آویشن، پر مصرف ترین گیاه دارویی در هرمزگان

 مردم هرمزگان مانند دیگر مناطق کشور برای درمان بیماری های خود ابتدا به استفاده از داروهای گیاهی روی می آورند که گیاه آویشن پرمصرف ترین دارو در استان شناخته شده است.

به گزارش صبح ساحل  گیاهانی شامل آنغوزه، گیشدر، بنه، بادام کوهی، پونه، مورخوش، مورتلخ، کلپوره، گلدر، لگجی و آلوورا به عنوان گیاهان دارویی غالب و پرمصرف در بین مردم هرمزگان است.

هرمزگان با دارا بودن دشت ها و ارتفاعات متعدد در اغلب شهرها مانند، بندرعباس، رودان، حاجی آباد، بشاگرد، میناب، بستک و بندرلنگه از زمینه های لازم برای رویش گیاهان دارویی برخوردار است.

گیاه دارویی آویشن با نام علمی پایا، در پایه چوبی به ارتفاع ۴۰ تا ۸۰ سانتی متر پر ساقه و معطر است که در درمان سرماخوردگی، اسهال شدید، تب، سرخک، چربی، قندخون، دل درد، نفخ، سردرد و دندان درد کاربرد دارد.

به طور متوسط در هر سال ۱۰۰ تن گیاه دارویی آویشن از رویشگاه های هرمزگان برداشت می شود که از اواخر فروردین ماه در شهرهای میناب و بندرعباس آغاز و پایان خردادماه در شهرهای حاجی آباد به پایان می رسد.

خواص گیاه دارویی آویشن

این گیاه دارویی شگفت انگیز دارای خواص بسیاری است و می توان از آن برای درمان انواع بیماری ها تا سلامت و زیبایی پوست و مو استفاده کرد.

آویشن یکی از گیاهان پرخاصیت دارویی است که از زمان های قدیم مصرف آن به شیوه های مختلف برای درمان انواع بیماری ها توصیه می شود.

این گیاه علفی و معطر دارای خواص دارویی است که از آن نیز در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده متنوعی می شود.

طبق اطلاعات منتشر شده از گیاهان داروی ایران، از جمله خواص آویشن برای درمان سردرد، سرماخوردگی، گوش درد، سرخک و سرفه نیز کاربرد دارد.

آویشن یکی از بهترین داروهای گیاهی برای تقویت اعصاب، درمان افسردگی، خستگی و بی خوابی مفید است و مصرف آن موجب کاهش فشارخون و چربی خون می شود.

این گیاه دارویی ضدتشنج و ضد صرع و ضد نفخ بوده و برای تقویت بینایی و معده هم مفید است اما در خوردن آویشن نباید زیاده روی کرد زیرا باعث بروز آلبومین در ادرار می شود.

برای درمان و کاهش ریزش مو کافیست موی سر را با محلول رقیق اسانس آویشن شستشو دهید تا سبب افزایش جریان خون در پوست سر و قوی شود و از ریزش مو جلوگیری کند.

آویشن حاوی ترکیبات تلخ مزه‌ای است که می‌تواند به هضم غذا کمک کند و اگر دچار نفخ، سنگینی، گرفتگی عضلات معده و در حالت کلی هر نوع مشکل مربوط به دستگاه گوارش هستید بعد از غذا از آویشن استفاده کنید.

آویشن برای مقابله با عفونت‌های مجاری تنفسی فوق‌العاده است و باعث تعریق بیشتر می‌شود که همین امر تب را کاهش می‌دهد، همچنین این گیاه با سرماخوردگی مقابله کرده و ضد اسپاسم است زیرا سرفه را از بین می‌برد.

آویشن برای مقابله با عفونت‌های مجاری تنفسی فوق‌العاده است و برای کاهش التهاب گلوی ناشی از لارنژیت یک درمان موثر محسوب می‌شود.

روش های استفاده آویشن در زمان بیماری

از این گیاه دارویی معجزه آسا می توان در التهاب حنجره و لوزه ها و برای درمان آفت به صورت غرغره کردن استفاده شود.

برای این منظور، یک استکان از پودر گیاه را در چهار استکان آب جوش آهسته به مدت ۲۰ دقیقه جوشانیده و پس از صاف کردن، برای شست وشوی دهان استفاده شود.

اگر ۱۰ گرم اویشن را در یک لیتر آبجوش دم کرده و با کمی عسل به بیماران مبتلا به تنگی نفس و کلیه و مثانه و درد مفاصل و سیاتیک و خونریزیهای رحم و ترشحات غیر طبیعی زنان بدهید در دفع بیماری آنها موثر واقع خواهد شد.

یک نوک انگشت برگ خشک آویشن را در یک فنجان بریزید و با آب‌جوش پُر کنید و در فنجان را بپوشانید و اجازه دهید به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه دم بکشد. محلول را صاف کنید و بعد از دو وعده‌ی اصلی غذا، یک فنجان از این جوشانده میل کنید، این دوره‌ی درمانی را بیش از ۳ هفته ادامه ندهید.

