تشخیص اینکه دیگران خیلی بیشتر از آنچه واقعا هستند به خودشان اطمینان دارند، بسیار سادهاست. همهی ما میتوانیم در مورد اینکه چه کسی بیشتر از همه خود را نابغه میداند ساعتها صحبت کنیم، اما مسالهی مهم این است که بتوانیم به ضعفهای خود در شناسایی و تشخیص عزت نفس واقعی و تظاهر به عزت نفسی که برآمده از خودکمبینی و ضعف است، پی ببریم.
بر اساس پژوهشی که در دانشگاه کرنل توسط دیوید دانینگ و جاستین کروگر انجام گرفت، اثری با نام دانینگ-کروگر شناخته شد. این خطای شناختی به افرادی اشاره دارد که در یک یا چند مهارت عملکرد ضعیف و پایینی دارند، اما متوجه ضعف خود نبوده و خود رادر آن مهارت به شدت عالی، مناسب و قوی فرض میکنند. احتمالا با خواندن همین چند خط، لیستی از اطرافیان در نظرتان ردیف شدهاند که دارای این خصوصیت هستند، اما چند مورد را در ارتباط با خودتان به یاد میآورید که این خطای شناختی بر شما غالب شدهباشد؟ در واقع خود برتر بینی افرادی که دارای سندرم دانینگ کروگر هستند، بیش از هرچیزی ناشی از کمبود اطلاعات و تجربهی ناقص است، چرا که دانش و آگاهی آنان به شدت محدود است و نمیداند دقیقا چه چیزی را نمیدانند و هنگامی که به وجود تئوری ها، نظریات و مسائل عمده آگاه نباشیم، به احتمال زیاد گمان میکنیم بسیار آگاه و ماهر هستیم.
این سوگیری شناختی، به ما نشان میدهد که تا چه اندازه میتوانیم در ارزیابی و محک اطلاعات و مهارت خود غیرقابل اعتماد باشیم. محققان برای روند شکلگیری اثر دانینگ گروکر نموداری فرض کردهاند. برای مثال هنگامی که شروع به یادگرفتن یک ورزش میکنید و تقریبا اوایل مسیر را گذراندهاید، ممکن است متصور شوید که حرفهای بسیاری برای گفتن در این زمینه داشته و حسابی ماهر هستید، این مرحله دقیقا قلهی حماقت دانینگ کروگر محسوب میشود. مدتی که بگذرد و کمی بیشتر که پیش بروید، مطمئن میشوید که به کسب مهارت بیشتری نیاز دارید و هنوز جای پیشرفت زیادی دارید.
در این مرحله به شدت افت کرده و ناامید میشوید، ممکن است بارها به فکر رها کردن ورزش بیفتید و بارها از آن کناره بگیرید. اما اگر عقب نکشید و به مسیر خود ادامه دهید، متوجه میشوید که هر روز میتوانید به مهارت، دانش و تجربهی خود اضافه کرده و آهسته آهسته پیشرفت کنید. در واقعراه برون رفت از این سوگیری شناختی افزایش مداوم آگاهی، تجربه و تمرین است. تنها با
کسب دانش میتوانید به کمبودهای خود پی ببرید و در مسیر اصلاح آنها قرار بگیرید. اگر نسبت به بازخوردهای دیگران بیتوجه باشید، خود را دانای کل فرض کنید و انتقادات را با دیدی انعطاف پذیر بررسی نکنید، به احتمال زیاد در سندروم دانینگ کروگر گیر افتاده و بدون اینکه بدانید نقصهای خود را نادیده گرفته و راه پیشرفت و بهبود را برای خود میبندید.
روزنامه صبح ساحل