مدیریت یکپارچه کلیه اقدامات مهمترین برنامه آینده ماست

صبح ساحل ، اجتماعی - اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اگر تاکنون اداره ای در حاشیه شناخته می شده است در برنامه های آمایش سرزمینی و توسعه ای که قید پایداررا باخود همراه دارد از این حاشیه درآمده و به زودی باید شاهد تحولاتی از درون و بیرون این مجموعه درارتباط بادستگاه های دیگر از یک طرف و وظایف، حوزه اختیار وعمل خود این دستگاه از طرف دیگر باشیم. منابع طبیعی و آبخیزداری که ازجمله قربانیان نگاه های بخشی و کوتاه مدت به توسعه رقمی و کمی است حالا با چرخش نگاه مدیریتی کشور به سمت توسعه کیفی می تواند از جبرمدیریتی بیرون آمده و با آشکارکردن توانمندیهایش فصل جدیدی را آغازکند . این اداره کل چنان که مدیرکل جوانش ادعا دارد می تواند در کمک به سایردستگاه ها در خدمات رسانی به روستاها و حفظ دستاوردهای عملیات اجرایی نقشی متناسب ایفا کند به شرطی که ادارات هم در پرداخت خسارات به این اداره کل به موقع اقدام کنند . از سوی دیگر کمک به بهره برداری بهتر از منابع زمینی و جنگلها و مراتع درصورت مدیریت جامع و جلب مشارکت بهره برداران می تواند با وجود خشکسالی عمر پوششهای جنگلی و مرتعی را افزایش دهد.
امیدذاکری از دانش آموختگان رشته مرتبط با مقامی که اکنون در آن قرارگرفته با انرژی و امیدوار به آینده دستگاه متبوع خود بسیار با انگیزه در گفتگویی با روزنامه صبح ساحل از اقدامات سالهای گذشته این اداره کل در هرمزگان و تاثیراتی که می توانست درسیل اخیر به جا بگذارد و به علت کمبود اعتبارات نشد می گوید.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان هرمزگان ماموریتهای جدیدی پیش روی خود می بیند که همه آنها به نظرمی رسد نیازمند تغییرنگاه ها و دیدگاه مسئولان و نمایندگان مجلس و تصمیم سازان استان به مفهومی از توسعه است که تاکنون توسعه را فقط احداث و اقدام در حوزه شهری و جاده ای می بیند. چراکه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اکنون که بسیاری شهرهای کشور واستان بیش از گذشته با پدیده ریزگردها و گردوغبار رو به رو می شوند بیش از گذشته در معرض عموم و مورد توجه مدیران قرارگرفته و نیز این اداره کل در تعریف وظایف جدید سازمان بالادستی خود مشاهده می کند که کنترل بسیاری خسارات اقدامات انسانی و پدیده های طبیعی و کاهش خسارات حوادثی چون سیل اخیر بدون مدیریت یکپارچه این دستگاه برکل اراضی و جنگلها مقدور نیست. امری که به دلیل آنکه آثار آن بیش از امروز درآینده غیرقابل پیش بینی دیده می شود معلوم نیست تا چه حد عملی شود.

وضع بیابان زایی در چه مرحله ایست و برای جلوگیری از گسترش بیابان چه اقداماتی انجام می دهید؟
یکی از مهمترین عوامل بیابانی شدن همان بهره برداری بیش از حد ظرفیت هر منطقه ای هست به طوری که حتی در مناطق بسیار غنی از نظر منابع تغذیه ای و حاصل خیزی بسیار بسیار بالا چون شمال هم به دلیل بهره برداری بیش از حد برخی مناطق بیابان تبدیل شده اند به این معنی که سرزمین پتانسیل خودش را از دست داده است .
