صبح ساحل ، اجتماعی - سامیه طهورنیان:همه ما واقف هستیم که خلیج‌فارس یکی از مهم‌ترین ذخایر نفتی جهان را دارا است. چیزی در حدود ۷۵۰ میلیارد بشکه ذخیره نفت که تقریباً ۶۰ درصد از ذخایر شناخته‌شده را تشکیل می‌دهد، می‌توان گفت بزرگ‌ترین مخزن نفتی جهان است.

 علی‌رغم تلاش‌های انجام‌شده برای جانشین کردن انواع انرژی پاک و سیستم‌های حمل‌ونقل جدید، همچنان نفت و فراورده‌های نفتی به لحاظ اقتصادی در این منطقه باصرفه‌تر است، چون زیرساخت‌ها این مناطق در خلیج‌فارس هنوز در راستای تولید و مصرف سوخت فسیلی هستند. باگذشت سال‌ها تلاش، نفت همچنان اولین و مهم‌ترین انرژی مصرفی هم این منطقه و هم جهان است؛ که البته در این چند سال گذشته تمایل به مصرف نفت دچار سیر نزولی شده است ولی همچنان مصرف در منطقه و جهان به‌شدت بالاست.

 به‌طور کل خلیج‌فارس، با تولید روزانه ۲/۱۸ میلیون بشکه نفت، جمعاً ۲۹ درصد از نفت جهان را تولید می‌کند که اهالی خاورمیانه خود از مصرف‌کننده‌های بالای این سوخت هستند.

یکی از مزایای سوخت فسیلی برای مردم منطقه تولید برق و سوخت ارزان خودرو بوده که سبب شده تمامی زیرساخت‌ها به سمت مصرف فسیلی باشند که همین سوخت حمل‌ونقل ارزان منجر به داشتن خودروی شخصی فراوان شده است که همگی امروز شاهد زیان‌های محیط زیستی آن هستیم. وسعت پیامدهای منفی سوخت فسیلی بی‌شمار است، از اثرات ویرانگر بهداشت عمومی به لحاظ نشر آلودگی‌های خودرو (آسم، سرطان ریه، عفونت‌های گلو و غیره) گرفته تا تغییر سریع جو سیاره‌مان (گرم شدن تدریجی زمین یا همان اثر گلخانه‌ای) است که برای حل این بحران بشر روبه مصرف سوخت‌های تجدید پذیر یا با آلایندگی کمتر آورده است.

با این حجم فعلی ذخایر نفتی جهان و همین‌طور در صورت ادامه یافتن روند مصرف افسارگسیخته سوخت‌های فسیلی در جهان، علاوه بر مشکلات زیست‌محیطی ما قطعاً با کمبود حامل‌های انرژی مواجه خواهیم شد. امروزه سوخت‌های پاک یا با حداقل آلایندگی کمتری پیشنهادشده است: سوخت‌های جایگزین عبارت‌اند از اتانول، گاز طبیعی فشرده، گاز مایع نفتی، پروپان، هیدروژن، بیودیزل، الکتریسیته و متانول. استفاده از این سوخت‌ها برای انواع خودروها در سراسر دنیا در حال گسترش است.

 اکثر سوخت‌های جایگزین از منابع طبیعی و تجدید پذیر موجود در خود کشورها تولید می‌شوند.

 در سال‌های گذشته سوخت‌ها و انرژی‌های جایگزین متعددی برای خودروها معرفی‌شده است که حتی بعضی از این روش‌ها تا مرز تولید صنعتی هم پیش رفته و نیز بعضی از این روش‌ها به تولید انبوه دست‌یافته است. برای مثال ده سوخت پاک و جایگزین در آمریکا عبارت‌اند از: هیدروژن، برق، بیودیزل، اتانول، گاز طبیعی فشرده، نفت گاز مایع (LPG)، گاز طبیعی فشرده، هوای فشرده، نیتروژن مایع، زغال و حتی اخیراً سوخت جلبک نیز در بین تولیدکننده بسیار شنیده می‌شود.

وضعیت خاورمیانه در حمل‌ونقل پاک

شاید همه ما نام تسلا موتورز را شنیده باشیم. تسلا Tesla یکی از شرکت‌های برتر تولید خودروهای الکتریکی است که در تمامی دنیا جذب سرمایه کرده است و در حال جهانی‌سازی خودروهای الکتریکی است. این شرکت با سرمایه‌گذاری چند صد میلیارد دلاری اظهار کرده است که شرکتش یک فروشگاه و مرکز خدماتی در ابوظبی را در سال ۲۰۱۸ خواهد گشود و قصد دارد فروش خود را به بحرین، عمان و عربستان سعودی گسترش دهد. تعداد مشتریان خودروی برقی لوکس و معمولی در کشورهای حوزه خلیج‌فارس رشد چشم‌گیری داشته است.

حتی شرکت‌های رقیب تسلا نیز وارد میدان شده‌اند. به‌طور مثال لوسید موتورز که برای رقابت با تسلا در تولید خودروهای برقی آماده می‌شود، یک میلیارد دلار سرمایه از صندوق عربستان سعودی، جذب کرده است؛ که با توجه به استقبال فراوان در عربستان و همین‌طور رشد سریع صنعت ساخت خودروی برقی: این سرمایه‌گذاری قطعاً ارزش‌افزوده‌ای برای صندوق در پی خواهد داشت که هدف آن، دستیابی به بازدهی بلندمدت و در حال رشد است. 

