سازمان همکاری‌های اسلامی که زمینه تاسیس آن به شکست اعراب از اسرائیل و آتش سوزی در مسجد‌الاقصی بازمی گردد، حالا بیش از نیم قرن بعد قراراست اعضایش دور یک میز بنشینند و در موضوع فلسطین با یکدیگر مذاکره کنند. اتفاقی که سال‌ها قبل از این باید به وقوع می‌پیوست و شاید نگاه بدبینانه‌ی برخی اعضا به یکدیگر، عدم وجود ضمانت اجرايی، وجود لابی و اتحاديه‌های درونی و نیز تاکید بیش از حد برحاکمیت ملی و رقابت بر سر کسب قدرت بین اعضا، چالش‌های پیش‌روی این سازمان برای عدم تحقق این مهم تا به امروز به شمار می رود. با فرض اینکه شدت چالش‌های مذکوردر ظاهربه پایان رسیده و اعضا برای هدفی بزرگتر وانسان دوستانه در جده گرد هم خواهند آمد، در گفتگویی با «سیدمحمود کمال آرا»، پژوهشگر علوم سیاسی، نایب دبیر و عضو شورای مرکزی انجمن علمی روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی، به بررسی و پیش بینی اهداف و دستاوردهای این سفر، آینده جنگ غزه و ابتکارات احتمالی سازمان همکاری های اسلامی در موضوع فلسطین پرداخته‌ایم.   

  

طبق اظهارات مقامات جمهوری اسلامی ایران و گفتگوی تلفنی امیرعبداللهیان و وزیر خارجه عربستان که بر برگزاری این نشست با هدف بررسی تحولات فلسطین، توقف جنایات جنگی علیه غزه و کرانه و ارسال مستمر کمک‌های انسانی تاکید شده است، با صراحت به شما بگویم که اگراعضای این نشست صرفا به امضا بیانیه تشریفاتی پایانی تاکید ورزند، همان کاری را کرده‌اند که اعضای سازمان ملل در مجمع عمومی همین چند روز پیش انجام دادند، بنابراین هرچند اقدام خوبی به حساب می‌آید اما برای توقف این جنایت موثرنخواهد بود. اعضای این سازمان می‌بایست اختلافات گذشته را به‌طور کامل کنار گذاشته و در راستای اجرایی کردن یک اقدام عملی و بازدارنده در برابر جنایات رژیم صهیونیستی گام بردارند. همانطور که در نشست فوق‌العاده کمیته اجرایی سازمان همکاری اسلامی درباره فلسطین، آقای امیرعبداللهیان هم به آن اشاره کرد، چهار پیشنهاد ایران نظیر؛ قطع روابط کشورهای اسلامی با رژیم صهیونیستی، تحریم کامل این رژیم، اعزام هیات حقیقت‌یاب اسلامی و برگزاری دادگاه جنایت جنگی برای جنایت صهیونیست‌ها، اقدام مناسبی برای اتخاذ تصمیم قاطع توسط اعضای سازمان همکاری‌های اسلامی خواهد بود. ضمنا باید در نظر داشت همانطورکه ترکیه درصدد برگزاری کنفرانس غزه پس از نشست همکاری‌های اسلامی است، جمهوری اسلامی ایران نیز می‌بایست ابتکار عمل را در دست گرفته و علاوه بر حضور مستمر در میدان، به‌دنبال اجماع‌آفرینی منطقه‌ای و بین‌المللی از طریق راهکارهای دیپلماتیک و بهره گیری حداکثری از نشست پیش روی سازمان همکاری‌های اسلامی در خصوص صلح غزه باشد. دستگاه دیپلماسی کشور باید تلاش کند از سرمایه‌ای که تا به اینجا در میدان برای خود ایجاد کرده است، به نحو احسن به‌کار گیرد و اعتبار و کاریزمای ایجاد شده خود را در میدان، هزینه‌ی این آشوب بین‌المللی نماید. به عبارت بهتر میز گفتگو و صلح غزه را باید تهران میزبانی کند و سناریوی آن را به‌ صورت (برد-باخت) به نفع غزه و محور مقاومت کارگردانی نماید.

