قاچاق سوخت، شغل کاذبی که جوانان هرمزگان به آن مشغول‌‌اند. نبود کار مناسب و عدم درآمد، از علت‌های روی‌آوردن جوانان و حتی کودکان و زنان به سوخت‌بری است. کودکی که به‌جای تحصیل و تلاش برای آینده‌ی شغلی خود، سوخت‌بری می‌کند چون باور دارد درآمد این راه خوب است و می‌تواند آینده‌اش را تضمین کند. به‌تازگی، حضور کودکان راننده خودرو حامل سوخت قاچاق در شرق هرمزگان افزایش‌یافته و این امر موجب نگرانی بسیاری از مردم استان شده است. حضور این کودکان در جاده‌های خطرناک شرق هرمزگان باعث برخورد با شتر و بالطبع افزایش تصادف را بیش‌ازپیش کرده است. در ادامه قصد داریم نگاهی به گلایه‌های مردم از این شغل و صحبت‌های مسئولین دراین‌باره بیندازیم.

این روزها، قاچاق سوخت در هرمزگان به شغلی پر متقاضی تبدیل‌شده است. برخی از مردم به دلایلی چون کمبود شغل، محرومیت و توسعه‌نیافتگی در استان به‌سوی این کار هل داده می‌شوند. حتی نوجوانان و کودکانی که باید به فکر تحصیل و شغل آینده‌ی خود باشند؛ وارد مافیای سوخت‌بری شده‌اند. در برخی مواقع رانندگی کودکان موجب اتفاقات ناگواری می‌شود. آیا باید علت این اتفاقات را ناآگاهی کودک قلمداد کرد یا سهل‌انگاری والدین یا بحران حاصل مدیریت اشتباه مسئولان؟ مشخص نیست چه تعداد کودک در دایره شغل سوخت بری کار می‌کنند. البته نمی‌شود از این نکته هم چشم‌پوشی کرد که هرمزگان، چندین سال، رتبه دار نرخ بیکاری در کشور است. جوانان استان معتقدند که هرچه کار حوزه صنعت یا دولت در هرمزگان است، متعلق به نیروی غیربومی است و تنها تعداد محدودی از بومیان دارای شغل مناسب و مرتبط با رشته‌ی خود دارند. ای‌کاش مسئولان از ریشه، مشکل اشتغال جوانان را برطرف کنند تا کمتر شاهد از بین رفتن جوانانی باشیم که سوخت‌بری را تنها شغل پردرآمد می‌دانستند! «جعفر»، جوان هرمزگانی که در راه سوخت‌بری نیمی از بدنش دچار سوختگی شده است، می‌گوید: «بعد از سربازی برای ازدواج با دختر موردعلاقه‌ام نیازمند سرمایه برای عروسی و خرید جهیزیه بودم اما هرچه دنبال کار گشتم به در بسته خوردم! با پیشنهاد یکی از آشنایان وارد کار سوخت‌بری شدم و توانستم از این راه تمام مخارج عروسی خود را تأمین کنم. یک روز که در مسیر سوخت‌بری بودم، نشتی سوخت قاچاق موجب آتش‌سوزی خودرو شد و بدنم در آتش سوخت. بعد از کلی هزینه کردن و از دست دادن سرمایه‌ام، کمی از سوختگی بدنم کاهش پیدا کرد و توانستم سرپا شوم. اگر شغل مناسبی پیدا می‌کردم، وارد این راه نمی‌شدم و حال‌وروز بهتری نسبت به الآن داشتم».

