صبح ساحل ، اجتماعی - مطب دندانپزشک چندان شلوغ نیست دختر جوانی وارد اتاق می شود و پس از معاینه دکتر از او می خواهد برای درمان و عصب کشی دندانش اقدام کند دختر پس از شنیدن مبلغ درخواستی دکتر بابت درمان از او می خواهد تا دندانش را بکشد اگر چه دندانپزشک تلاش میکند تا او را برای نگهداشتن دندانش مجاب کند اما  دختر می گوید هزینه 500 هزار تومانی عصب کشی دندانش را می تواند برای هزینه شهریه دانشگاهش بپردازد کشاکش میان بیمار و دندانپزشک ادامه دارد که من از مطب بیرون میزنم. این صحنه آشنایی است که اغلب ما تا به حال در مطب های دندانپزشکی با آن مواجه شده ایم جوانانی که به هر علت نمی خواهند و یا نمی توانند هزینه های درمان دندانشان را بپردازند و یا کودکانی که به خاطر سهل انگاری و یا فقر مالی والدین دندان های خود را از دست می دهند.

وضعیت قرمز بهداشت دهان و دندان در ایران

در سالهای اخیر شیوع پوسیدگی دندان در مردان و زنان ایرانی افزایش یافته است در ابتدای سال جاری رییس شورای عالی سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت از آمار بالای دندان‌های پوسیده در ایران خبر داد و رقم آن را ۲۰۰ میلیون دندان اعلام کرد. عدم توجه به دندان های پوسیده در میان ایرانیان تا آنجا گسترش یافته که برخی از کارشناسان معتقدند اگر وزارت بهداشت کل بودجه خود را برای درمان‌های دندانپزشکی اختصاص داده و هزینه کند، کماکان پاسخگوی نیاز موجود نخواهد بود. این بحران تا حدود زیادی حاصل نبود برنامه مدون ملی و بودجه‌ای و نیز عدم ارایه خدمات دندانپزشکی توسط بیمه‌ها و حتی نبود شاخص های رسمی سلامت دهان و دندان است.

دندان های پوسیده می تواند شما را بکشد

گفته می شود که در ایران شیوع بیماری های دهان و دندان از بیماری هایی همچون آسم و میگرن بسیار بیشتر است. اخیرا دانشمندان علوم پزشکی ایران در تازه‌ترین مطالعه خود دریافتند، بهداشت ضعیف دهان و دندان و مسواک نزدن، با بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان‌ها و کاهش طول عمر در ارتباط است و افراد دارای دندان از دست رفته، خالی، فاسد و پر شده، نسبت به افرادی که دندان‌های کمتری از دست داده‌اند، بیشتر در معرض مرگ‌ و میر به علل خاص هستند. دکتر رضا ملک‌زاده، استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران و پراستنادترین دانشمند علوم پزشکی ایران در این تحقیق می گوید بهداشت ضعیف دهان و دندان و مسواک نزدن شانس ابتلا به این بیماری‌ها را تا  بیش از ۴۰ درصد افزایش می‌دهد.

بیمه ها متهم ردیف اول بی دندانی ایرانی ها

دکتر اسماعیل یاسینی متخصص دندانپزشکی ترمیمی معتقد است اگر بیمه ها به جای دندان کشیدن هزینه پرکردن را پوشش دهند، منجر به خالی شدن دهان از دندان ها نمی شود.  بسیاری از خانواده های ایرانی اهمیتی برای سلامت دندان و پیشگیری از پوسیدگی ها قایل نیستند این مساله علاوه بر هزینه های بالای خدمات دندانپزشکی به نبود آموزش و فرهنگ سازی در این حوزه نیز مربوط می شود. دکتر زهرا اسماعیلی دندانپزشک و جراح می گوید اغلب پوسیدگی ها در صورت مراجعه به موقع می تواند با هزینه های پایینی درمان شود اما متاسفانه اغلب بیماران اهمیتی برای معاینات دوره ای و یا ترمیم به موقع دندانهایشان قایل نیستند در نتیجه برای درمان پوسیدگی های پیشرفته مجبور به پرداخت هزینه های بالا و یا کشیدن دندان هایشان می شوند. 

به نظر می رسد در حوزه سلامت دهان و دندان جای خالی فرهنگ سازی درست و آگاهی دهی به مردم در زمینه اهمیت بهداشت دندانها خالی است. این مساله ای است که مسوول امور دندانپزشکی معاونت درمان هرمزگان نیز به آن اذعان دارد آن طور که دکتر کمالی می گوید: مراجعه به مطب های دندانپزشکی و گرفتن این گونه خدمات ارتباط مستقیمی با سطح فرهنگی مردم هر منطقه دارد البته مسایل مالی هم دخیل است اما نقش فرهنگ پر رنگ تر می شود.

