تجـــارت، به نام مردگـــان

اینجا ته دنیاست. وقتی همه چیز تمام شد، می آورنت اینجا. یک خانه مستطیلی تنگ و تاریک که راه فرار نداری. باید برای همیشه بیارامی. چون فرصت‌ات تمام شده. تو آرام می‌گیری درحالی که قلب‌های بسیاری بی‌قرار نبودنت می‌شوند. مرگ چیز عجیبی است. نظرهای زیادی در ادیان و مکتب‌های مختلف درموردش وجود دارد. دنیای پس از مرگ اما تاکنون کشف نشده است. حالا که کرونا آمده مرگ هم مخوف‌تر شده. این ویروس نادیدنی، همه را چشم انتظار خواب ابدی در گور کرده است. تنت که هم آغوش خاک می‌شود، جایت در خانه خالی و در آرمستان پر می‌شود. آرامستان «باغو» بندرعباس آنقدر از شهر فاصله دارد که وقتی مردی، از هیاهوی دنیا جدایت کند. آرامستانی که شب‌ها بیشتر به دنیای تاریک و بیمناک مردگان شباهت دارد. دنیای ارواح ناراضی از وضعیت‌شان پس از مرگ. نه نوری است که بتوانی عزیزت را بیابی. نه امنیتی که بتوانی اشک‌ها و دلتنگی‌هایت را بر بالین عزیز از دست رفته‌ات خالی کنی. آرامستان باغو انگار، دنیای ارواح و جایی برای زنده‌ها ندارد.

 سرمایه‌داری پس از مرگ
خدا نکند پایت برسد به قبرستان. عزیزانت اندوه از دست دادنت را باید بگذارند درون سردخانه و بدوند دنبال جایی برای آرمیدنت. وقتی میمیری تازه می‌فهمی پول داشتن یعنی چه. جسمت بی‌جان ‌می‌شود اما گرفتاری‌های عزیزانت تازه شروع می‌شود. خودت که دستت از دنیا کوتاه شده، دست‌ها به جیبت اما دراز می‌شود. بازماندگانت نمی‌دانند بنشینند برای از دست دادن‌ات عزاداری کنند یا سر جایی برای خانه ابدی‌ات چانه بزنند. انگار غصه زمین، هرگز رهایت نمی‌کند. درست است که پس از مرگ نمی‌توان پول را با خود به آن دنیا برد اما می‌توان با آن خانه آخرت خوبی خرید. خانه آخرتی که دست کمی از خانه دنیایی ندارد. باز هم پول است که آرامش نمادین‌ات را تعیین می‌کند. یک متر قبر چند؟ «ببین، قبرهامون از 800 هزار تومان شروع می‌شود تا بیش از چند میلیون تومان. باید اول برای مرده‌ات زمین بخری. یک میلیون تومان هم باید بابت کفن و دفن، کارگر و بیل زدن بدهی. بنا از بیرون نیاور. شاید استاندارد نسازد. خودمان بنا داریم. ما اصولی می‌سازیم. اگر از بیرون بیاوری شاید قبرت تخریب شود. گفته باشم!» بستگی دارد چقدر پول ته جیبت باشد. هر چه بیشتر، خانه ابدیت فاخرتر. البته جسم بی‌جانت را نمی‌توانند در قطعه مشاهیر یا ثروتمندان جای دهند. باید بگردند ببینند که در دنیا چه بر تو گذشته. اگر از مفاخر نباشی، باید بروند یکی از آن قطعه‌های آنور باغو، جایی برایت پیدا کنند. اگر وضع‌ات خوب و شانس با تو یار باشد، یه گور در قطعه موزاییک شده‌ها پیدا شود، وگرنه برای جسمت جایی بهتر در میان تلی از خاک پیدا نمی‌شود. پول هیچوقت بی‌ارزش نمی‌شود. اختلاف طبقاتی بعد مرگ بیشتر خودش را نشان می‌دهد.
 
 شهر تاریک ارواح
فرقی ندارد گوری که گرفته‌ای موزائیک باشد، سرامیک یا خاکی، خبری از نور نیست. عزیزانت برای دیدار هفتگی‌شان باید سر قبرت برق‌کشی هم بکنند. درست مانند زمانی که برای خانه جدیدتان با هم برق‌کشی کردید. شب‌ها در آرامستان باغو  بندرعباس، تنها ساختمان اداری و یک قطعه خاص برق دارد. شاید هدف سازمان آرامستان شهرداری این بوده فضایی را فراهم کنند که مرده‌ها شب‌ها در آرامش باشند و کسی خلوت‌شان را بر هم نزند. طبق قانون اما، وظیفه سازمان آرامستان، «برنامه‌ريزي ، بودجه‌ريزي و اجراي طرح‌هاي توسعه محور درراستاي به روزرساني خدمات و وظايف سازماني» است. بازدید میدانی خبرنگار «صبح ساحل» از آرامستان باغو حاکی از آن است که تردد پس از غروب خورشید، در بین قطعه‌ها مشکل است. امکانات رفاهی کمی در آرامستان وجود دارد. آبخوری و شیر آب تنها به برخی از قطعه‌ها نزدیک است. درحالی آرامستان شهر مرکزی استان هرمزگان از کمترین امکانات رفاهی برخوردار است که آرامستان‌ شهرهای استان‌های همسایه، از نور و روشنایی خوبی برخوردارد اند که به راحتی و با امنیت خاطر می‌توان در کنار آرامگاه ابدی عزیز از دست رفته، ساعت‌ها خلوت کرد.

