هنگامی که صحبت از عزت نفس شود، تداعیگر موقعیتی خواهد بود که ما در آن احساس استحقاق، خودارزشمندی و رضایت از خویشتن را تجربه میکنیم. بسیاری از ما گمان میکنیم، اگر بخواهیم احساس خوبی نسبت خودمان داشته باشیم، باید یک سری شرایط زمینهای را در
دنیای خارجی تجربه کنیم. مثلا ممکن است فکر کنیم داشتن ماشین یا گوشی برند، میتواند منجر به احساس رضایت و اعتماد به نفس شود. اما دکتر چیکی دیویس در مقالهی خود که در
ژورنال روانشناسی امروز منتشر شده، به این نکته اشاره میکند، که وابستگی به شرایط خارجی و مادی برای افزایش عزت نفس باعث ناپایداری احساس ارزشمندی ما خواهد شد. برای مثال ممکن است با دستیابی به شرایط مادی مثل داشتن برند خاصی از تلفن همراه، ساعت هوشمند، لباس و غیره برای مدت کوتاهی احساس خوبی نسبت به خود داشته باشیم، اما چنان چه احساس ارزشمندی خود را به این مسائل وابسته کنیم، در بلند مدت احساس بدتری خواهیم داشت. دکتر دیویس به ما پیشنهاد میکند که برای داشتن عزت نفس، یادگیری را نسبت به عملکرد در اولویت قرار دهیم. هنگامی که بر یادگیری و رشد متمرکز میشویم، آنگاه میتوانیم شکست یا عدم تایید را به عنوان فرصتی برای پیشرفت در نظر بگیریم، نه یک موقعیت مطلق که در آن عملکرد ضعیفی داشتهایم. به این ترتیب
عزت نفس و احساسی که نسبت به خود دارید، در حملهی شکستها و موقعیتهای خطیر، در امان میماند. پیشنهاد بعدی دکتر چیکی دیویس این است که به جای اهداف فردی بر ایدهآلهای اجتماعی تمرکز کنیم. اینکه اهداف شخصی داشته باشیم خوب است و در احساس ارزشمندی ما نقش مثبتی ایفا میکند، اما برای بالا بردن احساس عزت نفس گاهی لازم است فکر کنیم که چطور میتوانیم چیزی به جامعه اضافه کنیم یا به دیگران کمک کنیم. از طرفی اگر برای بالا بردن احساس خوشایند نسبت به خود، به عوامل خارجی مثلا زیبایی، قیافه، ظاهر و غیره وابسته شویم، میتواند بر روی عزت نفس ما تاثیر منفی بگذارد. عوامل درونی مانند ویژگیهای شخصیتی، تلاشگری و غیره برای افزایش خود ارزشمندی مفیدتر هستند. از خودتان دربارهی ویژگیهای مثبتی که در خود ایجاد کردهاید بپرسید، مسائلی که خودتان به دست آوردهاید، تغییرات مثبتی که با تلاش خودتان ایجاد کردهاید. آنچه با تلاش و عملکرد مثبت به دست آوردهاید، حتی اگر بسیار کوچک است، برای عزت نفستان بسیار موثرتر از
داراییهای بزرگیاست که بدون تلاش به شما داده شده، خواه ثروت یا زیبایی. به طور کلی خودارزشمندی چیز سادهای نیست که بتوان آن را به راحتی یاد گرفت یا پرورش داد. اما هنگامی که متوجه شویم رویدادهای خارجی چطور کنترل احساس ما نسبت به خودمان را در دست میگیرند میتوانیم شرایط را به نفع خود تغییر دهیم.