاهایی با طعم ادویه‌جات تند که هر شکم گردی را به خود جذب می‌کند. جشنواره و نمایشگاه‌های متعدد محصولات غذایی در هرمزگان برگزار می‌شود اما باید دید این جشنواره‌ها چه میزان توانسته‌اند در معرفی آداب، رسوم، سنت‌ها و فرهنگ هرمزگان و بخصوص معرفی غذاهای محلی استان موفق عمل کنند.

غذای گوبولی در بندرلنگه، بریانی بستک، نان تموشی، مهیاوه و سوراغ و برخی میوه‌های محلی استان تنها بخشی از ظرفیت گردشگری غذایی استان هستند.

نان تموشی هرمزگان در برخی شهرهای بزرگ کشور ازجمله شیراز به‌صورت تازه پخته و فروخته می‌شود و بسیار مورد استقبال می‌گیرد. پخت نان تموشی یکی از راه‌های خوب و آسان کسب درامد در کشور امارات محسوب می‌شود. اگر سری به نوار ساحلی شهر بزنید زنان هرمزگان را خواهید دید که در سرما و گرما و بدون امکانات و حمایت مسئولان لذت خوردن نان تموشی را به هزاران گردشگری که از این شهر دیدن می‌کنند، هدیه می‌دهند.

مهیاوه یا سوراغ هرمزگان که گاها از آن با سس ماهی نیز یاد می‌شود طرفداران بسیاری در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دارد و از طرفی با توجه به تولید این سس در برخی کشورهای جنوب شرق آسیا مهیاوه و سوراغ هرمزگان باکیفیت و طعمی متفاوت قابلیت رقابت با این کشورها را دارد. برند سازی مهیاوه و سوراغ هرمزگان و صادرات آن به دیگر کشورها به‌ویژه کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و جنوب شرق آسیا می‌تواند به رونق این بخش کمک کند.

غذا تنها یک بعد از گردشگری غذایی است. استان هرمزگان مرکز رویش برخی میوه‌ها و گیاهان دارویی است که می‌توان با برگزاری جشنواره‌ها و تبلیغات گسترده این محصولات را به گردشگران معرفی نمود. میوه‌های متنوعی چون انبه، آناناس، گوآوا، چیکو، کنار، هندوانه آناناسی، خرما، لیمو و پرتقال و گیلاس وحشی و صدها گونه گیاهان دارویی ناشناخته در هرمزگان وجود دارد که حتی برای مردم استان نیز ناشناخته مانده است. 

کشور هند تنها با برگزاری جشنواره انبه و فروش فراورده‌های انبه گردشگران بسیاری را جذب می‌کند. درحالی‌که استان هرمزگان ظرفیت و قابلیت جذب گردشگر دارد نادیده گرفتن این بعد از گردشگری منجر به از دست رفتن بخش زیادی از درآمدی خواهد شد که می‌تواند به رونق و اشتغال استان کمک کند.رونق گردشگری غذایی می‌تواند به رونق سایر زمینه‌های گردشگری ازجمله فروش صنایع‌دستی نیز کمک کند. سرو غذا با صنایع‌دستی استان هر گردشگری را ترغیب می‌کند تا این صنایع جذاب را به‌عنوان سوغاتی خریداری کرده و به شهر خود ببرد.

بنابراین باید مطالعات گسترده‌ای برای شناسایی ظرفیت گردشگری غذایی استان انجام داد و تنها به دادن شعار و وعده‌ها مبنی بر حمایت از گردشگری اکتفا نکرد. 

 علاوه بر این فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی درباره گردشگری غذایی می‌تواند به بهبود امنیت غذایی در استان کمک کند بخصوص آنکه استان هرمزگان دارای سرانه فست فود بالا و امنیت غذایی پایین در کشور است و برگزاری جشنواره‌های مؤثر، مفید و تبلیغات به‌روز می‌تواند در تغییر سبک الگوی غذایی مردم استان مؤثر باشد.

 معاون گردشگری استان:

 آشپزهای هرمزگانی برندگان جشنواره ملی

فائقه اتابک، معاون گردشگری هرمزگان گفت: گردشگری غذایی یکی از انواع گردشگری است که می‌تواند نقش مهمی در جذب گردشگر داشته باشد و به فرهنگ و آداب‌ورسوم هر منطقه مرتبط است. این نوع گردشگری برای کسانی که از سایر شهرهای یا کشورها بافرهنگی متفاوت سفر می‌کنند و به دنبال کسب تجربه‌های فرهنگی جدید هستند، بسیار جذابیت دارد.

 وی تصریح کرد: طی چند سال اخیر در استان هرمزگان با افزایش مجموعه‌های غذایی سنتی یا سفره‌خانه‌های سنتی، اقامتگاه‌های بوم گردی یا برگزاری جشنواره‌های غذایی متعدد مردمی و خودجوش، غذا و خوراک‌های سنتی و محلی استان احیاشده، ترویج بیشتری پیداکرده و به جاذبه گردشگری تبدیل‌شده است.

