همه چیز خوب پیش میرود و زندگی در جریان است تا اینکه آزمایشها و معاینات سالانه از راه میرسند و اوضاع بهم میریزد. پیگیریهای بیشتر، وجود یک توده در مثانه را تایید میکند تودهای که سرطان است. قطعا مواجه شدن با سرطان کار چندان راحتی نیست و وقتی سلامتی به مخاطره میافتد، احساسات ناخوشایند به سراغ آدم میآیند. اما هیچ یک از اینها نباید باعث ناامیدی و عدم درمان شود. سرطان مثانه مانند بسیاری از سرطانها با تشخیص سریع قابل درمان است. برخی آمارها نشان میدهند که احتمال بروز سرطان در آقایان بیشتر از خانمها است. برای اینکه در مورد این بیماری بیشتر بدانید، «دکتر عرفان امینی»، متخصص اورولوژی و عضو هیئت علمی
دانشگاه علوم پزشکی تهران، به موارد مهمی در این زمینه میپردازد.
یک سرطان شایع
به طور کلی
سرطان مثانه، دومین سرطان شایع دستگاه ادراری تناسلی محسوب میشود. بر اساس برخی از آمارها این نوع سرطان در دسته بندی سرطانهای کل کشور، رتبه سوم سرطان شایع در مردان و رتبه نهم سرطان شایع در خانمها را به خود اختصاص داده است. بسیاری از افراد تصور میکنند سرطان مثانه به سنین بالا یعنی 70 سالگی به بعد مرتبط است که این باور به طور کلی میتواند درست باشد اما بدین معنی نیست که افراد در سنین پایینتر به این نوع سرطان دچار نمیشوند. عواملی وجود دارند که ممکن است باعث بروز این نوع سرطان در سنین پایینتر شوند.
سیگار بلای جان
عوامل زیادی در بروز سرطان مثانه نقش دارند اما به طور کلی، دخانیات (سیگار و قلیان)، نقش مهمی را در ابتلا به سرطان مثانه ایفا میکنند. دوز مصرفی سیگار و مدت زمان مصرف سیگار و دخانیات، ارتباط مستقیم با ابتلا به سرطان مثانه دارند. برای مثال، شانس ابتلا به این نوع سرطان در افرادی که به مدت طولانی یا با تعداد زیاد (دوز بالا)، از سیگار استفاده کردهاند، بیش از سایر افراد است. بسیاری از افراد بر این باورند که با ترک سیگار در هر مقطعی از زمان، میتوانند از ابتلا به سرطان مثانه پیشگیری کنند در حالیکه این باور نادرست است و با ترک سیگار نیز همچنان احتمال ابتلا وجود دارد اما شانس ابتلا کمتر خواهد شد. متاسفانه مصرف قلیان به مانند سیگار زیاد شده است و این تصور در بین برخی از افراد وجود دارد که قلیان به اندازه سیگار مضر نیست در حالیکه این باور نادرست است.
قلیان هم به اندازه سیگار در بروز سرطان مثانه میتواند نقش داشته باشد و شانس ابتلا را افزایش دهد. مضرات سیگار یا قلیان، تنها به خود مصرفکنندگان محدود نمیشود و آن دسته از افرادی که در معرض دود سیگار یا قلیان قرار میگیرند نیز ممکن است دچار سرطان مثانه شوند. علاوه بر موارد یاد شده، اعتیاد به مواد مخدر نیز احتمال ابتلا به سرطان مثانه را افزایش خواهد داد.
متهمهای دیگری هم وجود دارند
دلایل زیادی برای ابتلا به سرطان مثانه وجود دارند مثلا برخی از مشاغل، بیش از سایر افراد در خطر ابتلا به سرطان مثانه قرار دارند. افرادی که شغل آنها مرتبط با مواد شیمیایی و صنعتی است، در معرض ابتلا به این نوع سرطان قرار میگیرند. کارکنان لاستیک سازی، معادن، رنگ سازی، پتروشیمی، نقاشهای ساختمان و ...، ممکن است به واسطه شغل خود درگیر سرطان مثانه شوند. آن دسته از افرادی که در معرض سموم (تنفسی و پوستی)، قرار میگیرند نیز مستعد ابتلا به سرطان مثانه هستند. افرادی که شغل مرتبط با سموم دارند باید حتما موارد ایمنی را رعایت کنند ضمن اینکه تحت نظر پزشک متخصص اورولوژی قرار بگیرند. آلایندههای هوا یکی دیگر از مواردی هستند که احتمال ابتلا به سرطانهای مختلف به ویژه سرطان مثانه را افزایش میدهند. علاوه بر این، خانمهای مبتلا به سرطان رحم یا تخمدان که پرتو درمانی شدهاند، حدود 2 تا 4 برابر بیشتر از سایر افراد ممکن است به سرطان مثانه مبتلا شوند. مصرف بیرویه و خودسرانه داروها به ویژه مسکنها، تا حدودی در ابتلا به سرطان مثانه نقش دارند. از اختلالات ژنتیکی به عنوان یکی دیگر از عوامل ابتلا میتوان یاد کرد. در نهایت آن دسته از افرادیکه سابقه انواع سرطان به ویژه سرطان مثانه در خانوادهیشان وجود دارد، بیش از بقیه مستعد ابتلا هستند.