 او می گوید: بسیاری از مراجعان من علی رغم داشتن توان مالی اما به دلیل مراجعه دیر هنگام دندانهایشان را از دست می دهند . دکتر کمالی با انتقاد از عدم توجه کافی به سلامت دندانها در میان ایرانیان  می گوید: در کشور ما برای هزینه های درمانی و بهداشتی در سبد خانوار پیش بینی صورت نمیگیرد مردم علی رغم اینکه هزینه های زیادی بایت برخی از کارها مانند رفتن به رستوران ها می پردازند اما هزینه هایی برای درمان خود کنار نمی گذارند و یا هیچگاه نسبت به گران شدن برخی از کالا ها و یا قیمت رستوران ها شکایتی نمی کنند اما نسبت به گران شدن خدمات دندانپزشکی حساس هستند در صورتی که مواد اولیه دندانپزشکی هر روز افزایش قیمت می باید.

کمبود دندانپزشک در هرمزگان داریم یا نداریم؟

معاون پژوهشی مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی ایران می گوید: کشور در زمینه بهداشت دهان و دندان در حوزه نیروی انسانی دچار چالش است به گونه‌ای که 25 درصد جمعیت کشور در روستاها به خدمات دندانپزشکی دسترسی ندارند و به جرئت می‌توان گفت نیروی انسانی در رابطه با حوزه دندان در هیچ سطحی در روستاها نداریم.

 این مساله در حالی از سوی یک مقام کشوری ارایه شده است که مسوولان علوم پزشکی هرمزگان مدعی هستند که با جذب نیروهای بومی در استان و گرفتن تعهد خدمت 12 ساله از آنها تقریبا در هر شهر و روستایی دندانپزشکان در حال خدمت هستند اما آنچه از مشاهدات صبح ساحل بر میآید اینکه هنوز بسیاری از شهرهای کوچک و روستاهای نسبتا پر جمعیت استان از خدمات دندانپزشکی محروم هستند.

حکایت مرغ همسایه ای که غاز است

دکتر ناصر کمالی مسوول امور دندانپزشکی معاونت درمان علوم پزشکی معتقد است کیفیت خدمات ارایه شده در استان هرمزگان و به خصوص شهر بندر عباس همسطح سایر استان ها و تقریبا با سراسر ایران برابری میکند اما متاسفانه خدمات دندانپزشکی مصداق این ضرب المثل مرغ همسایه غاز است می شود چرا که مردم هرمزگان به طور کلی به سیستم پزشکی استان اعتماد ندارند. 

بر خلاف نظر این کارشناس اما مردم و بیمارانی که هر روز در مطب های دندانپزشکی متحمل هزینه های گزاف می شوند ترجیح می دهند این خدمات را در جایی دریافت نمایند که به نتیجه آن مطمئن باشند این را خانم جوانی که با دو دخترش به یک مطب دندانپزشک کودکان مراجعه کرده می گوید او با گلایه از دریافت هزینه بالای معاینه توسط دندانپزشکان آن هم تنها برای یک پروسه تشخیصی می گوید به دلیل عدم شناخت و اطمینان به پزشکان مجبورم نظر چند دکتر را برای درمان دخترانم جویا شوم اما پرداخت هزینه 35 هزار تومانی برای هر معاینه آن هم در حالیکه مطب ها حتی یک دستگاه رادیولوژی دندانی ساده ندارند پول زوری است که دندانپزشکان از بیمارانشان طلب می کنند. 

عباس سالاری کارمندی است که به گفته خودش یک سوم حقوق این ماهش را برای درمان یک دندان پرداخته است او می گوید مردم برای درمان دندانهایشان به شدت تحت فشار هستند حتی مراکز خیریه دندانپزشکی هم در استان بسیار کم است در حالیکه در استان های مثل اصفهان و شیراز مراکز خیریه ای که با قیمت های پایین خدمات دندانپزشکی ارایه می دهد برای افراد کم درآمد امکان خوبی در جهت درمان فراهم میکند که متاسفانه هرمزگان از این مساله محروم است.

