عموم افراد در کار یا تحصیل، تصویر واقع بینانه‌ای از عملکرد خود دارند، تصوری که زمینه‌ی پیشرفت و بهتر شدن را فراهم می‌کنند. آن‌ها دستاوردهای خود را بزرگ‌تر یا کمتر از آنچه واقعا هست متصور نمی‌شوند، بنابراین می‌توانند ضعف‌ها را ببینند و نقاط قوت را حفظ کرده یا ارتقا دهند.

اما بعضی افراد هم هستند که نسبت به عملکرد خود چندان احساس خوبی ندارند و گمان می‌کنند اگر به موفقیتی دست پیدا کنند، ترفیع بگیرند یا مورد تقدیر واقع شوند؛ نه به خاطر توانایی‌هایشان که به دلیل عواملی مانند شانس، لطف بقیه و تقدیر است. این نشانه‌ها آنقدر در جمعیت زیاد است که محققان نام آن را «سندرم ایمپاستر» گذاشته‌اند و سال‌هاست که درباره‌ی چند و چون آن پژوهش می‌کنند. در واقع سندرم ایمپاستر یک پدیده‌ی روانی است که افراد بدون اینکه خودشان آگاه باشند، ممکن است به آن دچار شوند. در این سندرم فرد خود را شایسته‌ی موفقیت‌هایی که کسب کرده نمی‌داند. با اینکه دیگران به او گوشزد می‌کنند و آثار برتری فرد در رقابت با دیگران مشهود است؛ اما نمی‌تواند بپذیرد که این موفقیت حاصل تلاش خودش است، بلکه آن را به عوامل بیرونی و دخالت محیط ارتباط می‌دهد. نام سندرم ایمپاستر، از فریبنده بودن و متقلب بودن گرفته شده است، چرا که این افراد گمان می‌کنند دیگران را در مورد توانایی‌های خود فریب داده‌اند و بلاخره یک روز اطرافیان این حقیقت را در موردشان خواهند فهمید که به قدر کافی خوب نیستند.

افراد درگیر این سندرم، بابت هر اشتباه کوچکی از نظر ذهنی خود را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند و مداوما از این استرس رنج می‌برند که در هیچ کاری خوب عمل نخواهند کرد.  آندری متیوس، رواندرمانگر شناختی در مورد علت این سندرم به تاثیرات پدر ومادر سخت‌گیر و تاثیرات شکست اولیه اشاره می‌کند. او معتقد است هنگامی که کودکان با معیارهای نامرئی و دست نیافتنی حد زده می‌شوند، مداوما مقایسه می‌شوند و دستاوردهایشان نادیده گرفته می‌شود، این باور را درونی می‌کنند که من به اندازه‌ی کافی خوب نیستم و نمی‌توانم کارها را به شکل درستی انجام دهم. ممکن است اولین شکست کودکان در کسب نمره‌ی عالی، مدال ورزشی و غیره آنقدر تجربه‌ی سنگین و ناخوشایندی بود باشد که تا بزرگسالی باقی بماند و تمام موفقیت‌ها را در سایه‌ی سیاه خود پنهان کند.

خبر خوب این است که سندرم ایمپاستر مانند ماسکی است که به چهره می‌زنید. می‌توانید این ماسک را بردارید و با هویت و عملکرد واقعی خود ارتباط برقرار کنید. . گوش دادن به نظرات دیگران در مورد موفقیت‌های خود و اعتماد به آن‌ها می‌تواند گام موثری در تعدیل نشانگان ایمپاستر باشد. روانشناسان معتقد هستند با حل تجربیات کودکی در مورد اولین شکست یا برخورد سخت‌گیرانه‌ی والدین افراد می‌توانند این سندرم را درمان کنند. بنابراین اگر متوجه وجود این سندرم در خود شدیدف بهتر است از رواندرمانگران کمک بگیرید. 

روزنامه صبح ساحل