همه افراد وقتی پا به سن می‌گذارند، بدن‌شان با تغییراتی مواجه می‌شود. یکی از این تغییرات، سفید شدن موها است که یک مسئله کاملا طبیعی و عادی به حساب می‌آید. بسیاری از افراد مسن با سفید شدن موهای خود کنار می‌آیند اما همین مسئله اگر در سنین پایین‌تر اتفاق بیفتد، چندان خوشایند نیست. دلایل زیادی برای سفید شدن موها در سنین پایین وجود دارد که تشخیص قطعی آن بر عهده پزشک است. «دکتر امیر هوشنگ احسانی»، متخصص پوست و مو و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، به نکات بیشتری در رابطه با سفید شدن زودرس موها می‌پردازد که دانستن آن‌ها خالی از لطف نیست. 

  

با افزایش سن و به تدریج، موها سفید می‌شوند که یک روند طبیعی محسوب می‌شود. در چنین شرایطی سلول‌های رنگدانه ساز به نام ملانوسیت که در قسمت زایای فولیکول مو قرار دارند، فعالیت‌شان متوقف خواهد شد. این مسئله معمولا بعد از دهه سوم زندگی رخ خواهد داد اما در شرایطی که در سنین پایین‌تری اتفاق بیفتد، به بررسی نیاز است. به طور کلی از نظر پزشکی، سفید شدن موها قبل از 20 سالگی در نژاد سفید پوست و قبل از 30 سالگی در نژاد سیاه پوست،  زودرس محسوب می‌شود. چنانچه سفید شدن موها بعد از سن 20 سالگی به شکل بسیار محدود و با تعداد کم باشد، جای نگرانی ندارد و زودرس در نظر گرفته نمی‌شود. سفید شدن زودرس موها، ارتباط چندانی به جنسیت افراد ندارد و این مسئله هم در خانم‌ها و هم در آقایان ممکن است اتفاق بیفتد. 

  

سفید شدن موها به دلایل زیادی می‌تواند اتفاق بیفتد که یکی از مهم‌ترین این دلایل ژنتیک و وراثت است. افرادی که در خانواده آن‌ها سفید شدن موها دیده می‌شود، بیش از سایر افراد ممکن است به سفید شدن زودرس موها دچار شوند. البته دلایل دیگر را نباید نادیده گرفت چون در برخی موارد، اختلالات داخلی بدن می‌تواند منجر به سفید شدن زودهنگام موها شود. برای مثال، افراد مبتلا به بیماری‌های تیروئید ممکن است دچار سفید شدن زودرس موها شوند. یکی دیگر از مواردی که می‌تواند در بروز سفید شدن زودرس موها نقش داشته باشد، کمبود اسیدهای آمینه است. علاوه بر این، کمبود ویتامین‌ها به ویژه ویتامین‌های گروه ب (B) و برخی از ریز مغذی‌ها مانند منیزیم، آهن، سلیسیوم، روی ، سیستئین و...، می‌توانند در سفید شدن زودرس موها نقش داشته باشند. 

 

عادات غذایی ناسالم تغذیه‌ای، باعث کمبود مواد مغذی و ویتامین‎‌ها خواهد شد. فقر پروتئین ناشی از سوء تغذیه نیز ممکن است یکی از مواردی باشد که منجر به سفید شدن زودرس موها می‌شود. برخی بیماری‌ها هم می‌توانند در جذب ویتامین‌ها و ریز مغذی‌ها از طریق روده اختلال ایجاد کنند که این مسئله هم در سفید شدن زودرس موها ممکن است نقش داشته باشد. بیماری‌هایی چون پیسی و پولیوزیس (سفید شدن کاکل سر)، هم از دیگر مواردی به حساب می‌آیند که باعث سفید شدن موها به شکل زودهنگام خواهند شد. مصرف برخی داروها به ویژه داروهای شیمی درمانی، در برخی افراد موجب سفید شدن موها خواهد شد ولی معمولا با اتمام دوره دارویی، احتمال بازگشت رنگ موها به شکل قبل وجود دارد. شاید برخی از افراد تصور کنند که استرس در بروز سفید شدن موها نقش دارد اما هنوز این مسئله به صورت قطعی به اثبات نرسیده است. با این حال برخی مطالعات روی موش‌ها نشان می‌دهد که بین استرس و کاهش سلول‌های بنیادی در فولیکول‌های موهای موش ارتباط وجود دارد. سفید شدن تعداد زیادی از موها به صورت ناگهانی و به یکباره باید مورد توجه قرار بگیرد چون در برخی موارد این نوع سفید شدن ممکن است نشانه‌ای از شروع طاسی منطقه‌ای یا سکه‌ای باشد. این مسئله با سفید شدن تدریجی موها کاملا متفاوت است. 

  

بسیاری از افراد تصور می‌کنند سیگار یا الکل در سفید شدن موها نقش دارند که این باور تا حدودی درست است. مصرف الکل و سیگار، در کدر شدن موها و کاهش درخشندگی آن‌ها نقش دارند. علاوه بر این، سفید شدن زودتر از موعد موها را نیز می‌توانند به همراه داشته باشند. برخی از افراد تصور می‌کنند که آلودگی هوا نیز در بروز سفید شدن موها نقش دارند که این مسئله به شکل قطعی ثابت نشده است ولی کاهش کیفیت موها مانند زبر شدن، خشن شدن و بی‌حالت شدن آن‌ها، ممکن است به آلودگی هوا مرتبط باشد. به غیر از موارد یاد شده، تغذیه نامناسب هم می‎‌تواند منجر به سفید شدن زودرس موها شود. برای مثال، مصرف غذاهای آماده و حاوی افزودنی، ممکن است نقش تخریبی داشته باشند و باعث از دست رفتن زودهنگام رنگ موها شوند. در نقطه مقابل، مصرف غذاها و خوراکی‌های حاوی آنتی اکسیدان، به حفظ کیفیت موها و دیرتر سفید شدن آن‌ها کمک می‌کند. برای مثال، مصرف سبزی‌ها و میوه‎‌های تازه مفید است. مصرف سیر و پیاز به این مسئله کمک می‌کند و نباید از خواص آن‌ها غافل شد. 

  

امروزه محصولات زیادی با ادعای بازگرداندن رنگ موهای سفید در بازار وجود دارند و افراد زیادی به خیال بازگشت رنگ موهایشان به این محصولات روی می‌آورند. تحقیقات زیادی در رابطه با محصولی که بتواند رنگ موهای سفید را به حالت قبل برگرداند انجام شده است اما محققان هنوز نتوانسته‌اند به نتیجه‌ قطعی در این زمینه برسند. با توجه به این توضیحات هر نوع محصولی که در رابطه با رفع موهای سفید در بازار وجود دارد، تجاری محسوب می‌شود و اگر حتی بتواند موها را به رنگ تیره در بیاورد، این مسئله موقت است و دائمی نیست. زمانی که سلول‌های رنگدانه‌ساز یا ملانوسیت‌ها از بین می‌روند و در اصطلاح دچار مرگ سلولی می‌شوند، با هیچ چیز نمی‌توان آن‌ها را به حالت قبل برگرداند. به جز رنگ کردن موها، راه دیگری برای برطرف کردن سفیدی آن‌ها وجود ندارد. بررسی‌ها نشان می‌دهند که استفاده رنگ موها در طولانی مدت، خطر جدی برای افراد به همراه ندارند اما باید این مسئله را مد نظر قرار داد که در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه اول و دوم آن، از مصرف رنگ موها باید پرهیز کرد.