افسارگسیختگی قیمت محصولات، باعث میشود تا برخی کالاهای ضروری، از سبد خانوارها حذف شوند. انگار شوک نایاب شدن روغن کافی نبود که مرغ و تخممرغ هم به آن اضافه شد. رشد چشمگیر قیمت برخی از میوهها یکی دیگر از خبرهای ناامیدکننده برای خانوارها به شمار میآید. نرخ تورمی که ماهیانه سیر صعودی را طی میکند، بدون توجه به ثابت ماندن حقوق کارگران و کوچک شدن سبد معیشتی خانوارها! در این گزارش نگاهی به سیر صعودی قیمت تعدادی از کالاهای اساسی، ناگفتههای فروشندگان میوه و مسئولان میاندازیم.
میوههای دست نیافتنی
سیر صعودی قیمت برخی کالاهای اساسی، همچنان ادامهدار است.
قیمت کالاهای اساسی، نجومی بالا میرود؛ بهطوریکه موز، قارچ دکمهای، خیار و پرتقال، طی چندماه اخیر با موج افزایشی همراه بودند. همچنین تخممرغ، مرغ و روغن خوراکی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. قیمت موز به کیلویی 50 هزار تومان رسید؛ طبق گزارش مرکز آمار از تغییر قیمت کالاهای خوراکی در دی امسال، قیمت هر کیلو موز در بازه زمانی مشابه سال گذشته بهطور متوسط ۱۳ هزار و ۹۰۰ تومان بوده که در دیماه سال جاری به متوسط قیمت ۳۳ هزار و ۴۰۰ تومان رسیدهاست. درنهایت میتوان گفت موز افزایش بیش از 140 درصدی داشتهاست. این افزایش قیمت درحالی رخ دادهاست که از اردیبهشت امسال واردات موز به دلیل محدودیتهای ارزی به نوعی ممنوع و در ادامه واردات آن مشروط به صادرات سیب شد. نوسانات قیمت دلار، بسته بودن سامانه ثبت سفارش، بسته بودن مرز نخجوان را میتوان دلایل گرانی موز دانست. قیمت موز در بهمنماه بهطور متوسط 38 تا 48 هزار تومان است، یعنی به میزان یارانه یک ایرانی! پس از موز، شاهد رشد یکباره قیمت خیار و نایاب شدن پرتقال در سطح کشور شدیم. سرمازدگی محصولات کشاورزان و احتکار برخی میوهفروشان برای شب عید، علت روند صعودی قیمتهاست.
میوهفروشان: نگران محصولات شب عید هستیم
یکی از میوهفروشان در سطح شهر بندرعباس میگوید: «بالابودن نرخ ارز و انحصاری بودن موز از دلایل گرانی این میوه است. به عبارتی دیگر؛ به ازای صادرات هر یک کیلو و نیم سیب به کشورهای دیگر، میتوان یک کیلو موز وارد کرد». درحالحاضر قیمت موز در میوهفروشیهای بندرعباس با توجه به نوع آن از 38 تا 48 هزار تومان به فروش میرسد. این میوهفروش درمورد قیمت خیار میگوید: «با آمدن فصل سرما، هزینهی تولید بالا گرفت اما در مقابل قیمت خیار همچنان پایین بودهاست که تولیدکنندگان را مجاب به کاشت محصول دیگری مانند فلفل دلمهای، گوجه کرد. قیمت خیار از هشت هزار 500 تومان در آذرماه امسال به 20 هزار تومان رسید». با وجود کاهش کاشت خیار، این محصول صادر نیز میشود که باعث افزایش قیمت نجومی خیار شد. میوهفروشی دیگری در بلوار امام خمینی که موز را کیلویی 48 هزار تومان میفروشد، میگوید در میدان میوه و ترهبار موز را کیلویی 40 هزار تومان میخرد: «10 سال گذشته موز با قیمت 850 تومان به فروش میرسید و روزانه بیش از 80 کارتن موز میفروختم. اما الان مشتری با شنیدن قیمت کنونی موز، رغبتی برای خرید موز پیدا نمیکند».