کاهش احتمال ابتلا
اگر چه پیشگیری قطعی از سرطان مثانه امکان ندارد، ولی رعایت برخی نکات میتواند به کاهش احتمال ابتلا کمک کند. مواد غذایی سالم و مصرف آن دسته از خوراکیها و غذاهایی که حاوی آنتی اکسیدان هستند، ممکن است تا حدودی احتمال ابتلا به سرطان مثانه را کاهش بدهد. در نقطه مقابل، مصرف غذاها و خوراکیهای حاوی نگهدارنده باید محدود شود. داشتن خواب کافی، ورزش مداوم و کاهش استرس و فشارهای روانی هم به سلامت کلی بدن کمک خواهد کرد ضمن اینکه احتمال ابتلا به انواع سرطان را کاهش میدهد.
تشخیص زودتر، درمان موفقتر
بررسیها و معاینات دورهای در افرادی که احتمال بروز سرطان مثانه در آنها بیشتر است، باید جدی گرفته شود. علاوه بر این، همه افراد باید آزمایشهای دورهای را که پزشک به آنها توصیه میکند، انجام بدهند. تشخیص زودهنگام بسیاری از سرطانها به ویژه سرطان مثانه، مانع از گسترش آنها در بدن خواهد شد.
هر چه تشخیص و درمان برای فرد مبتلا زودتر انجام شود، احتمال بهبود فرد نیز بیشتر میشود. بسیاری از افراد به دلیل ترس از ابتلا به سرطان، دیر به پزشک مراجعه میکنند که همین مسئله عوارض جدی را به دنبال دارد و حتی ممکن است در مراحل پیشرفته، جان بیمار به خطر بیفتد.
علامتهایی که باید جدی گرفت
سرطان مثانه در برخی موارد بدون علامت است و به شکل اتفاقی در بررسیهای دورهای شناسایی میشود. یکی از مواردی که در صورت بروز آن باید به پزشک مراجعه کرد، مواجهه با خون در ادرار است. خون در ادرار میتواند توسط فرد دیده شود و دردی نیز وجود نداشته باشد. گاهی خون در ادرار دیده نمیشود و در آزمایش خون مخفی در ادرار گزارش میشود که در هر دو صورت مراجعه به پزشک متخصص اورولوژی ضروری است. سوزش ادرار، احساس پری مثانه ، تکرر ادرار و ...، در بسیاری از بیماریهای کلیه، مجاری ادرار و تناسلی، میتواند وجود داشته باشد ولی گاهی این علائم مرتبط با تومور مثانه است. پس با توجه به اهمیت موضوع، باید برای بررسی علت دقیق به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کرد. علائم گسترده و شدیدی هم وجود دارند که این دسته از علائم، بیشتر در موارد پیشرفته سرطان مثانه دیده میشوند. روش تشخیص سرطان مثانه برای افراد مختلف متفاوت است ولی به طور کلی، گرفتن یک شرح حال خوب از بیمار، انجام آزمایشهای مختلف و روشهای تصویربرداری مثل سونوگرافی، سی.تی. اسکن (CT Scan ) و ام.آر.آی (MRI)، میتواند به تشخیص سرطان مثانه کمک کند. البته سیستوسکوپی (آندوسکوپی مثانه) نیز یکی از روشهای خوب برای تشخیص سرطان مثانه است.
چه میتوان کرد؟
بسیاری از افرادی که به سرطان مثانه مبتلا میشوند این سئوال در ذهنشان ایجاد میشود که چه باید کرد، در پاسخ به این سئوال باید گفت که در صورت تایید ابتلا به سرطان مثانه، باید سریعا درمان را شروع کرد. درمان سرطان مثانه بسیار گسترده است و از هر فرد به فرد دیگر میتواند متفاوت باشد. انتخاب نوع درمان افراد مبتلا، به وضعیت فرد و نوع تومور (سطحی یا تهاجمی) بستگی خواهد داشت. درمان سرطان مثانه طولانی است و بیمار از مسیر درمانی نباید خسته شود چون انصراف از ادامه درمان، میتواند باعث گسترش سرطان در بدن و شکست در درمان شود. علاوه بر این، مبتلایان پس از درمان نیز باید به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنند و معاینات دورهای را از یاد نبرند. حمایت روانی بیمار به شکل صحیح توسط خانوادهها، میتواند این درمان طولانی را تا حدی تسهیل کند.
روزنامه صبح ساحل