 باغو امنیت ندارد
می‌گوید که مصالح ساختمانی را که برای ساخت آرامگاه عزیزشان گرفته بودند، دزدیده‌اند. کسی هم پاسخگو نیست. پاسخ شنیده که پیگیری دزدی‌ها در حیطه اختیارات و مسئولیت‌های آرامستان نیست. وقتی هوا تاریک بود، یک پاکت سیمان، یک کارتن سرامیک را یک ناشناس برده. هیچ چیزی جز یک رد پا از او باقی نمانده است. بین قطعات در آرامستان باغو نه دوربینی وجود دارد و نه نوری که بتوان سارق را دید و تشخیص داد. همه‌اش این نیست. گلدان‌های بسیاری هم از آرامستان روزانه ربوده می‌شود. بازدید کنندگان دیگری نیز از سرقت اشیای دیگری از مزار عزیزانشان خبر داده‌اند. یکی از بازدید کنندگان که سال‌هاست به آرامستان می‌آید، می‌گوید: «تاریکی مطلق شبانه آرامستان شرایط دزدی و خسارت به قبرها را فراهم می‌کند. با اینکه بارها اطلاع داده شده است اما اقدام قابل توجه‌ای صورت نگرفته است». سازمان آرامستان شهرداری اما به شاکیان گفته است که به تازگی نور محیط از کار افتاده است. یکی از بازدیدکنندگان می‌گوید: «گفتند که ترانس برق مشکل دارد. باید برق‌کشی‌ها درست شود. اما اینکه هر فرد برای خودش برق کشی کرده نشان می‌دهد که این مشکل دیروز و امروز نیست. بین قطعه‌ها سال‌هاست که هیچ روشنایی وجود ندارد. هیچ امنیتی در باغو پس از تاریکی هوا وجود ندارد. نگهبان و چراغ برق، کمترین امکاناتی است که یک قبرستان باید داشته باشد. بندرعباس مرکز استان است. شرایط قبرستان‌های شهرهای کوچک استان بهتر از باغو است.»

 خرید و فروش «دنیا»
خرید و فروش قبر در آرامستان هم دنیایی دارد. برخی می‌خرند که وقتی گران‌تر شد، بفروشند. آخر شاید یک قطعه پر شود و دیگر قبری برای سایر بازماندگان گیر نیاید. مشتری برای قبر همیشه هست. روی دست نمی‌ماند. قبر هم مانند خانه قیمت بر می‌دارد. حتما که نباید پیش خرید آپارتمان کنی. قبر بخری هم یکجور سرمایه‌گذاری است. حالا که کرونا آمده بازار خریدوفروش قبر هم جان تازه‌ای گرفته.
گذشته از آن، سنگ قبر خوب هم، به خاطر تحریم‌ها کم گیر می‌آید. قیمت آن هم رفته بالا. برای ساخت یک سنگ مزار باید چندماه در نوبت بمانی. قبر را
باید با توجه به استانداردهای باغو بسازی. اگر بخواهی شکل و شمایل دیگری به آن بدهی، ارتفاعش را بلندتر کنی، باید باز هم پولی بدهی. ساخت‌و‌ساز قبرها را سازمان می‌گویند معیار و استاندارهای خاص خود را دارند. «فرونشست قبر» اما پدیده‌ی جدیدی است که در قطعات مختلف آرامستان باغو بندرعباس دیده می‌شود. فرونشست این قبرها این سوال را مطرح می‌کند که آبا واقعا ساخت قبرها در آرامستان اصولی انجام می‌شود؟ آرامستان یک شهر بزرگ است. شهر مردگانی که زنده‌گان، به نام مردگان تجارت می‌کنند. تجارتی به بهانه دیروز برای فردا.
 
 آرامستان آرامش ندارد
فقیر همیشه فقیر است، حتی وقتی بمیرد. بسیاری از قبرها در زمین‌های لخت و خاکی، به دلیل ارزانتر بودن جای گرفته‌اند. مشخص نیست که چه زمانی این قطعه ها موزائیک خواهد شد. اگر باران ببارد این قطعات خاکی، پر از گل و لای می‌شود که امکان تردد بین آن کامل از بین می‌رود. اگر سر ظهر بروی هم سایه‌ای پیدا نمی‌کنی که دمی بیاسایی. معماری قطعات به گونه‌ای است که برای رفاه حال بازدیدکنندگان مکان مناسبی در نظر گرفته نشده است. در بین قطعات جدید هم خبری از سطل آشغال نیست. باید آشغال‌هایت را همانجا رها کنی یا در قطعات قدیمی دنبالش بگردی. قبرها زیر تلی از خاک و برغ درختان نهان شده‌اند. بین قطعه‌ها رفت و روب انجام نمی‌شود. طبق قانون، «نظارت مستمر و موثر بر عملکرد پيمانکاران حمل اجساد، رفت و روب سطح سازمان، ساخت وساز قبور، اجراي  پروژه‌های عمراني وامثال آن» از وظایف سازمان آرامستان است باغو انگار به حال خود رها شده است. حالا که کرونا خانواده های بیشتری را داغدار و راهی باغو می‌کند، نیاز به ارتقا سطح خدمات رسانی آرامستان بیشتر احساس می‌شود. تنها آرامستان مرکز استان نیازمند توجه جدی و خدمات بیشتر به شهروندان است.

 وضعیت ترانس برق آرامستان باغو بندرعباس

 کمبود سطل وجمع شدن زباله در قبرستان

وضعیت نامناسب قطعه های قدیمی آرامستان