«بینش»، عنوان ستون سیاسی صبح ساحل است. در این ستون قرار است روزهای یکشنبه به تعریف ایدئولوژی‌ها و اصطلاحات سیاسی بپردازیم. مضمون ستون، اغلب اقتباسی از تعاریف مطرح‌شده در کتاب «دانش سیاسی»، نوشته «حسین بشیریه» است اما صرفاً به این کتاب متکی نخواهد بود.

سعی بر این است تعاریف به‌صورت کلی، فشرده، به زبان ساده و بدون سوگیری آورده شود. پرواضح است که اکتفا به تعریفی چند سطری برای شناخت «یک مفهوم» ممکن نیست؛ چراکه در عالم سیاست مفاهیم فراتر از تعریف در یک جمله هستند و برای هرکدام کتاب‌ها نوشته‌شده است.در شماره اول ستون، به معنای «ایدئولوژی» می‌پردازیم؛ قبل از آن باید اشاره کرد که «ایدئولوژی چیست؟»، از دشوارترین سؤالات در حوزه دانش سیاسی است. بااین‌حال ایدئولوژی در فرهنگ فارسی معین این‌گونه تعریف‌شده است: «انواع و اقسام سیستم‌های فکری، فلسفی و من‌جمله مذهب که به‌نوعی در تعیین خط‌مشی، عمل یا موضع‌گیری معتقدان به آن‌ها در مسائل سیاسی - اجتماعی مؤثر باشد».

منابع دیگری این واژه را مجموع دیدگاه‌هایی برای تحکیم قدرت و مشروعیت بخشیدن به سیستم حاکم در جوامع و نظام باورها، اندیشه‌ها و عقاید منسجم هر طبقه اجتماعی معنا کرده‌اند. فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز ایدئولوژی را مجموعه‌ی سامانمند باورها و اندیشه‏های ثابت سیاسی و اجتماعی برای تبیین یا تغییر وضع موجود و تجویز رفتار اجتماعی خاص تعریف کرده است. در برخی کتب سیاسی این واژه شرحی از روابط اجتماعی و سیاسی و طرحی برای سازمان دادن به این روابط معنا شده؛ حال ایدئولوژی سیاسی چه تعریف می‌شود؟ ایدئولوژی‌های سیاسی پیشنهادهایی برای شیوه سازمان‌دهی جوامع در عصر مدرن برای رسیدن به اهداف خاص مانند آزادی، عدالت، رفاه، امنیت فکری و غیره هستند. هر یک از ایدئولوژی‌ها بیانگر خواسته‌ها، منافع گروه‌ها و طبقات اجتماعی گوناگونی بوده‌اند که کوشیده‌اند جوامع بر اساس آرمان‌ها و ارزش‌های آن گروه‌ها و طبقات شکل گیرد.

نظام‌های سیاسی تا اندازه زیادی بازتاب تحقق ایدئولوژی‌های سیاسی هستند. در شکل‌گیری ایدئولوژی سیاسی عوامل بسیاری چون سنت، فرهنگ، تاریخ، نظام اقتصادی مؤثر است. ایدئولوژی‌هاى محافظه‌كارى، سوسیالیسم، لیبرالیسم، آنارشیسم، ناسیونالیسم، دموكراسى، فاشیسم و فمینیسم برخی از مهم‌ترین ایدئولوژی‌های سیاسی مدرن هستند. در جامعه‌ای که سیاست تأثیر گسترده‌ای بر زندگی عامه مردم دارد، شناخت ایدئولوژی‌ها این امکان را ایجاد می‌کند که از دنیای اجتماعی پیچیده‌ای که در آن زندگی می‌کنیم، سر درآوریم. شیوه‌های حکومت در کشورها و برنامه حزب‌های سیاسی اغلب بر پایه ایدئولوژی‌ای سیاسی پایه‌ریزی می‌شود؛ اگر در نظر بگیریم که هر نقطه از جهان بر اساس یک ایدئولوژی اداره می‌شود، با شناخت آن‌ها می‌توانیم جایگاه خود را در این نقشه پیدا کنیم.

روزنامه صبح ساحل