در مناطقی چون هرمزگان که این روند را بسیار بیشتر شاهد هستیم به ویژه از سال 1377 که خشکسالی هرمزگان آغاز شده است . مرتع در هرمزگان عمدتا ضعیف هستند و اگر بیش از ظرفیتش مورد استفاده دام ها قرار بگیرد به سرعت ممکن است به بیابان تبدیل شود . در سالهای اخیر پوشش گیاهی به دو علت بهره برداری و از طرفی خشکسالی فقیرتر شده است . در شرق استان که بارندگی کاهش بیشتر داشته وضع بدتر است و قابلیت بیابان زایی بیشتر است مناطقی مثل سیریک به سمت شرق
نقاط بحرانی و مناطق مستعد بیابانی شدن کدام مناطق استان هستند ؟
کانون های بحران استان، یکی شرق بندرعباس منطقه گچین که شوره زار هم هست ، بعدی مهرگان بندرلنگه و بقیه عمدتا در شرق استان است ، از سیریک تا مرز سیستان و بلوچستان . اولویت ما برای اقدامات مدیریتی در همین کانونهای بحران فرسایش بادی است . نقاطی است که باعث می شوند ماسه های روان و گرد و غبار جاری شود . نقاط دیگری هم شناسایی شده که در مطالعات مشخص شده مناطق تحت تاثیر هستند و جدیدا به این وضع در آمده اند . اولویت اقدامات ما در مناطق کانون بحران است .
چه اقدامات مدیریتی برای جلوگیری از پیشروی و توسعه بیابان در استان تاکنون انجام داده اید ؟
اول از همه بهره برداری را سعی داریم با حفظ توان سرزمین انجام دهیم که حفاظت از پوشش گیاهی وعلف ها و بوته ها گام اول است . حین عملیات عمرانی که از سوی دستگاههای عمرانی کار انجام می شود حساسیت داریم .
سعی داریم اقدامات آنها به نحوی کنترل شود که حداقل تخریب در اراضی اتفاق بیفتد تا سرزمین توان خودش برای بازتولید را داشته باشد . مثلا از ماشین آلات راه سازی می خواهیم طوری در مسیر احداث راه عبور کنند که کمترین اسیب به پوشش گیاهی وارد شود و حتی در حد ضرورت مانور دهند . درست است احداث راه برای تامین رفاه مردم در مسیر توسعه ضروریست اما می توان با کمترین آسیب و با رعایت اهداف توسعه پایدار انجام داد.
یا ممکن است معادن در منطقه ای باشد که اگر عرصه آن یا اطراف آن تقویت نشود و احیا پوشش گیاهی تثبیت صورت نگیرد اقدامات حفاری احتمالا می تواند عوارض طوفانهای بیابانی را تشدید کند . ادارات و دستگاه های اجرایی برای همه اقدامات در محدوده استان قبل از شروع کار از اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استعلام می کنند و ما اگر طبق بررسی ها مانعی در منطقه ببینیم به دستگاه ها اعلام می کنیم که انجام عملیات در آن مناطق محدودیتهایی دارد .
از طرف دیگر ، در نظر گرفتن ظرفیت تعلیف مراتع ، هر مرتع برای تعداد و مشخصی دام تعیین و در اختیار دامداران مناطق مختلف قرار می دهیم .  
از اقدامات دیگری که به طور خاص انجام می دهیم اقدامات احیاء و توسعه از طریق کاشت بذر ، نهال یا اقدامات مکانیکی نظیر پاشیدن مالچ ،قله های رسوب گیر ، روان آب های سطحی ، بندهای خاکی ، هلال آبگیر، بند در سطح زمین و مانند آن است . در واقع مهمترین عامل تثبیت کننده و عامل جلوگیری کننده از بادها و شن های روان احیاء و تقویت پوشش گیاهی است .
سطح بیابان استان هرمزگان چه میزان است ؟ چه ویژگیهایی دارد ؟
یک میلیون و 500 هزار هکتار بیابان داریم که 500 هزار هکتار از آن راشنهای روان تشکیل می دهند . ظرفیت بسیار خوب تنوع گیاهی داریم حاوی 800 گونه و از قابلیتهای استان ما این است که در ارتفاعات پوشش گیاهی مناطق سردسیر را می توانیم شاهد باشیم .
از استانهای محدودی هستیم که 2 ناحیه رویشی خاکی و آبی داریم، در دشتهای ساحلی تا قبل از ارتفاعات انواع آکاسیا داریم ،80 هزار هکتار سطح جنگلهای ساحلی هست ، 20 هزار هکتار هرمزگان جنگل های مانگرو را داریم یعنی بیشتر ین سطح این جنگل ها
به طور خاص اداره کل منابع طبیعی چه اقداماتی انجام داده است برای مقابله با بیابان ؟
در 2سال گذشته به دلیل کمبود اعتبارات چندان اقدام عملی نتوانستیم  انجام دهیم ، اما در سال گذشته تنها در منطقه سیریک هزار هکتار مدیریت هرز آب انجام دادیم در قالب طرحهای توسعه مکران . همچنین 200 هکتار هم در دشت جیحون در بندرخمیر و 100 هکتار در بندرلنگه انجام دادیم .
