با بررسی اجمالی فرازوفرودهای
بازار مسکن از سال 96 بدین سو متوجه میشویم که هر یک از بازیگران این عرصه با توجه به شرایط بازار تغییراتی در وضعیت خود را شاهدند. در این اوضاعواحوال کنونی بازار و رشد شدید قیمتها دو تن از بازیگران یا از بازار بهطور کامل خارجشدهاند یا سهم بسیار ناچیزی در آن دارند که یکم خانه اولیها هستند و دومی نیز سایر متقاضیان مصرفی میباشند. این دو گروه با توجه به فاصله گرفتن زیاد تمکن مالیشان از قیمتها تقریباً نقشی در بازار ندارند چه آنکه به علت فاصله گرفتن حقوقها و دستمزد که مبنای اصلی توان مالیشان هست همچنین کاتالیزور کمکیشان بنام وام مسکن با میزان بهای واحد مسکونی فاصلهای روزافزون به خود گرفته است.گروه دیگر موردبررسی سازندگان مسکن هستند. این گروه که منبع اصلی انگیزهشان به خانهسازی سود آنها از این امر است که ناشی از برآیند عددی هزینههای ساختوساز از قیمت فروش است هم ملاحظه میشود، اگرچه نقش مهمی در بازار مسکن دارند اما به علت رشد فزاینده قیمت نهادههای ساختمانی بهویژه آنها که وابستگی بالاتری به نرخ ارز دارند و باوجود
تورم شدید ناشی از جهش نرخ ارز شاهد کاسته شدن میزان سود واقعی این دسته از فعالان بازار مسکن هستیم، چه آنکه در شرایط این رشد شدید قیمت نهادهها به علت کاهش قدرت خرید مصرفکنندگان واحدهای مسکونی امکان افزایش متناسب را از سازندگان سلب کرده است.
بنا بر یک بررسی صورت گرفته کاهش قابلتوجه حاشیه سود سازندگان در دوره اخیر منجر به ایجاد نوعی سرخوردگی میان آنها از ادامه یا آغاز فعالیتهای جدید در این بازار شده است. مطابق با اطلاعات بهدستآمده، در حال حاضر حاشیه سود ساختوساز به حدود ۳۵ درصد (برای یک دوره فعالیت بیش از یک و نیم سال) رسیده است. حالآنکه حاشیه سود سازندگان در دهه 80 حتی به حدود 100 درصد هم میرسید. تبعات اینچنین تحولی در بازار مسکن کاهش تیراژ ساختوساز در سطح کشور همچنین استان ماست؛ بنابراین در وضعیت کنونی برندگان اصلی سفتهبازان و یا سوداگران بازار مسکن هستند. چه آنکه با کمترین ریسک اقتصادی میوه خود را از جهشهای کنونی قیمتها که همانا سود بالایی از آن است را در سبد خود میبینند.
بر اساس دادههای اخیر مرکز آمار کشور در تابستان امسال قیمت متوسط هر مترمربع واحد مسکونی در شهر بندرعباس در حدود 00/600/4 تومان بوده است که نسبت به سال گذشته در همین موقع رشدی در حدود 120 درصد داشته است، حالآنکه میزان افزایش حقوقها و دستمزدها در این فاصله زمانی بهمراتب پایینتر بوده است. چه آنکه بنابر دادههای اقتصادی این افزایش در حدود 40 درصد بوده است.
از دیگر عوامل دخیل در دستیابی سود هنگفت سفتهبازان ملکی رشد قیمت زمین است مثلاً در شهر بندرعباس بر اساس دادههای آماری ذکرشده اگرچه رشد قیمت واحد مسکونی در بازه یکساله منتهی به تابستان امسال در حدود 120 درصد بوده اما این رشد در زمین به میزان 135 درصد بوده است، همین اختلاف 15 درصدی که در ارقام بالا معنای بیشتری هم پیدا میکند را با این داده اقتصادی مقایسه میکنیم که: روند افزایش قیمت در بخش املاک کلنگی در سال جاری بهگونهای بود که نسبت قیمت زمین به مسکن به ۵/ ۱ رسیده است. این در حالی است که این نسبت در اوایل دهه ۹۰، حدود ۲/ ۱، دو سال پیش حدود ۳/ ۱ و اواخر سال گذشته حدود ۴/ ۱ بوده است. مؤید دیگر این وضعیت اظهارات اخیر رئیس انجمن انبوهسازان کشور است که گفته است 30 درصد سازندگان متأثر از شرایط اخیر ورشکست شدهاند.
کارشناسان مسکن معتقدند کورسوی امید وجود دارد و آن درزمانی رخ میدهد که: با ثابت نگهداشته شدن قیمت نهادهها و زمین این امکان وجود دارد تا حاشیه سود سازندگان بهبود یابد اتفاقی که ضمن جلوگیری از سرخوردگی و ضرر این قشر، باعث بهبود روند ساختوساز و درنتیجه آن رشد تیراژ مسکن و افزایش توان خرید مصرفکنندگان واقعی خواهد شد.