اما با انتشار خبر سرمایه‌گذاری صندوق مستقل دارایی‌های عربستان سعودی در شرکت لوسید موتورز: گام مهمی هم برای لوسید وهم برای عربستان برداشته است.

اما داستان در قطر فقط سرمایه‌گذاری و خرید خودرو و یا مونتاژ خودروی برقی نیست. قطر در پی طراحی و تولید خودروی مستقل خود است.

قطر، کشوری کوچک اما غنی است، قبل از کشف نفت خام در قطر، سرمایه‌های این کشور از طریق شکار مروارید و تجارت دریایی تأمین می‌شد و قطر نیز به همین عناوین شناخته می‌شد.

قطر حتی در زمان شکار مروارید و تجارت دریایی اقتصاد قطر یکی از صنعتی‌ترین اقتصادهای حوزه خلیج‌فارس بود. گفته می‌شود در حال حاضر 81 درصد از اقتصاد قطر را صنعت (شامل صنعت نفت)، 8/18 درصد را بخش خدمات و 2/0 درصد را کشاورزی تشکیل می‌دهد.

با این اوصاف می‌تواند به‌راحتی نتیجه گرفت که قطر در حوزه صنعت بسیار پیشگام و جدی بوده و برنامه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدتی زیادی در حوزه‌های مختلف ازجمله صنعت خودروسازی برای خود در نظر گرفته است.

اما اخیراً خبرگزاری‌های محلى قطر اعلام كردند، اين كشور تا سال ٢٠٢٣ اولين نمونه از خودروهای برقی خود را توليد خواهد كرد. اين خودروهای برقی قرار است در کارخانه‌ای با سرمایه‌گذاری ۹ میلیارد دلاری و همکاری ژاپن توليد شوند. اين پروژه در نوع خود براى اولين بار در منطقه‌ی خاورميانه انجام می‌شود. هدف بزرگ‌تر اين پروژه اين است كه توليد اين كارخانه تا سال ٢٠٢٤ به  ٥٠٠ هزار دستگاه از خودروهای برقی برسد.

جالب است بدانید که با توجه به تحولات فراگیر صنعت خودرو، سرمایه‌گذاری قطر برای ساخت محصولی تمام برقی را می‌توان بسیار هوشمندانه توصیف کرد. چراکه حالا صنعت خودروسازی به نقطه عطف خود رسیده است و دیگر تلاش برای ساخت یک خودرو با موتور درون‌سوز نمی‌تواند توجیه چندانی برای یک کمپانی تازه داشته باشد. در طرف مقابل، دانش ساخت خودروهای برقی هنوز در ابتدای راه خود قرار دارد و ازاین‌رو شانس زیادی وجود دارد تا شرکت‌های نوپا بتوانند با استراتژی مناسب خود را به سطح روز صنعت خودروسازی جهان نزدیک کنند.

ایران

صنعت خودروسازی ایران به همراه تیمی از دانشجویان دانشگاه‌های برتر کشور، گام‌های کوتاه و بلندی را در خصوص خودروهای برقی ساخت ایران برداشته است یکی از این خودروها «دو نیرو» نام دارد. دو نیرو محصولی است که می‌تواند با برق و یا بنزین کار کند.

 خودروی "دونیرو"  ساخت ایران و دارای سوخت برق و بنزینی 

 از ویژگی‌های آن که در وب سایت فردا نما ذکر شده  این است که خریداران این خودرو می‌توانند تا ۸۰ کیلومتر بدون مصرف هیچ بنزینی سفر کنند و حتی در مواردی اگر مکانی برای شارژ مجدد موتور برقی وجود نداشته باشد می‌توانند از یک موتور اضطراری استفاده کنند.

اما در خصوص واردات اگرچه خودروهای هیبریدی در بازار ایران در حال زیادشدن هستند اما هنوز یک خودرو برقی کامل به بازار خودرو کشورمان راه نیافته است.

به نقل از تین نیوز: دولت تعرفه گمرکی خودروهای برقی و هیبریدی را در جهت حمایت از صنعت داخلی، به حداقل رسانده است تا به‌این‌ترتیب در مسیر کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا قدم بردارد. با تمام حمایت‌هایی که از افزایش تعداد خودروهای هیبریدی در سطح خیابان‌ها و جاده‌های کشور می‌شود اما هنوز هم بازار روی خوشی به این خودروها نشان نمی‌دهد که طبق گفته کارشناسان این سردی بازار به دو علت است :اولین علت ترس از نبود خدمات پس از فروش و دومین علت نیز سرعت خودروهای هیبریدی نسبت به خودروهای بنزینی بازمی‌گردد.  این در حالی است که تجربه استفاده از خودروهای جدید هیبریدی در دنیا نشان داده، این خودروهای جدید نه‌تنها از خودروهای بنزینی پیشرفته ازنظر سرعت و شتاب کم ندارند بلکه از بسیاری جهات برتر از خودروهای بنزینی‌اند.حتی برخی از کارشناسان و صاحب‌نظران امیدوارند که ایران بتواند خودرو برقی تسلا ایکس وارد کند، این خودروها می‌توانند نقش بسیار مؤثری در کاهش آلودگی هوا داشته باشند اما باوجود قیمت‌های بالای 70 هزار دلاری و شرایط اقتصادی و سیاسی ایران قطعاً این امر به زودی اتفاق نخواهد افتاد.

با توجه به نبود مدیریت و برنامه‌ریزی جامع درزمینه سوخت خودروها و تولید و یا حتی واردات خودروهای هیبریدی و برقی ایران از رقبای منطقه‌ای خود تا سال‌ها عقب خواهند ماند.