از چه نهال هایی برای ایجاد پوشش گیاهی بیابانها استفاده می کنید؟
از انواع کهورها و آکاسیاها استفاده می کنیم به طور عمده. البته از اقدامات شاخص اداره در شرق جاسک است که بین سالهای 87-=85 ، تقریبا 10 کیلومتر تثبیت شنهای روان انجام دادیم و آن جا منطقه ایست که مدتی یک دستگاه لودر اداره راه در آنجا مستقر شده بود و دائما ماسه های روان را از جاده خارج می کرد که مشکلی برای تردد در جاده نباشد . در بازدید اخیر ذره ای ماسه هم روی جاده نمی دیدیم یعنی کاملا تثبیت صورت گرفته .
اخیر اعتراضهایی صورت گرفته نسبت به کاشت کهور و گفته می شود این درخت خودش عاملی برای تبدیل کردن زمینها به شوره زار است . آیا کاشت کهور مشکلی از این نظر ایجاد می کند؟
خیر این یک فرضیه است . اتفاقا کارگاه بررسی اثرات کاشت کهور پاکستانی چندسال پیش توسط اداره کل منابع طبیعی برگزار شد. ما باید قابلیت های هرگونه را بشناسیم و آنرا در محل خودشان استفاده کنیم . بله اگر کاشت کهور نزدیک مزارع باشد بله درست است عوارض دارد ولی در حوزه شرق جاسک نقاطی که پوشش گیاهی بسیار ناچیز است و عرضه شوره زار قلیایی است و قابلیت رویش هرگیاهی ندارد و بسیار هم مناسب است . چرا که گونه بسیار مقاوم به خشکی شوری و سریع الرشد است . مقاومت نسبی به قلیایی بودن خاک دارد قابلیت تعلیف ندارد که همین تعلیف دام که از مشکلات توسعه پوشش گیاهی در کشور و استان هرمزگان است. بخصوص دامهای سرگردان که مشکلی برای حفاظت از عرصه های جنگل کاری شده ایجاد می کند و کهور چنین تهدیدی ندارد.
جنگل باغو خودش نمونه ایست که قابلیت جنگل کاری با گونه کهوررا در هرمزگان نشان می دهد که دهه 50 ایجاد شد . از بعد از جنگل کاری با کهور خاک این نقطه اصلاح شد و در سال 72 -73  تغییر گونه ایجاد کردند و حتی گونه های حساس به شوری ماندگار شد که این تاثیر مثبت همان کاشت کهور بود.
کسانی که مخالف کاشت کهور هستند و می گویند باعث شورشدن خاک می شود مدرک هایی ارائه دهند .
اعتقاد داریم هرگونه اگر در جای خودش استفاده شود نه تنها مضر نیست اثرات مثبتی هم دارد. کهورها و آکاسیاها باعث تحول مثبت خاک و حاصلخیز می شود از طریق مواد آلی خاک و تثبیت نیتروژن هوا و خاک.  فقط در مناطقی که باغها صرفه اقتصادی نداشته و رها شده باشد  ممکن است اعتراض برخی مربوط به اینگونه مناطق باشد که در واقع رها شده بوده اند و خود به خود در حال از بین رفتن بوده اند و حالا آدمهایی علت آن را به کهور ربط می دهند که انتشار آن هم به دام مربوط می شود نه کاشت نهال.کشاورزان باید مراقب باشند کودهای کشاورزی از دامی نباشد که میوه کهور تغذیه کرده باشد.
بزرگترین چالش منابع طبیعی و آبخیزداری استان چیست؟
خشکسالی و تا سالهای گذشته تخلیه گازوئیل که بسیاری نهال های حرا را تحت الشعاع قرار داده بود که اکنون رفع شده و کیفیت درختان ضعیف و باعث عدم شادابی و کاهش زادآوری درختان شده بود . البته کنترل و حفاظت این جنگل ها به عهده سازمان حفاظت محیط زیست است .
خیلی از گزارشات را محافظان افتخاری منابع طبیعی ارائه می دادند و یکی از برنامه ها ی ما افزایش تعداد همیاران طبیعت است . اخیرا گزارشی نداشتیم.
