در ابتدا به سراغ یکی از فروشندگان غرفه عرضه ماهی رفتیم تا از چند و چون خرید و فروش محصولات دریایی سوالاتی بپرسیم. با این سوال که چه نوع ماهی را برای فروش عرضه می‌کند، شروع می‌کنیم. این فروشنده در پاسخ به سوالم می‌گوید: «تقریبا بیشتر ماهی‌ها را برای فروش در غرفه دارم؛ از هوور گرفته تا سنگسر و شهری». او که خود را «سلمان» معرفی می‌کند، در پاسخ به این سوال که میزان خرید مردم نسبت به پارسال چه تغییری کرده‌است، می‌گوید: «با توجه به افزایش سرسام‌آور قیمت ماهی طی چندماه اخیر، قدرت مردم برای خرید بسیار پایین آمده‌است». مثالش را با ماهی هوور شروع می‌کند که بیشترین طرفدار را در بین هرمزگانی ها دارد. این نتیجه را از روی فروش بالاتر هوور نسبت به ماهی‌های دیگر عنوان می‌کند. سلمان می‌گوید: «در حال حاضر ماهی هوور بین 65 تا 70 هزار تومان به فروش می‌رسد. این درحالی است که نیمه اول سال این نوع ماهی با قیمت بین 35 تا 40 هزارتومان به دست مردم می‌رسید. ماهی تلال هم که قبلا با قیمت بسیار کم به فروش می‌رسید، الان کیلویی 35 هزار تومان است. طبیعی است که بسیاری از مردم از خرید محصولات دریایی منصرف شوند.گرچه قیمت تمامی اجناس چندبرابر شده است اما گویا اولویت مردم در خرید مایحتاج روزانه‌شان تغییر کرده‌است». به سراغ یکی دیگر از غرفه‌داران می‌روم و با طرح این سوال که آیا با فروش ماهی از پس هزینه‌های زندگی و اجاره غرفه برمی‌آید، سر صحبت را باز می‌کنم: «تا چند ماه پیش می‌توان گفت که بد نبود ولی از نیمه دوم سال و شیوع کرونا که مردم تمایل زیادی به بیرون آمدن از خانه ندارند، بازار فروش ما هم کم رونق‌تر شده‌است. افزایش قیمت مزید بر علت شده‌است که مردم خوراکی‌های دیگر را جایگزین ماهی و میگو کنند. البته قیمت‌ها رابطه مستقیمی با آب‌وهوا و فصل دارد. فروش در فصل تابستان بهتر است؛ زیرا دریا آرام است و ماهی به وفور در دام صیادن گرفتار می‌شود. در نتیجه قیمت‌ها پایین‌تر است و به تبع قدرت خرید مردم هم بالاتر می‌رود. در زمستان اما به علت سردی هوا و مواج بودن دریا، صیادان با مشکلات بیشتری مواجه‌اند. حتی گاهی اوقات در زمستان وقفه 10 روزه در کارمان می‌افتد و مجبور به خانه‌نشینی می‌شویم. ماهی‌ها را از جاسک و لنگه تهیه می‌کنیم. بعضی همکاران از تعاونی بازار ماهی‌فروشان عمده خرید می‌کنند. قیمت فروش را هم تعاونی اعلام می‌کند و نرخ مصوب داریم». ستاد تنظیم بازار بر آن است تا مدیریت درستی در رابطه با فراوانی و قیمت‌ها ایجاد کند. مساله حائز اهمیت در این رابطه این است که کسری در رابطه با کالا یا محصول اتفاق نیفتد؛ زیرا در این حالت بازار از تعادل خارج می‌شود.

 

یکی از خریداران در صف ماهی‌پاک‌کنی ایستاده است. فرصت را غنیمت می‌دانم و به سراغش می‌روم. می‌گوید تازه حقوق و عیدی‌اش را دریافت کرده است. «مگر می‌شود هر ماه ماهی خرید؟ هرکیلو ماهی قیمت بسیار بالایی دارد و برای ما که خانواده‌ای پنج نفره هستیم، این مبلغ زیاد است. چندسال پیش توان خرید میگو را به صورت سنگی داشتیم اما حالا قیمت یک سنگ میگو معادل حقوق یک‌ماه کارگری‌مان است. ترجیح می‌دهیم این پول را به زخم دیگری بزنیم». مادری سرگردان توجه‌ام را جلب می‌کند. به او نزدیک می‌شوم و می‌پرسم دنبال چیزی می‌گردد. انگار منتظر بود تا کسی هم‌کلامش شود. تندتند و کمی با عصبانیت شروع به صحبت می‌کند. گلایه‌اش از قیمت‌های بالا است که توان خریدش را کاهش داده. «بعد از ماه‌ها خانه‌نشینی برای در امان ماندن از شر ویروس کرونا، به بازار آمدم اما انگار شر واقعی تورم است. از افزایش قیمت‌ها شوکه شدم». آن‌قدر عصبانی است که دیگر چیزی نمی‌گوید و غرولندکنان از من دور می‌شود. بالا بودن قیمت گوشت ماهی و سایر آبزیان نسبت به گوشت قرمز و مرغ، یکی از علت‌های اصلی عدم مصرف متناوب ماهی و سایر محصولات شیلاتی است. قیمت رابطه مستقیمی با میزان عرضه محصولات شیلاتی دارد. اگر بتوان تکنیک‌هایی به کار برد تا بعضی از هزینه‌های تولید آبزیان پرورشی کاهش یابد. اعطای یارانه به مصرف‌کننده مثل اعطای یارانه روغن نباتی یا قند و شکر نیز می‌تواند قدرت خرید مردم را برای استفاده از محصولات شیلاتی بالا ببرد و افزایش مصرف سرانه را سبب شود. یکی از علت‌های دیگر کاهش مصرف ماهی در سفره‌های خانواده‌ها، به نوع ذائقه آنان بستگی دارد. اگر علل ممانعت‌کننده مصرف ماهی را جست‌وجو و در جهت رفع آن عمل کنیم، گامی مؤثر در حفظ سلامت جامعه برداشته‌ایم.