فروشندگان میوه و ترهبار همچنین از کمیاب شدن پرتقال در بازار خبر میدهند. با نوسان قیمت میوه فروشندگان بندرعباس معتقدند که ممکن است شب عید در برخی اقلام همچون پرتقال، موز و خیار با بحران جدی رو به رو شویم. آنها احتکار کردن کشاورزان برای شب عید را علت کمیابی پرتقال میدانند.به گفتهی فروشندگان میوهوترهبار؛ با نظارت بیشتر مسئولین بر صنف میوهفروشان و میدان ترهوبار، همچنین جلوگیری از حضور مافیا و احتکار میوههای کمیاب، میتوان شرایط بهتری را برای نوروز 1400 طراحی کرد تا قیمتهای نجومی باعث خالی ماندن سفره مردم نشود.
کالای سر به فلک کشیده
«روغن خوراکی کمیاب شد»! خبری که در تابستان امسال شنیده میشد و صفهای طولانیای که برای آن به چشم میخورد. به گفتهی مردم؛ روغن دوبرابر قیمت واقعیاش یافت میشود یا هیچ اثری از روغن در فروشگاهها نیست. مسئولان اما زیربار کمبود روغن در سطح کشور نمیرفتند و همواره از انبوه کالاهای اساسی در فروشگاهها سخن میگفتند. حتی برخی از مسئولان به فکر صادرات این کالای اساسی نیز بودند. ضرورت ثبت نام در سامانه جامع تجارت، شرط دریافت روغن برای فروشندگان و سهلانگاری فروشندگان را علت کمیابی میدانستند. پس از گذشت هشت ماه از کمیابی روغن، وضعیت آن رو به بهبود است اما نایابی مرغ و تخممرغ به این جرگه اضافه شد. بهطوریکه شهروندان استانهای جنوبی اعم از سیستانوبلوچستان، هرمزگان و کرمان از کمیابی تخممرغ خبر میدهند.«ناصر نبیپور»، سخنگوی اتحادیه مرغداران میهن در 23 بهمنماه گفتهاست: «همیشه استانهای جنوبی کمبود تخممرغ دارند حالا که این کالای اساسی سهمیهبندی شده، تامین تخممرغ در استانهای جنوبی نیز با مشکل مواجه شدهاست». درحالحاضر قیمت هر کیلو تخممرغ دستوری ۱۴ هزار تومان است. تخممرغ بستهبندی شده هم در محل مرغداریها ۳۲ هزار تومان است که برای مصرفکننده این کالا ۳۶ هزار تومان تمام میشود.به گفته شهروندان هرمزگانی از اواسط بهمنماه مرغ به سختی یافت میشود. یکی از شهروند بندرعباسی میگوید: «همان ابتدای روز تمام مرغها را صاحبان رستورانها و شرکتها خریداری میکنند و هیچ مرغی پیدا نمیشود. با توجه به اینکه گوشت گران است، قشر ضعیف جامعه تنها قادر به خرید مرغ هستند که حالا این کالا هم به سختی یافت میشود». مغازهداران از کم شدن سهمیهی روزانهشان سخن میگویند و معتقدند این امر نقش عمدهای در نایابی مرغ دارد.
«عبدالمجید جلالی»، رئیس اتاق اصناف بندرعباس در 21 بهمنما گفتهاست: «مرغداریها برای تامین مرغ مردم برنامهریزی کردهاند و بهزودی کمبود مرغ برطرف میشود». درنهایت مسئولان هرمزگانی همچنان زیر بار این کمیابیها نمیروند؛ به گفتهی آنان مشکلی در کمبود هیچ یک از کالای اساسی در استان نداریم.