  

  

همانطور که پیشتر خدمتتان عرض کردم ماهیت تشکیل این سازمان به موضوع اسرائیل باز می‌گردد. در طول این سال‌ها طبیعتا یکی از محورهای مهم و اساسی این نهاد بین‌المللی مقابله با اسرائیل بوده است، از این رو برای تحقق این هدف، اعضای این سازمان اقداماتی را صورت داده‌اند که در بیانیه پایانی چهاردهمین نشست آن که در مکه و در تاریخ 31 مه 2019 برگزار شد، بر محوریت قضیه فلسطین و قدس و حمایت همه‌جانبه از مردم فلسطین تأکید و اعلام شد. این بیانیه مبارزه با تروریسم را اولویت همه کشورهای عضو دانسته و حملات تروریستی به ایستگاه‌های پمپاژ نفت در شهرهای دوادمی و عفیف و عملیات تخریبی علیه چهار کشتی تجاری در آب‌های امارات متحده عربی را محکوم کرد. پس ما از یک سازمان بین‌المللی آن هم با چالش‌های برشمارده شده و سوابق تاریخی آن در مواجه با جنگ و تنش نباید فراتر از انتظار توقعی داشته باشیم چرا که یک سازمان منطقه‌ای و بین المللی بر اساس منشور و ظرفیت خود توان پاسخگویی به رویدادهای جهانی را دارد. سازمان همکاری‌های اسلامی نیز سازمانی برای صدای جمعی جهان اسلام و تضمین برای حفاظت و حمایت از منافع جهان اسلام در روح ترویج صلح بین‌المللی و هماهنگی میان افراد مختلف جهان است. سوابق و خروجی این سازمان نشان می‌دهد که در بیشتر موارد یک نظاره گر بوده و علی‎رغم قدرت، توانایی و منابع ملی اعضا، سازمان نقشی فعال و تاثیرگذار در جهت حل مسالمت آمیز اختلافات کشورهای اسلامی نداشته و از پتانسيل‌ها و ظرفيت‌هاي خود در اين زمينه به درستي بهره نبرده است. 

با این تفاسیر هر چند این سازمان در تنش‌های بین کشورهای اسلامی نظیر؛ جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، اختلاف بین سنگال و موریتانی، اشغال کویت توسط عراق، جنگ داخلی افغانستان، بوسنی و هرزگوین بحران بالکان آنچنان موفق نبوده و بعضا برخی اعضا بر تصمیمات آن غالب بوده‌اند، اما در موضوع فلسطین و اسرائیل، این سازمان یک وحدت رویه و هدف جمعی را دنبال می‌کند و کاملا بعید است که ساز مخالفی در آن به‌صدا دربیاید. اما نکته حائز اهمیت آن است که این سازمان همانطور که در بالا اشاره شد اگر کار خود را به بیانیه و شعارهای سیاسی تقلیل دهد، طبعا دستاوردی را متصور نخواهیم شد اما اگر یک راهکار عملی نظیر اعمال تحریم و فشار دیپلماتیک از طریق راهکارهای سیاسی و حتی قطع روابط و منزوی نمودن اسرائیل در منطقه را به‌ دنبال داشته باشد، می‌توان گفت شرایط اسرائیل را در موقعیت کنونی بحرانی‌تر کرده و این رژیم را با چالش‌های بزرگتری در آینده مواجه خواهد نمود.

  

قدرت و ابزارهای اعمال آن، حرف اول را در رفتار سیاست خارجی کشورها می زند. در دنیای امروز و در نظام بین‌الملل کنونی که هر کشور برای تامین منافع و یا حفاظت از آن به کشور و یا سرزمین دیگری حمله ی نظامی می‌کند و از رفتار همکاری جویانه و مسالمت‌آمیز فعلا خبری نیست، طبیعی است که در پاسخ به این عرض اندامی‌ها تنها راه باقی مانده، بکارگیری زور و قدرت به شمار می‌آید.