 

«اولادعلی»، معاون فرهنگی، اجتماعی مرزبانی استان هرمزگان دراین‌باره می‌گوید: «روزانه قریب به 10 میلیون لیتر سوخت از استان هرمزگان قاچاق می‌شود. برخورد قاطع مرزبانان و نیروهای انتظامی و دستگاه قضایی با پدیده قاچاق و برخورد با سر شبکه‌ها و قاچاق‌های سازمان‌یافته و توقیف هزاران دستگاه خودرو و صدها فروند شناور حامل سوخت؛ اما همچنان میلیون‌ها لیتر گازوئیل روزانه از استان قاچاق می‌شود». اولادعلی، یکی از عوامل افزایش آمار بیکاری در هرمزگان را وجود مشاغل کاذب همچون قاچاق سوخت و سودهای بادآورده می‌داند. وی معتقد است: «وقتی یک جوان بیان می‌کند که روزانه می‌تواند 30 تا 50 میلیون تومان از راه قاچاق سوخت درآمد داشته باشد، قطعاً از شغل‌های کارگری و ساختمانی و یا اداری با حقوق ماهیانه 8 تا 10 میلیون تومان استقبال نمی‌کند و بسیاری از آمارهای بیکاری هرمزگان با واقعیت میدانی همچون سایر استان‌های کشور همخوانی ندارد». شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به‌عنوان تخصصی‌ترین شرکت دولت در حوزه تولید و توزیع سوخت، منبع موثقی برای برآورد میزان قاچاق سوخت از کشور محسوب می‌شود.

 

«حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد عبادی‌زاده»  امام‌جمعه بندرعباس درباره قاچاق گفت: «طی چند روز اخیر شاهد کشته شدن ۸ نفر از مردم هرمزگان در اثر تصادفات جاده‌ای قاچاقچیان سوخت بوده‌ایم، باید تدابیری در سطح ملی و استانی برای مقابله با پدیده قاچاق سوخت در استان هرمزگان اندیشیده شود». وی، با اشاره به تبعات و آسیب‌های قاچاق سوخت برای جامعه، عنوان کرد: «علاقه‌مندی کودکان و جوانان به پدیده قاچاق سوخت باعث افزایش آمار ترک تحصیل دانش‌آموزان در مناطق فقیرنشین استان هرمزگان شده است و از طرفی بازاریان نیز در حمل‌ونقل کالای خود با چالش روبرو هستند که دستور فراجای کشور و سردار جاویدان فرمانده جدید انتظامی هرمزگان می‌تواند گره‌گشا باشد».

 

«جلیل سالاری»، مدیرعامل این شرکت معتقد است: «قیمت گازوئیل در داخل کشور 300 و 600 تومان است. این در حالی است که این سوخت در کشورهای همسایه تا 40 هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شود که این اختلاف قیمت، انگیزه برای قاچاق ایجاد کرده و آن را ازنظر اقتصادی جذاب می‌کند». همچنین «مالک شریعتی»، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس نیز در مصاحبه‌ای با اشاره به قاچاق سوخت از نیروگاه‌ها گفته بود که بخش اصلی و عمده قاچاق گازوئیل کشور مربوط به نیروگاه‌ها و به میزان 1.5 میلیارد لیتر در سال است. نهادهای نظارتی از مجلس تقاضا کرده‌اند فکری به حال حجم بالای تخلفات نیروگاه‌ها در قاچاق سوخت انجام دهد. برخی تانکرهای واردشده به نیروگاه با فاکتور سازی سوخت مایع را تخلیه نمی‌کنند تا با چندین برابر قیمت به خارج قاچاق کنند؛ اما قاچاق سوخت تنها به گازوئیل ختم نمی‌شود و در حوزه بنزین نیز با وجود سامانه هوشمند سوخت این اتفاق رخ می‌دهد؛ «جلیل سالاری» دراین‌باره توضیح می‌دهد: «بخشی از مصرف بنزین در حوزه قاچاق اتفاق می‌افتد که لازم است برای جلوگیری از آن اقدام‌هایی انجام شود. مقدار قاچاق بنزین کشور روزانه 5 میلیون لیتر برآورد می‌شود. بخشی از این قاچاق از طریق مهاجرت کارت‌های هوشمند سوخت انجام می‌شود که با طرح‌های مختلف اجرایی تلاش می‌کنیم آن را رصد و از وقوع آن جلوگیری کنیم». 

البته برای جلوگیری از این امر، سهمیه کارت سوخت‌های هوشمند جایگاه‌ سوخت در کشور را کاهش داده‌اند.