تعدادی از مردم روستای تاریخی «جایین» از توابع حاجی‌آباد از تصرف و تخریب آثار باستانی این منطقه خبر دادند که در این راستا معاون میراث فرهنگی استان هرمزگان در گفتگو با خبرنگار صبح ساحل گفت: این قلعه دارای ارزش تاریخی فرهنگی شناخته‌شده است و هویت آن بایستی حفظ شود درصورتی‌که دهیار روستا این مکان را ملک شخصی یک فرد عنوان کرد.

دهیار روستای جایین در رابطه با تصرف این قلعهٔ تاریخی گفت: قلعه تصرف نشده و اصلاً آثار باستانی نیست و به ادعای وی این قلعه تاریخی «ملک شخصی یک وارث است». وی ادامه داد: این ملک بسیار قدیمی است و پیش‌ازاین توسط وارثان به اجارهٔ پاسگاه درآمده بود. بعدازاینکه پاسگاه از این مکان نقل‌مکان کرد، قرار شد برای بازسازی به میراث فرهنگی واگذار شود.

دهیار روستای جایین افزود: مالکان در این رابطه با میراث فرهنگی صحبت کردند  که این ملک به‌عنوان آثار باستانی ماندگار شود. گویا قصد دارند این ملک را به میراث فرهنگی واگذار کنند. دهیار در رابطه با قدمت این قلعه گفت: این اثرمتعلق به زمان قاجاراست، یک کدخدای قدیمی به نام احمدعلی این قلعه را ساخت و پس‌ازآن به دخترش به ارث رسید. وارثین آن را به پاسگاه اجاره دادند. البته پاسگاه سال‌ها پیش ازاینجا نقل‌مکان کرده است. زمانی که این قلعه را به پاسگاه اجاره دادند اولین باری بود که این روستا پاسگاه داشت، این موضوع به زمان «رضاشاه» برمی‌گردد. 

دهیار افزود: در زمان «پهلوی دوم» پاسگاه از این نقطه نقل‌مکان کرد، تقریباً سال 37 یا 38 بود.

  

«سپهر زارعی»، معاون میراث فرهنگی استان هرمزگان گفت: طبق بررسی همکاران ما در شهرستان حاجی‌آباد، این قلعهٔ تاریخی  فقط یک‌بخشی از برج‌هایش باقی‌مانده که واجد ارزش تاریخی فرهنگی شناخته‌شده است .

 

زارعی، معاون میراث فرهنگی استان هرمزگان افزود: با مکاتباتی که انجام می‌دهیم اقدام به حفظ این اثر خواهیم کرد و از تصرف به حریمش جلوگیری می‌کنیم. وی ادامه داد: در جلسهٔ ثبت، کد واجد ارزش‌گذاری تاریخ فرهنگی برای آن لحاظ می‌شود.

«زارعی» در رابطه بااینکه این قلعه ممکن است ملک شخصی باشد گفت: اگر هر اثر تاریخی فرهنگی در ملک شخصی قرار داشته باشد در مالکیت ملک افراد هیچ خدشه‌ای وارد نمی‌شود ولی آن مکان برحسب قوانین وزارت میراث فرهنگی حفظ خواهد شد. یعنی نه برای مالک مشکلی پیش می‌آید و نه برای خود اثر. وی ادامه داد:بعد از مکاتبه با فرمانداری و بخشداری این مسئله به مالک هم ابلاغ می‌شود. 

زارعی در رابطه با مالک گفت: با مالک صحبت شده اما هنوز به‌صورت ابلاغ قانونی برای وی ارسال نشده است. قلعه فعلاً بر اساس شواهد موجود مربوط به دوره متأخر اسلامی است. تحقیقات تکمیلی درماموریت همکاران ما در جلسهٔ واجد ارزش برگزار و اطلاع‌رسانی می‌شود.

روستای جایین به لحاظ موقعیت جغرافیایی از روستاهای دهستان فارغان از توابع بخش فارغان شهرستان حاجی‌آباد است.  این روستا در 37 کیلومتری مرکز شهرستان و176 کیلومتری مرکز استان قرار دارد. 

دیگر روستاهای مهم اطراف این منطقه عبارت‌اند از روستای شمیل و سیروییه که در امتداد یک محور مختصاتی ارتباط بین یکدیگر را با مرکز شهرستان برقرار می‌نمایند. اراضی کشاورزی آن به‌صورت پراکنده از شمال شرق به سیروییه و از جنوب غرب به شمیل بالا و از سایر اطراف به دشت و ارتفاعات محدود می‌شود. 

آب آشامیدنی روستای جایین به کمک آب‌لوله‌کشی شده تأمین می‌شود و از منبع آب به خانه‌ها انتقال می‌یابد. یکی از اهالی معتمد روستا وظیفه کلر زدن به آب را بر عهده دارد. هر هفته منبع آب آشامیدنی توسط اهالی نظافت می‌شود البته مرکز بهداشت و درمان روستا نیز به این امر رسیدگی می‌کند.