 سازمان همکاری‌های اسلامی از این حیث ابزار قدرت مناسبی داشته و از منابع توانمندی بهره می‌برند. یکی از ابتکارات پیش رو، تحریم نفتی اسرائیل توسط کشورهای اسلامی تولید کننده‌ی نفت است، که تحقق این مهم به شرط آن است که اتفاق سال 1973 که در زمان محمدرضا پهلوی صورت گرفت تکرار نشود و یکی از اعضا تصمیم به اتخاذ راه جداگانه‌ای نگیرد. فارغ از این دو مقوله‌ی مهم، رسانه مقاومت و پیگیری حقوقی جنایات رژیم از دیگر ابتکاراتی است که اعضا می‌توانند به‌طور جدی بر روی عملیاتی کردن آن اقدام نمایند. به‌عبارت بهتر وجود بستری مناسب به‌منظور تبادل اخبار و اطلاعات سرزمین اشغالی نظیر جنایات رژیم صهیونیستی از جمله اقدامات متجاوزانه، تصرفات عدوانی اراضی، تحرکات مزدوران خارجی صهیونیسم در فلسطین، پرداختن به ابعاد معامله در قرن در بین مردمان دنیا وبالاخص امت اسلام و نیز بررسی نقشه راه آزادی قدس، فرآیندی است که با تشکیل نظام رسانه‌ای در برابر امپراطوری رسانه‌ای صهیونیسم پیام واحد و مشترکی را از سوی جهان اسلام برای تمامی متجاوزان در بر خواهد داشت.تشکیل شبکه سلولی و خبری جهان اسلام با به‌کارگیری از ابزارهای موجود رسانه‌ای بالاخص فضای سایبری با نقش‌آفرینی جوانان مقاومت به‌عنوان دیپلمات مکمل در دیپلماسی سایبری با شعار هر جوان مقاومت یک خبرنگار قدس دارای اهداف چندگانه‌ای می‌باشد. مخابره شدن لحظه‌ای اقدامات جنگ‌طلبانه، متجاوزانه، خشونت‌ها و به‌طور کلی رفتارهای خصمانه رژیم صهیونیستی و هم پیمانانشان نه فقط در مرزهای فلسطین بلکه در سراسر دنیا، سد محکمی در برابر طوفان امپراطوری رسانه‌ای صهیونیسم به شمار رفته و بیداری جهانی را میسرتر خواهد کرد. برخی دولت‌ها با فرض اینکه اقدامات همسویشان با رژیم صهیونیستی ممکن است از چشم ناظرین در امان باشد بعضاً تحرکاتی را در داخل مرزهای فلسطین و یا خارج از آن انجام می‌دهند که یک ساز و کار جهانی با عنوان اتحادیه خبرنگاران مقاومت با محوریت جوانان، حلقه ی جنگ طلبی، تجاوزگری و امپراطوری رسانه‌ای صهیونیسم را برای سردمداران بی رحمشان تنگ تر می‌کند.

از تمامی این موارد که بگذریم همانطور که در روزهای گذشته تاکید کرده‌ام، مردم مظلوم در این نمایش زنده‌ی قدرت‌های بزرگ، از همان اول بازیگر نقشِ مرده بوده‌اند. حالا پایه‌های میز قدرت بر سر‌ مزار بدهکارانی است که صرفا قرار بود یک بار میهمان این دنیا باشند. بله مردم بی‌پناه و کودکان مدیون و بدهکارند به تمامی طلبکارانِ قدرتِ صلح‌مدار آن‌ها مردم مظلوم‌اند و مظلومیت، مذهب، نژاد و جغرافیا نمی‌شناسد.

روزنامه صبح ساحل