ازآنجایی‌که بسیاری از گردشگران اقامت در خانه‌های محلی و اقامتگاه‌های بومگردی و سنتی را جهت استفاده از غذاهای سنتی و محلی آن منطقه انتخاب می‌کنند و همچنین استقبال گردشگران از غذاها و خوراک‌های محلی استان هرمزگان که بسیار متنوع و منحصربه‌فرد می‌باشد سبب ایجاد انگیزه بیشتر در جوامع محلی استان برای راه‌اندازی این‌گونه کسب‌وکارها شده است.

معاون گردشگری استان درباره اقدامات صورت گرفته برای جذب گردشگر غذایی گفت: اداره کل میراث فرهنگی استان در سال‌های 95 و 96 گروه‌هایی از استان شامل مراکز عرضه غذا و آشپزهای محلی را برای حضور در جشنواره گردشگری غذا تحت عنوان جشنواره سفره ایرانی منطقه‌ای به استان‌های خوزستان و بوشهر با هدف معرفی غذاهای سنتی استان به سایر مناطق و استعدادیابی آشپزهای استان اعزام نمود و هر دو سال متوالی، آشپزهای استان هرمزگان با نظر و رأی داوران ملی، برترین جشنواره شدند و حتی به مسابقه آشپزی بین‌المللی در هندوستان نیز دعوت شدند.

اتابک خاطرنشان ساخت: امسال هم در شهر میناب تاریخ 3 تا 6 بهمن‌ماه جشنواره گردشگری غذا و هنر آشپزی در سطح استانی و با حضور داوران ملی و محلی باهدف احیا و ترویج غذاهای محلی به‌عنوان یک جاذبه گردشگری و هدایت استعدادهای آشپزی استان به‌سوی راه‌اندازی کسب‌وکارهای مستقل، برند سازی غذاهای استان در صنعت گردشگری و ایجاد نشاط اجتماعی برگزار شد.

این جشنواره به مدت سه روز با حضور آشپزها و صنعتگران صنایع‌دستی و اجرای گروه‌های موسیقی سنتی و آیینی برای معرفی داشته‌های فرهنگی استان برگزار شد. 

جشنواره در سطح ملی اطلاع‌رسانی شد و بسیاری از تورهای گردشگری از این جشنواره دیدن کردند و برترین استعدادهای آشپزی استان برای حضور و رقابت در جشنواره ملی گردشگری غذایی شناسایی شدند.

وی با بیان اینکه اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان در نظر دارد میزبانی جشنواره ملی گردشگری غذا با حضور برترین آشپزهای استان‌های کشور را بر عهده بگیرد، گفت: این برنامه به‌منظور معرفی و برند سازی غذاها، خوراک‌ها و انواع غذاهای محلی استان و همچنین افزایش ضریب اشتغال تأسیسات اقامتی و نهایتاً افزایش جذب گردشگر به استان صورت خواهد گرفت.

این مقام مسئول افزود: جشنواره‌های مردمی و خودجوش در حوزه غذایی در بندرعباس و اغلب شهرها و روستاهای استان طی دو سال اخیر به‌ویژه در ایام نوروز برگزار شده که نشان‌دهنده علاقه‌مندی مردم و فرهنگ بسیار غنی غذایی در این استان است که درواقع شرایط و بستر لازم برای مسئولان ذی‌ربط در استان جهت فعالیت در این حوزه بیش‌ازپیش فراهم می‌باشد که به‌عنوان یک جاذبه قابل‌اتکا از آن بهره ببرند و شرایط را برای حضور فعالان این حوزه جهت حضور و معرفی فرهنگ غذایی استان در جشنواره‌های بین‌المللی مرتبط را فراهم آورند.

وی درباره جایگاه غذاهای محلی هرمزگان در تورهای گردشگری گفت: تور گردانان و راهنمایان گردشگری استان قطعاً می‌دانند در هر تور گردشگری با هر هدفی وعده‌های غذایی یکی از برنامه‌های اصلی سفر است و برای هر گردشگری کشف غذاهای جدید 

بدون تردید یکی از زیباترین تجربیات سفر می‌باشد و می‌تواند سمبل و نماد و برندی برای معرفی مقصدهای گردشگری باشد و به دنبال آن سبب معرفی فرهنگ، اشتغال‌زایی و درآمدزایی جوامع محلی گردد.

 لذا انتظار می‌رود در تهیه سفرهای داخلی و خارجی خود (با توجه به رونق اقامتگاه‌های بوم گردی و سنتی در استان) به این بخش بیش از گذشته و با نگاهی خاص بنگرند.

معاون گردشگری استان گفت: امیدوارم کلیه مسئولین ذی‌ربط استان گردشگری غذا و کلا صنعت فرا بخشی گردشگری را بیش از گذشته دریابند و با همدلی و هم‌افزایی موجبات رونق گردشگری استان و توسعه پایدار گردشگری را فراهم آورند.