یک قطره افشره‌ خوراکی آویشن را در یک پیاله آب گرم (نه جوش) بچکانید و حوله‌ای روی سرتان انداخته و بخور بگیرید.

می‌توانید از برگ‌های خشک آویشن نیز بخور درست کنید و برای این کار یک قاشق غذاخوری آویشن خشک را در یک لیوان آب سرد به مدت یک ساعت بخیسانید و سپس با شعله‌ کم آن را داغ کنید.

بعد بخور بگیرید ولی توجه داشته باشید اگر علائم سرماخوردگی مانند، برونشیت برطرف نشد حتماً به پزشک مراجعه کنید.

غرغره کردن با محلول آویشن التهاب گلو را کاهش می‌دهد و برای این کار ۵ گرم برگ خشک آویشن را در ۱۰۰ سی‌سی آب جوش ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید.

دهانتان را با این محلول شستشو دهید و این دوره را در طول ۳ هفته ادامه دهید اگر حالتان بهتر نشد حتما باید به پزشک معالج مراجعه کنید.

آویشن، جایگزین مناسب داروهای شیمیایی

داروهای شیمیایی عوارض بسیاری را برای مصرف کنندگان به دنبال دارد و مردم می توانند با خریداری این گیاهان و صرف کمی وقت برای طبخ و آماده کردن آن ها از این نعمت های طبیعی بهره مند شوند.

گیاه آویشن دارای بوته ای کوتاه با برگ های ریز و بیضوی شکل به رنگ سبز است که پس از جمع آوری برگ های آن خشک شده و مورد استفاده قرار می گیرد.

البته فرآورده‌های دارویی مختلفی از این گیاه در حال حاضر به‌ صورت قرص، شربت و قطره در بازار دارویی ایران وجود دارد که به‌ عنوان ضد سرفه و خلط ‌آور برای درمان سرماخوردگی استفاده می‌شود.

قسمت‌ دارویی این گیاه شامل سرشاخه‌ها و برگ‌هایی است که به‌ علت اثرات ضد عفونی کننده و ضد سرفه در فصل سرما مصرف این گیاه زیاد شده و در طب سنتی نیز کاربرد و مصرف بسیاری دارد.

همچنین اثرات مفید آن در افزایش قدرت هضم دستگاه گوارش و نیز اثرات ضد نفخ در کنار رایحه معطر آن باعث شده که در تمامی فصل های سال، پودر برگ و سرشاخه‌های گلدار آن در تغذیه مورد استفاده قرار گیرد.

همچنین تیمول و کارواکرول موجود در این گیاه به‌طور مستقیم مخاط را تحریک کرده و سبب افزایش ترشح مخاط و حرکات مژک‌های تنفسی می‌شود.

دیگر ترکیبات اوژنول و سینام آلدهید موجود در این گیاه نیز اثرات ضد عفونی کننده‌ای در دستگاه تنفسی فوقانی ایجاد می‌کنند.

پودر برگ آویشن برای تهیه دم کرده مورد استفاده قرار می‌گیرد که در بیماران مبتلا به برونشیت و التهاب دستگاه تنفسی فوقانی تاثیرات بسزایی دارد.

صادرات به داخل و خارج از کشور

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان گفت: گیاهان دارویی برداشت شده پس از ارسال به استان‌های فارس، اصفهان و تهران فرآوری و بسته بندی می‌شود و به خارج از کشور صادر می شود.

امید ذاکری اظهار داشت: هرمزگان ۱۱۶ هکتار سطح زیر کشت داروهای گیاهی دارد و توسعه این گیاهان علاوه بر ارزش افزوده بالای اقتصادی و گردش مالی حدود ۲۰ میلیارد ریال، کمک زیادی به رونق تعاونی‌های روستایی و تقویت منابع درآمدی پایدار در روستاها کرده است.

وی بیان کرد: صندوق حمایت از تعاونی‌های منابع طبیعی با افزایش ۵ برابری سرمایه از محل کمک‌های فنی استانداری آماده پرداخت تسهیلات بدون سود به تعاونی‌های فعال در این زمینه است.

این مقام مسوول با اشاره به اینکه هرمزگان ۴۱ تعاونی روستایی فعال در زمینه منابع طبیعی دارد خاطرنشان کرد: راه اندازی مزارع الگو از دیگر برنامه‌های توسعه گیاهان دارویی می باشد و ۱۷ هکتار از این مزرعه ها با کمک هزینه بلاعوض در شهرهای میناب، بستک، پارسیان و رودان ایجاد شده است.

مدیر باغبانی جهادکشاورزی هرمزگان تصریح کرد: به ازای هر هکتار ۳۰ میلیون ریال کمک مالی دولت به مزرعه دار پرداخت شده و سال گذشته به علت محدودیت اعتبارات کمک دولت حذف شده است.

