14 تیرماه روزی که به نام اهالی فرهنگ و قلم نامگذاری شده است. پرورش توانایی‌های فکری، هنری، سیاسی و اجتماعی یک جامعه در گرو افزایش سطح فرهنگی آن جامعه است. کتاب و کتابخوانی یکی از شاخصه‌های مهم شکوفایی استعداد در هر جامعه است و باعث توسعه جوامع پیشرفته می‌شود. اما این روزها مهمترین دغدغه ناشران و اهالی فرهنگ افزایش چشمگیر قیمت کتاب است. کمبود کاغذ و به دنبال آن افزایش قیمت آن نقش مستقیمی بر افزایش قیمت کتاب گذاشته است. دراین‌بین عوامل تأثیرگذار دیگری نیز وجود دارند که باعث افزایش قیمت کتاب می‌شوند؛ از قیمت جنس کاغذ و قطع آن گرفته تا طراحی جلد و دستمزدهای انتشارات که هرکدام پروسه زمانی طولانی را طی می‌کند تا یک کتاب، کتاب شود.

به مناسبت روز قلم با یکی از فروشندگان باسابقه کتاب در بندرعباس گفت‌وگویی داشتیم و عوامل دخیل بر فروش و دلایل کاهش میل مردم به خرید کتاب را بررسی می‌‌کنیم:

«محمد باشکان» یکی از فروشندگان باسابقه کتاب در گفت‌وگو با روزنامه صبح ساحل از بی‌رمقی بازار کتاب در بندرعباس خبر می‎دهد و می‌گوید: وضعیت کتاب‌خوانی در شهر بندرعباس بد و فروش بسیار پایین آمده است.

                       

  

کاهش توان مردم برای خرید کتاب یکی از مهم‌ترین علت کاهش فروش آن است.  قیمت بالای آن در چند ماه گذشته به‌طور چشمگیر افزایش‌یافته، شاید یکی از عواملی آن نیز وجود مکان‌هایی در سطح شهر است که اقدام به فروش کتاب و به‌نوعی دست‌فروشی کتاب می‌کنند؛ این افراد بدون داشتن مجوز فعالیت می‌کنند، آن‌ها کتاب‌هایی با چاپ‌های ناشناس همراه با تخفیف‎های بالا می‌فروشند و عملاً هیچ ارگان نظارتی جلوی کار این افراد را نمی‌گیرند یا مانع از فروش این کتاب‌ها در سطح شهر نمی‎شوند.  ما از طریق صنف خود این شکایات را مطرح کرده‌ایم وصنف این موضوع را بافرهنگ و ارشاد استان در میان گذاشته‌ است و چندین بار خواسته‌شده که با این موضوع برخورد شود، اما هیچ اقدام قابل‌توجهی صورت نگرفته است. چندین سال است که شاهد فعالیت این افراد در استان و شهرستان بندرعباس هستیم و باوجود پیگیری‌های بسیار هنوز نتوانسته‌ایم مانع از فعالیت این افراد شویم.

                 

به‌طورکلی گران شدن کاغذ و کاهش یارانه تخصیص‌یافته به آن باعث شده که قیمت کتاب‌ها نسبت به سال گذشته رشد قابل‌توجهی داشته باشد. به‌طور مثال کتابی که در سال قبل باقیمت 150 تومان به فروش می‌رسید امسال به 210 هزار تومان رسیده است و با توجه به وضعیت بد اقتصادی و معیشتی این مبلغ قابل‌توجهی است. از این رو بسیاری از مردم کتاب را از سبد خانواده‌ها حذف کرده‌اند. قصه غم‌انگیزی از ناتوانی بیشتر مردم برای خرید کتاب، که نه‌تنها اهالی نشر و چاپ بلکه مردم نیز امیدی به درست شدن آن ندارند. افرادی که قبلاً ماهی دو بار از ما کتاب می‌خریدند، حالا شاید ماهی یک‌بار برای خرید اقدام کنند. چنین رویکردی خطرات بسیاری برای رشد فرهنگی جامعه به دنبال خواهد داشت و در آینده و نسل‌های بعدی شاهد این صدمات خواهیم بود. برخی از افراد حتی به کتاب‌های صوتی روی آورده‌اند اما کتاب دوستان بعد از گذشت مدت کوتاه میل و رغبت گوش کردن آن را نیز از دست می‌دهند و این دلیل باعث می‌شود خیلی‌ها کتاب‌خواندن را کنار بگذارند.

       

              

بیشتر کتاب‌فروشی‌ها ناچار به فروش اقلام لوازم‌تحریری هستند. می‎توان به جرآت گفت که در سطح شهر بندرعباس تمام کتاب‎فروشی‎ها این کار را انجام می‌دهند چراکه مجبور هستند و باید درآمدی داشته باشند؛ ازاین‌رو، روی به فروش لوازم کادویی یا فروش لوازم‌تحریر آورده‌اند و گویا این وسایل جای کتاب را در قفسه‌های کتاب‌فروشی‌ها گرفته است، هرچند این کار خلاف مقررات نیست و به دلیل پایین بودن فروش کتاب این صنف مجبور به انجام این کار می‌شود. اگر این رویه به همین صورت ادامه پیدا کند بدون شک کتاب‌فروشی‌های کوچک در سطح شهر زیر بار این گرانی‌ها و نبود درآمد تاب نمی‌آورند و ورشکست خواهند شد. تنها راه نجات، برگزاری جشنواره‎هایی چون طرح‌های تابستانه و بهاره کتاب است، هرچند این طرح‌ها سقف خریدی برای مشتریان در نظر می‌گیرند اما جان تازه‌ای به کتاب‎فروشی‌ها می‌دهد. افزایش چنین طرح‌هایی و در کنار آن افزایش یارانه تخصیص‌یافته به کتاب باعث کاهش قیمت آن می‌شود و قطعاً بازار کتاب‌ و کتاب‌خوانی را از این حالت خارج می‌کند.