ورود گردشگر یکی از ظرفیتهای اقتصادی هرمزگان و کشور است و جنگلهای مانگرو یکی از مقاصد گردشگری است . و کانون تنوع زیستی است که هم به دریا تعلق دارد هم به خشکی اما لازم است برای گردشگری مطالعه بیشتری صورت بگیرد و نقاطی که زادگاه هست و حساسیت دارد ، دور از دسترس گردشگر قرار بگیرد .
اطلاع دارم مطالعه روی زیست کره در حال انجام است و عرصه هایی که مورد تهدید هستند باید شناسایی شود . اما از نظر توسعه جنگل ، کل جنگلهای مانگروی استان که شامل 20 هکتار هست را از نظر وضع موجود مساحت شادابی وضع زادآوری طبیعی ، چه نقاطی نیاز به احیا دارد و چه نقاطی نیاز به توسعه دارد مطالعه کردیم. نقاط کم تراکم درختهای حرا باید تقویت شود و نقاطی هم احیا کردیم و نقشه آن تهیه شده اراضی مستعد احیا هم شناسایی شده. درخت چندل یکی دیگر از ویژگی های انحصاری استان در کل کشور است که تنها گونه زنده زای کشور است .
در مورد حفاظت از عرصه های طبیعی و پوشش گیاهی به لزوم رعایت اقدامات عمرانی در مناطق حساس از سوی دستگاه های عمرانی کار اشاره کردید ، انصافا چه قدر درر وابط بین دستگاه ها این موارد جدی گرفته می شود و چه قدر شما از عملیات تخریبی چشم پوشی می کنید ؟ باتوجه به اینکه نتایج و عوارض اینگونه عملیات نه در معرض دید است و نه به زودی عموم مردم متوجه می شوند .
قانون پیش بینی کرده که چنانچه عملیات عمرانی ضروری است اما عوارض طبیعی دارد ، دستگاه مجری باید هزینه احیا و توسعه را متحمل شود و به اداره منابع طبیعی پرداخت کند . البته دستگاه ها برای پرداخت هزینه مقاومت می کنند ولی ما پیگیری می کنیم . مثلا پروژه آب شیرین کن که قرار است  آب دریا به کرمان برده شود خسارت مالی جهت جبران آسیب طبیعی گرفته شده است . پرداخت هزینه جبران عوارض عملیات عمرانی به سود هم دستگاه های مجری است برای مثال اگر پوشش اراضی بالادست تاسیسات آب و برق در شهرها و روستاها احیا می شد و هزینه جبران خسارت های گذشته در اختیار منابع طبیعی بود اینهمه خسارت در جریان سیل اخیر که ممکن است با شرایط فعلی بازهم تکراری شود به دستگاه های متولی وارد نمی شد . در شهرستان رودان جاده بعد از پل آب نما در اثر سیل اخیر به کلی نابود شد .
در حالی که اگر برای احیای بیابان در بالادست عملیات پوشش گیاهی انجام شده بود . خسارت بسیار کمتری به جاده وارد می شد.
شواهد عینی داریم که در همین سیل اخیر در نقاطی که عملیات نهال کاری و تقویت پوشش گیاهی انجام داده ایم خسارت وقوع سیل به یک سوم کاهش پیدا کرده بود به طوری که دوام سیل را 4 ساعت کم تر و وقوع آنرا 18 دقیقه به تاخیر انداخت.
نتایج یک اقدام تحقیقاتی ما در دو حوزه به صورت شاهد و کنترل نشان می دهد انجام اقدامات مدیریت بیابان زدایی و آبخیزداری می توان خسارت را بسیار کاهش داد که این امر هم مستلزم تخصیص به موقع اعتبارات است . در واقع خدمات بیشتر منابع طبیعی در صورتی است که دستگاه ها هم هزینه خسارت ناشی از عملیات عمرانی را به منابع طبیعی پرداخت کنند .
دستگاه تحت مدیریت شما برای حفظ تنوع اقلیمی طبیعت استان چه اقداماتی انجام داده است ؟
حفاظت ، اولویت اول منابع طبیعی آبخیزداری است . یگان حفاظت را برای جلوگیری از تخریب پیش بینی کردیم . مردم آگاه ما یکی از مشارکت پذیرترین مردم کشورند .