مسعود گرگیج یادآور شد: راه اندازی دوره‌های آموزشی برای ۱۰۰ بهره بردار و پرداخت تسهیلات اقتصاد مقاومتی از محل طرح اشتغال پایدار روستایی از دیگر برنامه های توسعه گیاهان دارویی در استان است.

رییس اداره امور مراتع منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان گفت: گیاهان دارویی که از مراتع این استان برداشت می شود به استان های آذربایجان غربی، ایلام و قم صادر خواهد شد.

اسلام بهرامی افزود: زمین های جلگه ای، دشت ها و تپه ماهورها در هرمزگان، محل رویش ۳۰۰ گونه گیاه دارویی و صنعتی است.

برداشت گیاهان دارویی فقط با مجوز کمیته فنی منابع طبیعی

رییس اداره امور مراتع منابع طبیعی هرمزگان اظهار داشت: اولویت برداشت گیاهان دارویی و صنعتی، با مرتعداران و بهره برداران دارای مجوز از کمیته فنی اداره کل منابع طبیعی استان می باشد.

اسلام بهرامی مدتی قبل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: برداشت گیاهان دارویی از مراتع، بستگی به میزان بارش دارد که به دلیل شرایط خشکسالی و کمبود باران در سال های گذشته، امکان برداشت گونه های گیاهی وجود نداشته است.

وی با اشاره به در معرض تخریب شدید قرار گرفتن برخی رویشگاه های گیاهان دارویی مانند مورخوش، آویشن و آنغوزه افزود: در این راستا بهره برداران موظف شده‌اند مساحت۳ برابر عرصه های بهره برداری شده را با روش بذرپاشی، گونه های دارویی و صنعتی احیا کنند.

این کارشناس متخصص در امور مراتع منابع طبیعی هرمزگان ادامه داد: در همین راستا تاکنون ۵۲ شرکت تعاونی در زمینه بهره برداری و احیای ۵۰۰ هکتار رویشگاه گیاهان دارویی مشارکت داشته اند که عمده ترین آنها گونه های آویشن و آنغوزه بوده است.

وی یادآور شد: طبق ماده ۳ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع، برداشت از گیاهان دارویی عرصه های طبیعی و ملی به منظور استفاده خانوار به میزان مصرف (۳ تا ۵ کیلوگرم) بلامانع می باشد در غیر این صورت، دریافت مجوز بهره برداری از اداره کل منابع طبیعی استان الزامی است.

بشاگرد، ذخیره گاه رویش گیاه آویشن

بشاگرد که در شمال شرقی هرمزگان قرار دارد، ذخیره گاهی برای رویش گیاه دارویی آویشن به طور ارگانیک محسوب می شود.

این شهرستان با قدمتی چندین هزار ساله، قرن هاست که مردم در میان کوه های لخت بشاگرد به زندگی پرداخته و روزگار می گذرانند.

پوشش گیاهی خاص و خشک بشاگرد باعث شده که در این منطقه هیچ کدام از گیاهان بیهوده نروییده و هر کدام دوای دردی است.

در زمان های قدیم که هیچ پزشکی در بشاگرد وجود نداشته مردم با جمع آوری گیاهان امراض خود را درمان کرده که امروزه ماده اصلی بیشتر دارو ها این گیاهان هستند.

این گیاهان فاقد بذر بوده و به صورت وحشی در دشت و کوه های بشاگرد روییده و مردم رفته رفته به خواص آن ها دست یافته اند.

پس از گذشت قرن ها این داروها همچنان مورد استفاده قرار گرفته و مردم به این دسته از گیاهان برای درمان نسبت به داروهای شیمیایی اعتقاد بیشتری پیدا کرده اند.

زنان باردار از استفاده آویشن خودداری کنند

گیاه دارویی آویشن با خاصیت گرمای، علاوه بر خواصی که دارد فشار خون را بالا می برد و به دلیل اینکه موجب سقط جنین می شود و زنان حتی در قبل از بارداری باید از استفاده آن خودداری کنند.

آویشن برای درمان مسمومیت ها و سرفه به صورت آبکی و خشک مورد استفاده قرار می گیرد و این گیاه دارویی را در هر جایی نمی توان یافت زیرا فقط در دو روستای «براهنگ» و «چراغ سوز» قابل برداشت است.

البته ناگفته هم نماند این گیاه دارویی شگفت انگیز علاوه بر این همه خاصیت درمانی، مضراتی هم دارد بنابراین استفاده آن برای زنان باردار و شیرده، افراد آلرژیک و کودکان ممنوع است.

شناسایی افزون بر۸۵۰ گونه گیاه دارویی در هرمزگان

در زمان حاضر ۸ هزار نمونه گیاهی با یک هزار گونه و ۹۷ خانواده در نوار ساحلی، دشت‌ها، دامنه قله‌ها، و تپه ماهورهای هرمزگان شناسایی شده است.

بیش از ۸۵۰ گونه گیاهان دارویی در حدود ۲۵۰ هزار هکتار رویشگاه در دشت ها، دامنه ها و ارتفاع های هرمزگان پراکنده است که ۲۹۲ گونه آن مصرف دارویی دارد.