بیتوجهی نرخ تورم به حقوق ناچیز کارگران
گرانی کالاها در شرایط اقتصادی کنونی، امرار معاش را برای مردم سخت کردهاست. کارگری با حقوق زیر دو میلیون تومان که صاحب سه فرزند است، چگونه میتواند از پس مخارج خوراک و پوشاک خانوادهی خود برآید؟ شغل «عبدالله»، کارگری است. او از صبح تا شب درحال جابهجایی بار با گاری است. به گفته عبدالله، شغلش کفاف مخارج خانوادهاش را نمیدهد و مجبور است فرزند 14سالهاش را سرکار بفرستد. این کارگر میگوید: «با حقوق زیر دو میلیون تومان، تنها میتوانیم 10 روز از ماه را سپری کنیم و باقی ماه باید به سختترین شرایط بگذرانیم». گراني نه تنها به قشر کارگر جامعه فشار وارد ميکند، بلکه صداي کارمندان و حقوق بگيران دولتي را هم درآوردهاست. يکي از کارمندان دولت درحاليکه مشغول کار خود بود، گفت: «مدرک تحصيلي من فوق ليسانس رشته مکانيک است اما به علت پيدا نشدن شغل مرتبط با مدرک تحصيليام مجبور به کارکردن در يک سازمان دولتي با حداقل حقوق شدم. ميزان حقوق دريافتیام نسبت به رشد نرخ تورم ماهیانه بسیار ناچیز است. به همین علت مجبور به پیداکردن شغل دوم شدم اما همچنان از رشد افسارگسیخته قیمتها در تنگنا زندگی میکنم». بر اساس توافق نمایندگان کارفرمایان و نمایندگان دولت حداقل حقوق سال ۹۹ با ۲۶ درصد افزایش نسبت به سال قبل، معادل یک میلیون و ۹۱۰ هزار و ۴۲۷ تومان اعلام شد. این رقم پایه حقوق سال ۹۹ و حداقل حقوقی است که کارگران باید در این سال دریافت کنند. نرخ تورم سالانه ماه گذشته برای خانوارهای کشور به ٣٢,٢ درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در آذرماه امسال، ١,٧ واحد درصد افزایش داشته است. به عبارتی؛ نرخ تورم ماهیانه ایران با رشد بیش از 26 درصدی مواجه است اما حقوق کارگر با توجه به صعودی شدن نرخ تورم، هیچگونه تغییری نمیکند!
به گفتهی مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی؛ عیدی بازنشستگان و
مستمریبگیران تامین اجتماعی ۱۶ بهمن ماه واریز شدهاست. نکته قابل توجه این است که این عیدی ۱٫۵ میلیون تومانی شامل همه مستمریبگیران نمیشود و عیدی برخی از آنان ممکن است به نصف این عدد هم برسد. یعنی فقط ۷۵۰ هزار تومان! با این مبلغ فقط میشود چند کیلو گوشت با قیمت 120 هزار تومان یا مرغ خرید. با توجه به نزدیک شدن عید نوروز، این مبلغ عیدی حتی هفت کیلو آجیل با قیمت 200 هزار تومان هم نمیتوان خرید، چه برسد به خرید لباس عید!
وعده تامین کالای اساسی شب عید
«عباس تابش»، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در 26 بهمنماه با اشاره به اینکه هیچ کمبودی در کالای اساسی برای شب عید نداریم، گفت: «با ترخیص هشت میلیون تن کالای رسوبی اساسی از گمرکات و دپو کردن آنها در انبار، اقدامات انجام شده برای شب عید است و میکوشیم که در زمینه تامین گوشت مرغ شب عید مشکلی نداشته باشیم.»
تابش با بیان اینکه ذخیرهسازی میوه مورد نیاز شب عید هم انجام و به استانهای کشور منتقل شده است، گفت: «طبق هماهنگیهای انجام شده قرار است بعد از مصوبه تنظیم بازار، توزیع میوه شب عید بهطور همزمان در کشور آغاز شود».
به گفته معاون وزیر صمت، با راهاندازی شعبه ویژه رسیدگی به تخلفات واحدهای صنفی مختلف، بحث نظارت بر بازار امسال با جدیت بیشتری نسبت به سال گذشته انجام میشود.