گشت های ویژه داریم. حفاظت با قابلیت پیشگیری می تواند موثر باشد جایی که جنگل های بیشتری داریم نیروی بیشتری مستقر کردیم برای گشت زنی.80 نفر نیروی حفاظت در استان داریم . در بهترین رویشگاه جنگلی که منطقه جگین است یک پاسگاه در سال جاری تاسیس کردیم با تجهیز 2 موتورسیکلت و 2سرباز دائم.
بیشتر به کار ترویجی فرهنگی اعتقاد داریم برای همین کد تلفن رایگان 154 را راه اندازی کردیم که هر جا مردم تصرفی را شاهد بودند یا آسیبی به محیط زیست می بینند اطلاع دهند .
بیشترین عوامل آسیب زننده منابع طبیعی استان طبیعی است یا انسانی؟
به جز جنگلهای مانگرو که بیشترین عامل آسیب زا انسانی است ، در حال حاضر عوامل طبیعی مثل خشکسالی مهمترین عامل تخریبی و آسیب زا است.
برای حفظ جنگلهای مانگرو در جریان ریختن سوخت های گازوئیل قاچاق چه اقداماتی انجام داده اید ؟
الان رفع شده اما تا پیش از این گشتهای دریایی گذاشتیم ، جلساتی هم با مسئول زیست محیطی بنادر و دریانوردی داشتیم .
در حال حاضر چه میزان با تصرف اراضی در استان مواجه هستید؟
در سال 93 ، 200 هکتار اراضی ملی رفع تصرف شد و هم اکنون پرونده 80 هکتار اراضی تصرفی در جریان است .
مهمترین علت تصرفات چیست؟
بخشی ناشی از نا آگاهی مردم نسبت به قوانین کشور است . بخشی مربوط به حاشیه روستاها ست که برخی تصور می کنند هنوز هم مالکیت به نحو ه قدیم تقسیم می شود بین مردم همان منطقه .اکنون تلاش داریم فرهنگ سازی کنیم که مردم به دنبال سند باشند . مرزهای ملی را اراضی را مشخص می کنیم هرچند گاه مردم اعتراضاتی دارند ولی کم کم متوجه می شوند . با اجرا و تکمیل کاداستر تا دو سال قبل دیگر بسیاری مشکلات کنونی برطرف می شود . بیش از 99 درصد اراضی ملی شده و یک درصد در محدوده شرق استان باقی مانده است .
چه میزان از اراضی ملی تاکنون در سامانه کاداستر ثبت شده است؟
6ماهه امسال 213 هزار هکتار وارد سامانه کاداستر شده است.
آیا به دنبال افزایش مناطق حفاظت شده هستید ؟
هرچند افزایش مناطق حفاظت شده به نفع ماست ولی گاهی اگر مناطقی را محصور کنیم به علت ایجاد حساسیت ممکن است تاثیر معکوس داشته باشد . چون در شرایط عادی در حال گشت حفاظت و مراقبت هستیم اما حصارکشی تنشهایی ممکن است ایجاد کند . همچنین برخی مناطق به صورت عرفی محل عبور و مرور دامها هستند .
امیدواریم همیاران طبیعت روستایی را افزایش دهیم و نسل آتی را به تعداد زیاد به این منظور با خودمان همراه کنیم و فرهنگ منابع طبیعی به فرهنگ عمومی تبدیل شود .یکی از اقدامات بسیار خوب اخیر ورود خیرین به حوزه منابع طبیعی است؟
خیرین چطور به منابع طبیعی کمک می کنند؟
حضور خیرین سابقه داشته در قبل البته در حوزه آب . یعنی برای کمک به مردم روستاها درخواست احداث سد می کردند که با طراحی و نظارت منابع طبیعی و تامین اعتبار از سوی آنها انجام می شد . الان تعامل خیرین با ما مستمر شده و به صورت سازماندهی شده در قالب مجمع خیرین با ما همکاری دارند .
حتی در بندرلنگه برای تامین آب وحوش سدی تاسیس کردیم با کمک خیرین در همین سال جاری با تامین 25 میلیارد ریال اعتبار از طرف خیرین در حال اجرای 7 سازه آبخیزداری هستیم .
