کارگروه (کمیته) دائمی پدافند غیرعامل کشور به ریاست رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به عنوان بالاترین مرجع تصمیم‌گیری در حوزه پدافند غیرعامل کشور دستورالعمل عملیاتی واپایش تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی (پشه آئدس) طرح ملی مقابله با ناقلین مهاجم زیستی را ابلاغ کرد.

 به  گزارش صبح ساحل، به استناد تبصره ۱ قانون تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور و ماده۸ اساسنامه این سازمان و در راستای تحقق اصل ۲۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درخصوص تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی، کارگروه (کمیته) ‌دائمی پدافند غیرعامل کشور بررسی و به تصویب رسید.

بر این اساس دستورالعمل عملیاتی واپایش تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی (پشه آئدس) یا به عبارتی طرح ملی مقابله با ناقلین مهاجم زیستی با امضای سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به دستگاههای ذی ربط از جمله وزارتخانه های بهداشت، جهادکشاورزی، کشور و دفاع ابلاغ شده است.

عوامل زیستی از طریق انتقال برخی از بیماری‌های واگیر به انسان، سالیانه دهها هزار نفر را به کام مرگ برده و سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۲۳ میلادی هشدار احتمال بروز پاندمی در سال‌های آینده را اعلام کرده است.

از آنجا که پشه آئدس به عنوان یکی از ناقلین مهم در بروز برخی بیماری‌های واگیر نقش داشته و با اینکه کشور ما زیستگاه طبیعی این پشه نبوده ولی متاسفانه در سالیان اخیر در برخی از نقاط کشور پشه ناقل آئدس گزارش شده و از سوی دیگر، وجود آن در کشورهای شرق ایران مانند پاکستان و افغانستان و گزارش‌های متعددی از اپیدمی‌های بیماری دانگ و چیکونگونیا نیاز به یک دستورالعمل ملی در این حوزه را ایجاد نموده که این سند بر همین مبنا تدوین شده است.

این پشه می‌تواند از راههای زمینی و از طریق حمل‌ونقل و جابجایی قانونی و قاچاق انسان و کالا، از طریق دریایی و حمل ونقل کالا و کارکنان شناورهای دریایی و همچنین از طریق هوایی و جابجایی مسافران و کالا از نقاط آلوده و مشکوک وارد کشور گردد.

از بیماری‌های قابل انتقال توسط این پشه می‌توان به بیماری تب دانگ اشاره کرد که در سال ۲۰۱۲ میلادی به عنوان مهمترین بیماری ویروسی که از طریق بندپایان انتقال می‌یابد محسوب شده و تبدیل به یکی از عمده‌ترین مشکلات بهداشتی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان شده است. این بیماری به عنوان یکی از اولویت‌های سازمان جهانی بهداشت در بحث پیشگیری و کنترل بیماری‌ها از سال ۱۹۹۳ میلادی قرار گرفت.

متأسفانه پتانسیل ورود تب دانگ به ایران به ویژه در مناطق جنوبی کشور، بالا است. به علت واردات گیاه لاکی بامبو از کشورهای چین و تایلند ممکن است تخم، لارو، پوپ و یا پشه بالغ وارد کشور شود و یا ائدس آلبوپیکتوس بالغ توسط هواپیما از کشور عربستان سعودی و یا توسط کشتی از پاکستان به ایران منتقل و به سرعت پخش شود.

چیکونگونیا یک بیماری ویروسی دیگر است که از طریق این پشه‌های آلوده به انسان منتقل و تهدید بزرگی برای کشور به شمار می رود. این بیماری علایم مشابهی با دانگ دارد و در مناطقی که دانگ شایع است به اشتباه، دانگ تشخیص داده می‌شود.

انتقال محلی چیکونگونیا از بیش از ۱۰۰ کشور و منطقه در آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکا گزارش شده است و موجب طغیان‌های وسیعی در سال‌های اخیر در کشورهای عربستان سعودی، یمن و پاکستان شده است.

بر این اساس و در راستای مدیریت جامع و کامل تهدیدات زیستی، دستورالعمل عملیاتی واپایش تهدیدات ناشی از پشه آئدس مهاجم، با همکاری دستگاه‌های ذی‌نقش تهیه و تدوین شده است.

در دستور العمل عملیاتی واپایس تهدیدات ناشی از پشه آئدس بر سازماندهی و بسیج ظرفیت‌های ملی و استانی برای مدیریت و کاهش خطر تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی و مقابله با گسترش آن و واپایش پیامدهای بهداشتی و پیشگیری از بیماری‌های منتقله توسط آن تاکید شده است.

بر این اساس دستگاهای مرتبط با این موضوع باید ضمن سازماندهی، مدیریت، هدایت و راهبری و تقسیم کار ظرفیت‌های کشوری و استانی، اقدام به رصد و پایش، مراقبت، شناسایی، تشخیص و هشدار تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی کنند و آمادگی‌های بهداشتی، پیشگیرانه و درمانی را ارتقا دهند.

پاسخ سریع بهداشتی و درمانی به تهدید ناقل مهاجم زیستی، ارتقای آمادگی‌های زیرساختی و عملیاتی پدافند زیستی، ارتقاء قابلیت برگشت‌پذیری سریع به حالت قبل از حادثه، آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی و تقویت فرهنگ بهداشتی در برابر تهدیدات زیستی و هدایت و راهبری عملیات پاکسازی و بهسازی و رفع آلودگی محیطی در برابر تهدیدات از دیگر وظایفی است که در این دستورالعمل به آن اشاره شده است.