چرا هزینه های دندانپزشکی تا این حد گران است؟

این سوالی است که شاید هر مراجعه کننده ای به دندانپزشک از خودش بپرسد به صورت کلی خدمات دندانپزشکی در همه جای دنیا گران است این عاملی است تا مردم اهمیت زیادی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان قایل باشند مساله ای که در ایران کمترین اهمیت را دارد. علی رغم اینکه گفته می شود تنها 15 تا 20 درصد مبالغ دریافتی برای درمان دندان به مواد به کار رفته در درمان اختصاص دارد سوال اینجاست که چرا چند برابر هزینه داروهای مصرفی برای دستمزد دندانپزشک دریافت می شود و اینکه چرا هر دندانپزشک نوع و روش متفاوتی برای درمان دندان پیشنهاد می کند که موجب نوسان قیمت تا یک میلیون تومان می شود. دندانپزشکان می گویند کار آنها تلفیق هنر و علم بوده و به دلیل به کار بردن مهارت و هنر دست در این رشته خدمات ارایه شده هزینه بر است. دکتر کمالی هم به عنوان یکی از مسوولان نظارت بر حوزه دهان و دندان استان هرمزگان علت این گرانی را علاوه بر مهارت پزشک به دلیل هزینه های جانبی تحمیل شده به دندانپزشکان دانسته و می گوید: درست است که هزینه های دندانپزشکی به نسبت سایر خدمات دیگر قیمت بالا تری دارد اما بخشی از این مساله به دلیل وابستگی خدمات دندانپزشکی به مواد و تجهیزات است که در سالهای گذشته به خاطر تحریم های صورت گرفته این مواد با واسطه وارد کشور می شود در نتیجه قیمت ها افزایش داشته و قیمت نهایی درمان هم تحت تاثیر قرار میگیرد. ضمن اینکه اگر چه بین 15 تا 25 درصد هزینه های مواد مصرفی دندانپزشکی است اما نگهداری تجهیزات دندانپزشکی هم هزینه های بالایی دارد همچنین مواد دندانپزشکی در بازار هم بسیار متنوع است و قیمت های مختلفی دارد. وی در مورد هزینه های درمان و تفاوت آنها از نظر پزشکان می گوید: نمی توان منکر سودجویی برخی از پزشکان در این زمینه شد بالاخره در هر حرفه ای خوب و بد وجود دارد ولی به صورت کلی درمان بر اساس تشخیص پزشک و مهارت او راههای مختلفی می تواند داشته باشد. همانطور که برای سایر بیماریها نیز توسط پزشکان مختلف درمان های متفاوتی تجویز می شود و این صرفا نشانه سودجویی افراد نیست به عنوان مثال در پروسه عمل در ایمپلنت برای هر شخص با توجه به ویژگی های دهانی و فکی راههای مختلف با قیمت های متفاوت وجود دارد گاهی ایمپلنت برای فردی با یک عمل جراحی و گذاشتن پایه اصلی قابل اجراست اما برای برخی دیگر نیاز به جراحی های جانبی و دریافت مواد جانبی وجود دارد و این به صورت کامل به تشخیص ، تخصص و مهارت دندانپزشک بستگی دارد.

کیفیت تفاوت ندارد مردم اطمینان کنند

عدم اعتماد و سطح پایین خدمات تشخیصی و درمانی در هرمزگان موجب می شود تا هر سال عده زیادی از بیماران درمانشان را در استان های مجاور پی بگیرند این مساله در حوزه دندانپزشکی نیز به خوبی مشهود است. حتی در برخی از موارد تفاوت قیمت در خدمات آنقدر فاحش است که مردم برای صرفه جویی در هزینه ها سفر را ترجیح می دهند. بر خلاف این رویه اما دکتر کمالی می گوید: به عنوان یک دندانپزشک و کارشناس حوزه بهداشت معتقدم کیفیت خدمات در هرمزگان تفاوتی با سایر نقاط ایران ندارد حتی برعکس این هم صادق است بسیاری از مردم از بندر عباس راهی استان های مجاور می شوند ولی خدماتی که در آنجا دریافت میکنند بسیار پایین تر از خدمات دندانپزشکی بندرعباس است بخشی از قیمت های پایین نیز به همین دلیل است ارتقای کیفیت خدمات دندانپزشکی به خصوص از زمان تاسیس دانشکده دندانپزشکی در بندر عباس روند خوبی داشته و ما در همه رشته ها تخصص لازم را در استان فراهم کرده ایم. این مسوول حوزه دندانپزشکی با دفاع از پزشکان و خدمات ارایه شده در حوزه دهان و دندان در هرمزگان با قاطعیت می گوید: کیفیت تفاوت ندارد اگر چه در هر صنفی ممکن است افراد ضعیف و یا قوی وجود داشته باشد حتی در زمینه هزینه های دریافتی از بیماران هم قیمت ها تقریبا در همه نقاط کشور یکسان و یا با تفاوت اندکی در حال ارایه است.

اگر ناراضی هستید شکایت کنید 

مساله ای که این روزها در فضای درمان دندان تا حدودی متداول شده شکست درمان دندان و یا عفونت هایی است که معمولا پس از عصب کشی دندان ها را درگیر می نماید این مساله اگر چه در بخش عمده ای ناشی از قصور پزشکی است اما بسیاری از دندانپزشکان حاضر به پذیرش این امر نیستند نارضایتی مراجعان از خدمات هر دندانپزشک می تواند با شکایت به قسمت نظارت بر درمان دانشکده دندانپزشکی ارجاع و رسیدگی شود.