علاوه بر این از همکاری کوهنوردان برای کسب اطلاعات مناطق کوهستانی استفاده می کنیم و کوهنوردان آتش نشانان تشکیل شده 170 تعاونی منابع طبیعی هم در استان داریم که با آموزش به آنها و سپردن برخی امور مثل تولید نهال و گیاهان دارویی تعلق خاطری نسبت به پروژه های منابع طبیعی که با همکاری ایشان صورت می گیرد ایجاد می کنیم. مثلا برای بهره برداری از گیاه آویشن اخیرا به آنها طرح دادیم. هرجا که از مردم کمک بگیریم می تواند اثر بسیار در جلوگیری از تخریب داشته باشند .
حفر چاه در سالهای اخیر موضوع مورد اعتراض برخی دستگاه های مرتبط بوده که به دلیل اثرات آن بر منابع زیرزمینی و اراضی کشاورزی مطرح کرده اند ، این موضوع آیا هیچگاه مورد توجه منابع طبیعی بوده است؟
عموما این اتفاق در مورد اراضی ملی نبوده که ما اعتراضی کنیم و یا در مقیاس محدود بوده و جلوی آنرا گرفتیم. به طور ویژه شاهد تاثیری ناشی از حفرچاه نبودیم ولی طبیعتا بهره برداری بیش از حد از آبهای زیرزمینی به تخریب زمین منجر می شود .اما هرساله سعی می کنیم با احداث سدروی آبره هایی که سیلابهای فصلی دارند مقداری از آنرا به سطح زمین وارد می کنیم و با بندهایی مسیر آب را هدایت می کنیم و چاه های در مسیر آب به این نحو بلافاصله آبگیری می شوند . در حوزه لاورفین با احداث سد و کنترل مهار آب توانستیم سطح آب چاه ها را افزایش دهیم . 734 سازه آبخیزداری در سراسر استان احداث کرده ایم که تاثیر بسیار خوبی داشته است .
برای حفاظت از مراتعی که به گفته شما بسیار هم محدود هستند در استان چه طرحهایی دارید؟
در هرمزگان بیش از 4 میلیون هکتار مراتع داریم که دامداران به آن وابسته هستند . در حال حاضر طرح حفاظت مشارکتی در مراتع اجرا می کنیم . به این صورت که از طریق قرارداد با دامداران و بهره برداران مرتعی را با تعداد درخت معین به آنها تحویل می دهیم . و در پایان قرارداد به همان تعداد از آنها تحویل می گیریم به این ترتیب آنها هم خودشان را برای حفاظت از منطقه موظف می دانند و برای بهره برداری هم ذینفع می بینند .
برای کاهش بهره برداری مفرط هم هرسال کنترل و ورود خروج دام را انجام می دهیم.فقط دامداران دارای پروانه چرا اجازه دارند به مراتع استان وارد شوند چون ظرفیت مشخص است نباید بیش از ظرفیت وارد شود در غیر این صورت همان اندک مراتع استان هم از بین می روند .
در دوره معاصر منابع طبیعی چه سیاستی را دراولویت دارد؟
مدیریت یکپارچه مهمترین سیاستی است که باید دنبال شود و درهرمزگان سعی داریم همه دستگاه هایی که قرار است اقدام عمرانی در عرصه اراضی انجام دهند چه در جنگلها و چه بیابان به صورت جامع از سوی منابع طبیعی و آبخیزداری به نحوی مدیریت شوند که کمترین تخریب در منطقه اتفاق بیفتد.
در پایان اگر اقدام و سخن ناگفته ای باقی مانده بفرمایید.
بوستان های روستایی هم طرح دیگری است که با مشارکت مردم، خیرین و دهیاری ها با هدف تامین فضای مناسب بازی کودکان و نوجوانان احداث کنیم (با توجه به اینکه غالب روستاهای استان در مناطق خشک واقع شده اند).213 هزار هکتار جنگل کوهستانی داریم که در کاهش سرعت سیلاب و تغذیه دشتهای پایین ارتفاعات بسیار موثر بوده اند و اینها نیاز به نگهداری و گسترش دارند .
عناصر رویشی مناطق سردسیری که در ارتفاعات هماگ ، نیان و گنو وجود دارد از جذابیتهای استان هرمزگان است که می تواند مورد توجه بیشتری قرار بگیرد، مثلا درختان بادام کوهی که هم به طور عرفی بهره برداری از محصول آن توسط مردم این مناطق انجام می شود و حفظ این پوشش جنگلی خود در کنترل شتاب سیلابها بسیار موثر بوده اند .